(ترجمه)

«عن حُذَيْفَةَ رضي الله عنه قَالَ: كُنَّا جُلُوسًا عِنْدَ عُمَرَ رضي الله عنه، فَقَالَ: أَيُّكُمْ يَحْفَظُ قَوْلَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فِي الْفِتْنَةِ؟ قُلْتُ: أَنَا كَمَا قَالَهُ، قَالَ: إِنَّكَ عَلَيْهِ أَوْ عَلَيْهَا لَجَرِيءٌ، قُلْتُ: فِتْنَةُ الرَّجُلِ فِي أَهْلِهِ وَمَالِهِ وَوَلَدِهِ وَجَارِهِ تُكَفِّرُهَا الصَّلاةُ وَالصَّوْمُ وَالصَّدَقَةُ وَالأَمْرُ وَالنَّهْيُ…) (رواه بخاری)

ترجمه: از حذيفه رضی الله عنه روایت است که گفت: خدمت عمر ابن خطاب رضی الله عنه نشسته بوديم كه ايشان پرسيد: چه كسی از شما حديثی در مورد فتنه از رسول الله صلى الله عليه وسلم به‌ياد دارد؟ حذيفه رضی الله عنه گفت: من حديث رسول الله صلى الله عليه وسلم را در اين مورد بياد دارم. عمر رضی الله عنه فرمود: شما خيلی جرئت داريد. گفتم: فتنه‌هايی‌كه دامن‌گير مرد از ناحيۀ زن، فرزند، ثروت و همسايه می‌شود، به وسيلۀ نماز، روزه، صدقه، امر به معروف و نهی از منكر از بين خواهند رفت. ...

توضیح حدیث

حدیث فوق از امور مهمی به ما خبر می‌دهد که یقیناً بسیاری از مردم از آن بی‌خبر اند و آن‌چنان است که انسان در زندگی‌اش توسط اسباب زیادی در فتنه‌های گمراهی و معصیت واقع می‌شود؛ لذا به اساس شدت رحمت الله متعال بالای ما، دروازه‌های رحمت‌اش پیش روی کسانی‌که در فتنه‌ها و معصیت واقع می‌شوند، بسته نمانده است؛ بلکه اگر دری بسته شود، درِ دیگری باز است و اگر انسان به آن برود، از عذاب نجات می‌یابد.

از جمله اموری‌که مسلمان را به فتنه می‌اندازد، اهل و خانوادۀ وی است که باعث قیام به معاصی و تجاوز وی از حدودی می‌شود که حق تجاوز از آن را ندارد. هم‌چنین، زمینۀ دیگری فتنۀ مردم مالی است؛ از این‌که بدانند که تنها الله سبحانه وتعالی دهنده و مانع کنندۀ آن است و همه چیز در حیطۀ قدرت اوتعالی است، بسیاری را از روی جهل و عدم یقین به فتنه می‌افگند. هم‌چنان همسایه‌هایی‌که در محیط و ماحول انسان قرار دارد، نیز زمینۀ فتنه اند.

بنابر عوامل سه گانه‌ای‌که مسلمان را به فتنه می‌افگند، حدیث مبارکه اشاره به طریقۀ کفاره و محو گناهان نزد الله متعال دارد؛ پس گاهی انسان را به نماز رهنمائی می‌کند تا به‌واسطۀ آن بتواند توبه‌کنان قربت رب خود را در حال دوری و معصیت، حاصل کند و نیز به‌واسطۀ روزه‌ای‌که در آن مشقات برای جسد وی است، به‌یاد انسان می‌آورد که خالق‌اش ذاتی است که هیچ نیروی در مقابل خشم و گرفت وی قرار ندارد؛ لذا روزه یکی از اسالیبی در نجات نفس و تقرب آن به الله سبحانه وتعالی و طریقۀ تذلیل در برابر خالق‌اش می‌باشد.

صدقه دادن طریقۀ دیگری برای کفارۀ گناهان می‌باشد؛ زیرا صدقه دهنده چیزی با ارزش و قیمت‌بهایی‌که نزدش می‌باشد، در راه الله می‌دهد؛ این نوعی تقرب به الله و اثبات توبه و تصمیم قاطع به عدم برگشت وی به عصیان و تخلی از فتنه‌ها می‌باشد.

از الله عزیز خواهانیم تا ما را از این فتنه‌ها دور نگهداشته و اعمال ما را خالصانه بپذیرد؛ در روزه و نماز ما را توفیق نصیب گرداند و صدقات ما را به ثواب و پاداش نعمت‌های روز قیامت تعویض و تبدیل گرداند! اللهم آمین!