بي بي سي د ۲۰۲۲م کال د نومبر په ۲۴مه، د خوراکي توکو د کمښت په اړه چې افغانستان یې خورا ډېر ځپلی دی یو راپور خپور کړ. د دې ناورین په اړه د عبدالوهاب په نوم يو کليوال پلار وايي: "زموږ ماشومان ژاړي، خوب نه کوي، خواړه نه لرو، درملتون ته ځو، ګولۍ راوړو او خپلو ماشومانو ته یې ورکوو. په همدې سره دوی ویده کېږي." د خوړو نړیوال پروګرام (WFP) شمېرې خپرې کړې چې له ۲۰ ملیون څخه ډیر خلک - د نفوس نیمایي برخه - د خوراکي خوندیتوب د ۳ اندازې "ناورین" یا ۴ اندازې "اضطراري" حالت سره لاس او ګريوان دي. له یو ملیون څخه ډیر ماشومان چې له ۵ کالو څخه کم عمر لري، د خوړو د محرومیت د کچې لوړیدو او د شدیدې مزمنې خوارځواکۍ له امله د مړینې له خطر سره مخ دي. پر ځوانانو د لوږې اغیزې په ساده ډول د خوراکي توکو په ډېرولو سره بدلون نه مومي. حقیقت دا دی چې له روغتیايي اړخه، کله چې د ماشومانو وده په ټپه ودرېږي، ان که ژوندي هم پاتې شي، بیا هم له پام وړ روغتیایي ستونزو سره مخ وي. WFP راپور ورکړی چې په غور ولایت کې په لسګونو زره خلک د ۵ اندازې "ناورین" شدیدې خوارځواکۍ سره لاس او ګرېوان دي. په ټولیز ډول د ۲۰۲۲م کال له اګست میاشتې راهیسې څه باندې ۹۰ سلنه افغانان د خوراکي توکو له نه خوندیتوب سره مخ دي.

د یوې شپې او ورځې په ترڅ کې خواړه پریښودل یا نه درلودل او د خوړو د ترلاسه کولو لپاره په بېلا بېلو میکانیزمونو کې ښکېلېدل او کار ته د ماشومانو لیږل یو معمول ګرځیدلی. د ماشومانو د نشه یي توکو وروستۍ طریقه د خطر سره د ماشومانو د کړاو د کمولو لپاره د خلکو د ناهیلو اقداماتو ثبوت دی. غلام حضرت په هرات ولایت کې خبریالانو ته د Omeprazole ټابلیټونو پاکټ وښود چې د خپلو ماشومانو د آرامولو لپاره یې کاروي. په هرصورت، که ماشومانو ته ورکړل شي ښايي د پښتورګو او ځيګر ناروغیو لامل وګرځي. Escitalopram او sertraline هم د ډوډۍ د یوې ټوټې په بیه ترلاسه کیدی شي.

د ماشومانو د روزلو پر ځای د مسمومولو دا وحشتناک حالت د خلافت د اسلامي رهبرۍ د نه شتون له امله دی. متحده ایالاتو او نورو حکومتونو، د نړیوال بانک ګروپ سره، د ۲۰۲۱م کال د اګست په ۱۵مه د طالبانو واکمنۍ ته د سزا ورکولو لپاره د افغانستان د مرکزي بانک اعتبار لغوه کړ.  د بشري حقونو د څارنې د اسیا د څانګې مشر جان سیفټن وویل: "په افغانستان کې د لوږې او روغتیايي کړکیچ شدیده بیړنۍ اړتیا ده او ريښه یې بانکي ناورین دی. له دې پرته چې د طالبانو دریځ یا له بهرنیو دولتونو سره اعتبار ولري، نړیوال اقتصادي محدودیتونه لا هم د دغه هېواد د ناورین او زیان لامل ګرځي.» د افغانستان مرکزي بانک نه شي کولای خپلو بهرنیو اسعارو زیرمو ته لاسرسی ومومي او نه شي کولای ډیری نړیوالې معاملې پروسس یا ترلاسه کړي. د پایلې په توګه، هیواد د پام وړ ناورین او د بانکنوټونو له نشتوالي سره لاس او ګرېوان دی.  سربېره پردې، سوداګرۍ، بشرپاله ډلې او خصوصي بانکونه د خپلو عملیاتي ظرفیتونو پراخ محدودیتونو راپور ورکولو ته دوام ورکوي. په ورته وخت کې، له دې امله چې بهرنیو تمویل کوونکو د افغانستان د روغتیا، پوهنې او نورو اړینو برخو کې د مرستې لپاره مالي مرستې په جدي توګه کمې کړې، میلیونونو افغانانو خپل عاید له لاسه ورکړی دی.

په تېرو شلو کلونو کې د مرستو او پيسو ډېره برخه امريکايي او اروپايي قرارداديانو ته تللې او په افغانستان کې هيڅ زيربنا نه ده جوړه شوې، چې همدا لامل دی هېواد يې اوس مهال بې وزله او د خوراکي توکو له کمښت سره مخ دی. د اسلام او مسلمانانو پر وړاندې په جګړه کې یې د ډېرې شتمنۍ د لوټلو سربېره، د یو باثباته اقتصاد او د خوړو خوندیتوب تضمین کولو لپاره څه شی ترسره نه کړل. افغانستان د هغه څه مثال دی چې الله سبحانه وتعالی د هغو پاچاهانو په اړه فرمایلي دي چې یو ملت اشغال او ذلیل کوي. الله سبحانه وتعالی فرمايي:

[قَالَتْ إِنَّ الْمُلُوكَ إِذَا دَخَلُوا قَرْيَةً أَفْسَدُوهَا وَجَعَلُوا أَعِزَّةَ أَهْلِهَا أَذِلَّةً وَكَذَلِكَ يَفْعَلُونَ]

ژباړه: «ملکې وویل: «پاچاهان چې کله یوه کلي (سيمې) ته ننوځي، نو هغه ورانوي او د هغه عزتمند خلک ذلیله کوي. دوی همدغسې کار کوي.» [نمل: ۳۴]

الله سبحانه وتعالی هیڅکله دا نه مني چې مسلمانان دې د نا مسلمانو ادارو په کنټرول کې ژوند وکړي چې په اړه یې الله سبحانه وتعالی فرمایي:

[وَلَن يَجْعَلَ اللَّهُ لِلْكَافِرِينَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ سَبِيلا]

ژباړه: «... او الله تعالی د کافرانو لپاره پر مسلمانانو د برلاسۍ هېڅ کومه لارده نه ده جوړه کړې.» [نسأ: ۱۴۱]

نو په کار ده چې د رسول الله صلی الله علیه وسلم پرمنهج د دویم راشده خلافت د راګرځولو لپاره هلې ځلې وکړو چې اسلام به په هر اړخیزه توګه تطبیق کړي او د دې امت سرپرستي او ملاتړ به زموږ د ګرانو اولادونو په ګډون له کړاوونو وژغوري. الله سبحانه وتعالی فرمایي:

[يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اسْتَجِيبُواْ لِلّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاكُم لِمَا يُحْيِيكُمْ وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللَّهَ يَحُولُ بَيْنَ الْمَرْءِ وَقَلْبِهِ وَأَنَّهُ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ]

ژباړه: «اې ایمان راوړونکو! د الله تعالی او د هغه د پیغبر بلنې ته لبیک ووایاست چې کله پیغمبر تاسو ته د هغه شي په لوري بلنه درکړي چې تاسو ته ژوند بښونکی دی. وپوهېږئ چې الله تعالی د انسان او د هغه د زړه ترمنځ حایل دی او د هماغه لوري ته به تاسو ورټولېږئ.» [انفال: ۲۴]

د حزب التحریرـ د ښځو برخې مرکزي مطبوعاتي دفتر