İslam'da Öğretmen Nasıl Olmalı?

Kâfirlerin İslam beldelerindeki fikrî istilası sonucu İslam ahlakı tahrip edildi. Yüzeysel bakıldığında sevecen görünen, fakat içerisinde ıstırap barındıran, gençliği yozlaştırmaktan, enerjisini fayda vermeyen işlere yönlendirip heder etmekten başka amacı olmayan hürriyet, demokrasi ve başka şatafatlı söylemlerle ahlaki çöküntüyü hat safhaya ulaştırdılar. Bu nedenle emri bil maruf ve nehyi anil münker her bir Müslümanın üzerine farzdır. Herkes kendi çalışmasına, görevine ve gücüne göre Ümmetin yeniden dirilişi için, onu eskiden olduğu gibi dünyaya liderlik yapmak üzere kalkındırmak için katkıda bulunmak zorundadır. Bu en önemli görev öğretmene düşmektedir. Zira öğretmen Peygamberin davetinin mirasçısıdır. Gelecek neslin kılavuzu ve mimarıdır. Hem bizim hayatımıza hem evlatlarımızın hayatına, düşünce ve davranışına ve hatta ilgi alanlarına ve hayallerine büyük etkisi olandır. Ve öğretmen o büyük emaneti üstlenendir ki şayet Allah (ﷻ)'yı razı edecek şekilde taşındırsa, kendine aydınlık olacak, aksi takdirde kendini cehennem ateşine götürecektir. Ne izzetli bir mesaj ve ne yüce bir görev! İlk öğretmen Peygamberimiz (ﷺ) değil miydi? Allah (ﷻ) buyuruyor ki:

﴿كَمَا أَرْسَلْنَا فِيكُمْ رَسُولاً مِّنكُمْ يَتْلُو عَلَيْكُمْ آيَاتِنَا وَيُزَكِّيكُمْ وَيُعَلِّمُكُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَيُعَلِّمُكُم مَّا لَمْ تَكُونُواْ تَعْلَمُونَ﴾

"Nitekim kendi içinizden size âyetlerimizi okuyan, sizi kötülüklerden arındıran, size Kitab'ı ve hikmeti talim edip bilmediklerinizi size öğreten bir Resûl gönderdik." [Bakara 151]

Gazali öğretmenlik mesleğine büyük değer vermiş ve demiş ki: "Öğrenip amel eden ve öğrendiklerini öğreten bir kimse, gökler âleminde hayırla yâd edilir." İslam düşmanları işte bu rolü çeşitli ve şirret yollarla hedef aldılar. Zira bu rolün önemini ve gelecek nesillerin şahsiyetini geliştirmede ve İslami akidelerine dayanarak karar vermedeki etkisini biliyorlardı. Böylece nesiller başıboş bırakıldı, bozuldu ve belirli bir şahsiyetten yoksun bırakıldı. Artık Ümmetin tarihini hazzedemez oldular. Ümmetin başarısızlığından, zayıf düşmüşlüğünden ve aşağılanmasından İslam'ı sorumlu tuttular.

Ey öğretmen; hiç neden öğretmen olduğunu kendine sordun mu? Hayatın için neden bu yolu seçtin? Bunun cevabını dürüstçe ve açıkça bilmen, senin karakterini ve bu yoldaki davranışını ve yaklaşımını yansıtmaktadır. Etrafımıza bakınca kaç çeşit öğretmen olduğunu görüyoruz:

Öğretmenliği tek iş imkânı olarak gören öğretmen… O öğretmen olmayı ne arzulamış ne de aslında ilgisini çekmiştir. Onun için bu sadece bir meslek ve ekmek parasını kazanmanın yoludur. İmkânı olsa daha fazla veya benzer getirileri olan fakat öğretmenliğin beraberinde getirdiği güçlükleri olmayan bir mesleği tercih ederdi. Bir de ikinci tip öğretmen var ki, o da sürekli hayatından şikâyetçi, bahtına küsmüş, öğretmenliğin yükünden, yoruculuğundan, düşük maaştan dert yanar, ağlayıp sızlar, yaşıtlarının eğitimden başka bir alanda çalışmakla daha şanslı olduğundan bahseder. Üçüncü tipe gelince; onun tek amacı bir an evvel müfredatı tamamlayıp öğretmekten kurtulmaktır. Öğrettiğini gerçek hayatla ve akide, din ve ahlakla ilintilemez, öğrencilerinin konuyu anlamasına önem vermez; öğrencilerinin bunları idrak edip davranış haline getirmesini umursamaz, sınıfın dört duvarının ardında olup bitenlere veya gördüğü yozlaşmaya aldırış etmez. Hatta öğrencilerinin karşısında bunları kınamaz bile. Aslında talebelerinin, toplumunun ve Ümmetinin gerçeklerinden tamamen kopuktur... Ve dördüncü ve beşinci ve altıncı olumsuz manzaralar eğitim hayatımızı tıka bası doldurmuş ve toplumun çeşitli kurumlarında kötü ve derin etkisini bırakmıştır. Böylesi bir gerçeklik ve ümitsizlik içindekilerden nasıl mükemmellik, üreticilik ve ciddiyet bekleyebiliriz ki?!

Bir de Rasulullah (ﷺ)'in hadisinde övgüyle bahsettiği öğretmenin niteliklerine bakalım:

«إنَّ اللهَ ومَلائِكَتَهُ وَأَهْلَ السَّمَواتِ والأرْضِ حَتَّى النَّمْلَةَ في حِجْرِهَا وَحَتَّى الحُوتَ لَيُصَلُّونَ على مُعَلِمِي النَّاسِ الخَيْرَ»

"Allah Teâlâ Hazretleri, melekleri, semâvat ehli, deliğindeki karıncaya, denizindeki balıklara varıncaya kadar arz ehli, halka hayrı öğretene mağfiret duasında bulunur." (Tirmizi)

Rasulullah (ﷺ)'in tarif ettiği gibi, neredeyse peygamberlerin davasına denk bir davayı elinde tutan öğretmenin nitelikleri nedir? İbn Mes’ud (ra)'dan rivayetle:

«لا حَسَدَ إلاَّ في اثنَتَيْنِ رَجُلٌ آتَاه اللهُ مَالاً فسَلَّطَهُ عَلى هَلَكتِهِ في الحَقَّ ورَجُلٌ آتَاهُ اللهُ الحِكْمَةَ فَهُوَ يَقضِي بِها ويُعَلِمُّها»

“Yalnız şu iki kimseye gıpta edilir. Allah’ın kendisine ihsân ettiği malı hak yolunda harcayıp tüketen kimse; Allah’ın kendisine verdiği ilimle yerli yerince hükmeden ve onu başkalarına da öğreten kimse.”

Bu niteliklerin ilki takva ve Allah (ﷻ)'ya karşı samimiyettir. Öğretmen ilim öğrenmeye ve ustalıkla öğretmeye Allah rızası ve Ahiret için niyet etmelidir. Sırf maaş ve üstlerinden övgü, şöhret ve terfi almak ve buna benzer nedenlerle öğretmen olmamalıdır. Ebu Hureyre (ra) şöyle dedi: Rasûlullah (ﷺ) şöyle buyurdu:

«لا حَسَدَ إلاَّ في اثنَتَيْنِ رَجُلٌ آتَاه اللهُ مَالاً فسَلَّطَهُ عَلى هَلَكتِهِ في الحَقَّ ورَجُلٌ آتَاهُ اللهُ الحِكْمَةَ فَهُوَ يَقضِي بِها ويُعَلِمُّها»

"Allah’ın rızasını elde etmek için öğrenilmesi gereken bir ilmi, dünyevî bir menfaati elde etmek için öğrenen kimse, kıyamet günü cennetin kokusunu dahi alamaz.”

Öğretmen öğretirken talebelerine Ümmetin ve İslam'ın hayrı için gereken terbiyeyi de vermek zorundadır. İmam en-Nevevi diyor ki, "...öğretmenin niyeti, yukarıda da bahsedildiği gibi, Allah rızası için öğretmek olmalıdır, yoksa dünyevi hedeflere ulaşmanın bir aracı olarak değil. Öğretmen daima eğitimin en önemli ibadetlerden birisi olduğunu hatırında tutmalıdır. Bu büyük ve cömert fazileti ve onun hayrını yitirme korkusuyla, niyetini düzeltmeye iten motivasyon ve zorluklarına ve hoş olmayan yönlerine karşı koruyan azim bu olmalıdır." Samimiyetin ve takvanın olmadığı yerde, riya, atalet ve ihmal devreye girer. Bu da kültürü zayıf, imanı sathi ve Ümmetin meselelerinden habersiz ve Ümmetin canlanmasına bir vesile olmak yerine engel oluşturan bir gençlik olur. Bir öğretmenin, Allah'a karşı samimi olup olmamasına bakılmadan, ay sonunda maaş alıyor olması, eğitimin kalbine hançer vuran bir konsepttir. Burada samimiyet nerede kalıyor? Allah ve takva nerede kalıyor? Ve elbette öğretmen öğrettiği konuda usta olmalı ve bilgisini talebelerine aktarmak için akıllı öğretim metotları kullanmalıdır.

Öğretmenin en önemli nitelikleri arasında; sabır, tahammül ve hoşgörü yer almaktadır. Kılavuz olan öğretmen; "La ilahe İllallah Muhammed Rasulullah" ilkesine sadık bir nesil yetiştirmek istiyorsa, sabırlı, hoşgörülü olmalıdır ki bu görevi hakkıyla yerine getirebilsin. Sabrın ve tahammül özelliklerinin Allah (ﷻ) katında büyük ecri vardır:

﴿وَاللَّهُ يُحِبُّ الصَّابِرِينَ﴾

"Allah sabredenleri sever" [Al'i İmran 146]

Rasulullah (ﷺ) insanlara en zor durumlarda bile sabırlı olmayı emrederdi. Hoşgörü ve tahammül hem gerekli hem önemlidir. Onun için öğretmen daima bunun karşılığının Allah (ﷻ)'da saklı olduğunu ve bu gençlerin kendisine emanet edildiğini hatırlamalıdır. Bilmelidir ki her öğrencinin farklı yeteneği, her insanın farklı mizacı, farklı özel ihtiyaçları, ilgi alanları ve farklı sorunları ve endişeleri vardır. O hem öğretmen, hem rehber hem anne babadır. Onun için öğrencilerine kalbini açmalıdır, onlara karşı yumuşak huylu ve merhametli olmalıdır. Onları eğitmeye çabalarken şefkat ve sebat göstermelidir, fikirleri onların kabiliyetlerine, ihtiyaçlarına, mizaç ve zihinlerine göre anlatmalıdır. Bazıları ilk anlatmada kelimeleri ve dersleri kavrarken, bazıları tekrara ve daha fazla açıklamaya ve detaylandırmaya muhtaçtır. Rasûlullah (ﷺ) şöyle buyurdu:

«إنالله لم يبعثنِ معنّتاً ولا متعنّتاً ولكن بعثني معلماً وميسراً»

"Allah beni zorlaştırıcı ve şaşırtıcı olarak değil, aksine öğretici ve kolaylaştırıcı olarak gönderdi."

Fakat bazı öğretmenler görüyoruz ki - Allah onlara hidayet etsin - onlarda sabır ve şefkat bulunmuyor. Talebe öğretmeni kızdırdığında veya bir şeyi anlamadığında veya bir soru sorduğunda, öğretmen sabırlı ve hoşgörülü olmak yerine hiddetlenip öfkeleniyor. Kimi zaman bazı öğrencilerin davranışları veya sözleri zarar verici olabilir. O zamanda bile sabırlı olup karşılığını (ödülünü) Allah'tan bekleyip; öfkelerini, sorularını ve bazen can sıkıcı hallerini içine atması gerekiyor. Muaviye ibn Hakem (ra) namaz için cemaate katıldığında, namazda konuşulmayacağını bilmiyordu. Sahabeden birisi hapşırınca Muaviye (ra) yüksek sesle ona 'Yerhamu Kellah' diye dua etti. Sahabelerden bazıları ona sessiz olması için işaret etti, fakat o anlamadığı için konuşmaya devam etti. Namaz bittikten sonra, Rasulullah (ﷺ) onu yanına çağırdı. O da korkarak Rasulullah (ﷺ)'e yaklaştı. Rasulullah (ﷺ) ise ona nezaketle ve yumuşak bir şekilde şöyle dedi:

«أن هذه الصلاة لا يصلح فيها شيء من كلام الناس، إنما هو التسبيح والتحميد وقراءة القرآن»

"Şüphesiz ki bu namazda insanların sözlerinden hiçbiri yakışmaz ve uygun düşmez. Namaz ancak tesbih, tekbirdir ve Kur'ân okumaktır."

Muaviye (ra) Rasulullah (ﷺ)'in bu halini anlatırken şöyle diyor: "Anam-babam ona feda olsun, ne önce, ne de sonra Ondan daha güzel eğiten ve öğreten bir muallim görmüş değilim." Örneğimiz, öğretmenimiz olan Rasulullah (ﷺ)'in bu sabrı ve nezaketi, ifade ettiği tüm sözleri, davranışları ve eylemleri, hepsi bizim için eğitimdir.

Öğretmenin sergilemesi gereken nitelikler ise; dürüstlük ve verdiği söze sadık kalmaktır. Zira Allah (ﷻ) şöyle sesleniyor:

﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفْعَلُونَ﴾

"Ey iman edenler! Yapmayacağınız şeyleri niçin söylüyorsunuz?" [Saff 2]

Bir öğretmen talebelerine bir söz vermişse, onu yerine getirmek zorundadır veya karşılarında dürüst kalabilmek için özür dilemelidir. Aynı zamanda mütevazı olmak zorundadır. İbn Abdel Barr "Cami' Beyan el-İlm ve Fadluhu"da rivayetle, Ömer bin Hattab (ra) Rasulullah (ﷺ)'den şöyle rivayet etti: "İlmi isteyiniz ilimle beraber sekineti (vâkarı) ve hilmi de isteyiniz. Öğrettiğiniz ve kendisinden ilim öğrendiğiniz kimselere yumuşak davranınız. Sakın âlimlerin katılarından olmayınız ki cehaletiniz ilminize galebe çalmasın." Öğretmen bir öğretici ve aynı zamanda bir terbiyecidir. Onun için öğretmenin bazı akademik hususları öğrencilerinden öğrenmesi de şaşırtıcı değildir. Yaptığı hatadan geri dönmek veya bilmediği veya emin olmadığı hususlarda öğrencilerine, "Ben bilmiyorum" ve "Allah bilir" demelidir. Bu onu öğrencilerinin gözünde yüceltir ve ondan tevazu öğrenmelerini sağlayıp ilim sahibi olmadıkları konuda görüş beyan etmemeyi öğretir.

Biliyoruz ki, İslam adalet ve denge dinidir. Allah (ﷻ) şöyle buyuruyor:

﴿إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ﴾

"Muhakkak ki Allah, adaleti ve iyiliği emreder." [Nahl 90]

İslam'da sınıf sistemi yoktur. Zengine servetinden dolayı hürmet edilmez, fakir de yoksulluğundan dolayı aşağılanmaz. Öğrenciler bir sürü gibidir. Ve onlardan öncelikle sorumlu olan Rasulullah (ﷺ)'in belirttiği gibi öğretmenleridir:

«كلكم راع وكلكم مسئول عن رعيته»

"Her biriniz çobansınız ve elinizin altındakinden sorumlusunuz."

Öğrencilerin her biri eşittir. Hiçbirisine ebeveynlerine veya soylarına veya zenginliklerine göre özel muamele edilmez. Muamelede adalet ilk âlimlerimizin her birinde olan ve Rasulullah (ﷺ)'in tavsiye ettiği veya aksinden men ettiği gibi ellerinin altındakilere naklettiği bir şeydir. Mücahit bin Cabr, büyük Tabi'in ve Abdullah bin Abbas'ın talebesi - Allah onlardan razı olsun - demiştir ki: "Gençler arasında adaletsiz olan öğretmen kıyamet günü zalimlerle haşrolacaktır." İbn Sahnun "Ma Ja'a Fi Al-A'dl Bain olarak-Sibyan"da şöyle diyor: "Eğitim verirken asil ve asil olmayan arasında eşit davranmalıdır, aksi takdirde haindir." Bugün gördüklerimiz ise bunun tam aksi. Bazı öğrencilere ayrıcalıklı davranmak, öğretmenlerin bazı velisi üstün konumda ve güce veya zenginliğe sahip olan öğrencilerin hatalarını ve bozuk davranışlarını görmezden gelmesi, başkalarının hakkı olan hakları onlara vermesi gibi. İslam'da Halifeler öğretmenlerin kendi evlatlarına diğer çocuklardan farklı davranmamasına azami özen gösterirdi. Mesela Harun Er-Reşid; oğlunun hocası El-Kasa'i'ye oğlu ile alakalı şu tavsiyeleri içeren bir mektup göndermiştir: "...uygunsuz bir şekilde gülmesine mani ol. Ona Beni Haşimlerin büyüklerine karşı saygılı olmayı ve bulunduğu meclise giren liderlerin değerini bilmeyi öğret. Onu mümkün olduğunca hoşgörü ve yakınlıkla düzelt, itaatsizlik yaptığında da katı ve sert ol."

Ciddi ve samimi olan öğretmenin görevi ve rolü sınıfta bitmez. Fakat en önemli rolü, doğru sözlü ve sözüne sadık olmasıyla öğrencileri ve toplum üzerindeki tesir gücüdür. İlim sahibi ve ilmini öğreten hocalarımızın ve âlimlerimizin geçmişine bir bakalım: düstur, ilim, eylem, metot ve davet. Öğretmenler içinde sebat ve sabırla fitnelere karşı sımsıkı ideolojiye tutunmanın en güzel örneklerinden birisi İmam Ahmed'dir. İşkence gördü, zindanlara atıldı, dövüldü ve aşağılandı fakat sarsılmadan gördüğü bozukluklara hayatı pahasına karşı durup hakikat üzerinde sebat etmiştir. Ve âlimlerden, hocalardan ve davet taşıyıcılarından böylesi dersleri her zaman ve mekânda buluyoruz. Bir başka örnek ise Ümmü Derda es-Suğra'dır. Abdülmelik bin Mervan onu kadın akrabalarına ders vermek için görevlendirmişti. Bir gün hizmetçilerden birisine, verilen görevi yavaş yerine getirdiği için, beddua ederken duydu ve ona şöyle dedi: Ebu Derda'dan Rasulullah (ﷺ)'in şöyle dediğini duydum:

«لا يكون اللّعانون شفعاء ولا شهداء،يوم القيامة»

"Laneti çok yapanlar kıyamet günü şefaatçi olamazlar, şehit de olamazlar."

Bunu söylerken, hakkı söylemekten ötürü kimseden korkmadan söyledi. Karşısındakinin halife olması onu hakkı söylemekten alıkoymadı. Bazı âlim ve hocaların yaptığı gibi, olay karşısında uzak durmadı veya bu benim meselem değil demedi.

Bir kenarda durup seyirci kalmadı. Bugün bazı öğretmenler eğitim siyaseti ve müfredat değişikliğinin Batılılaştırılması karşısında, sistemi ve müfredatı değiştiremeseler bile, razı olmadıklarını ifade etmeleri de böyledir. Fakat evlatlarımıza enjekte edilen bu zehirleri beğenmemek veya kınamak onları bu zehrin zararını azaltmak için, sistemin bozukluğunu ifşa edip gençlerimize doğru fikirleri vermek sorumluluğundan kurtarmıyor. Bilhassa kendi İslami hükümlerimizden mahrum edildiğimiz; çocuklarımızın İslami akidesini yıkıp yerine yozlaşmış laik hürriyetleri, demokrasiyi ve diğer kapitalist mefhumları benliklerine yerleştirmeyi hedefleyen bu kapitalist düzen ve onun fikirleri altında öğretmenlerimize büyük görevler düşüyor. Bu yozlaşmayı ifşa etmek, yanlışlığını ve tehlikesini açıklamak ve bu fikirlere karşı mücadele etmek, Müslümanların rehberleri olan öğretmenlerimizin vazifesidir. Abdullah bin Mesud (ra)'ın dediği gibi; "İlim haşyettir/Allah'tan korkmaktır." Öğretmenler İslam'ın doğru düşünme metodunu ve Allah (ﷻ)’yı razı etmeyen hiçbir şeyden razı olmamayı, hakkı söylemeyi, söylerken de taviz vermemeyi veya ikiyüzlülük yapmamayı öğretmeliler çocuklarımıza. Öğretmen, korku ve korkaklığı değil, rızkın sadece Allah (ﷻ)'nın elinde olduğunu, hakkı söylerken sadece Allah'tan korkulacağını öğretmelidir.

Ama ne yazık ki eğitimi ve öğretmenleri kontrol eden mevcut yozlaşmış rejimler her gün daha fazla Batı medeniyetini ve onun fikirlerini ülkü edinmiş, ilişkilerin esasını menfaat ve çıkar olarak kabul etmiş, bu eğitim müfredatına ve siyasetine yürekten bağlı laik fikirli öğretmenler atamak için çabalıyor. Bazı öğretmenler bu fikirleri öğrencilerin dimağlarına yerleştirmek için var güçleriyle ve tüm imkânlarıyla mücadele ediyor. Sanki bu bağlılıkları karşısında madalya alacaklarmış gibi. Ve bu işin tehlikelerini ve Âlemlerin Rabbi olan Allah (ﷻ)'nın cezasını unutuyorlar. Bu yozlaşmayı ifşa etmek bir yana, bazı öğretmenler bu zehirli müfredatı ve fikirleri öğreterek teşvik ediyorlar... Üzerlerine görev olduğu gibi hakkı beyan etmiyorlar.

Öğretmenin en önemli rollerinden birisi kendisini rol model olarak gören öğrencilerinin şahsiyetlerini inşa etmektir... Bundan dolayı öğretmen öğrencilerine güzel örnek olmak zorundadır. Güzel örnek, öğrencinin şahsiyetini geliştirmede en etkili araçtır. İçiyle (özüyle) ve dışıyla, karakteriyle, edebiyle, nezaketiyle etkileyici olan bir rol modeldir. İmam Malik'in annesi kendisine, hocasından ilim öğrenmeden önce ilk olarak edep talep etmesini tavsiye etmiştir. Zira edep bir öğrencinin kendisiyle, Rabbiyle ve insanlarla olan ilişkisi için elzemdir... İmam Malik ilim öğrenmeye karar verdiğini annesine bildirince, annesi de ona en iyi elbiseleri giydirmiş, başına sarığını bağlamaya yardım etmiş ve demiş ki: “Hadi şimdi git ve yaz (ilim talep et).” İmam Malik (ra) annesini anlatırken, "Annem sarığımı bağlamaya yardım ederdi ve derdi ki, 'git Rabi'a'dan ilim öğrenmeden önce edep öğren." Bazı öğretmenler var ki öğrencilerine sigaranın zararlarından bahseder, bir yandan da elinde sigarasını tutar! Veya biri öğrencilerine dürüst, dakik ve sözüne sadık olmaları için ısrar eder, fakat kendisi yalan söyler veya derse geç kalır veya sözünde durmaz veya cesur olup hakkı söylemeyi gerektiren bir anda sessiz kalır, korkak ve ikiyüzlü oluverir. Tek bir ameliyle öğrettiği onlarca doğruyu yok eder.

Demek ki öğretmen, ilim ve bilginin anahtarını elinde tutan haznedar değil, bir rol model ve örnektir. Rol model, talebeyi ya güzelleştirir ya da yozlaştırır. Şayet bu rehber dürüst, güvenilir, cömert, cesur, güzel ahlakta fazilet sahibi ise, talebe de dürüst, güvenilir, edepli, cömert, cesur ve iffetli olacaktır. Rehber bir yalancı, hain, korkak, iyi yüzlü ve alçak karakterli ise, talebe de bu niteliklerle ve değerlerle yetişecektir. Hakikaten de öğretmenin sorumluluğu ve rolü çok ciddidir. Öyleyse her öğretmen, acaba kaç kişiyi iyileştirmiş, kaç kişiyi de bozmuş diye şöyle bir gözünün önünden geçirsin! İnsanlar üzerindeki etkisi ne kadar olumlu veya ne kadar olumsuz olmuş! Örnek şahıslar tarafından verilen eğitim; her türlü soyut teoriden çok daha etkili sonucu verir ve çok daha güçlü bir argümandır. Fakat; söz ile amel birbirine zıt olursa sonuç ne olur?! Kur'an-ı Kerim İsrailoğulları’nı bundan dolayı ikaz etmiştir:

﴿أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَتَنْسَوْنَ أَنْفُسَكُمْ وَأَنْتُمْ تَتْلُونَ الْكِتَابَ أَفَلَا تَعْقِلُونَ﴾

“Sizler Kitab´ı (Tevrat´ı) okuduğunuz (gerçekleri bildiğiniz) halde, insanlara iyiliği emredip kendinizi unutuyor musunuz? Aklınızı kullanmıyor musunuz?”[Bakara 44]

Bundan yola çıkarak öğretmenin rolünün ve konumunun son derece önemli olduğu sonucuna varıyoruz... Öğretmen kendini Ümmetten ve toplumdan soyutlamamalıdır, etkileyen olmalıdır. Önceden belirttiğimiz gibi, o bir işçi, bir âlim, bir müçtehit, bir hafızdır;  iyiliği emredip kötülükten alıkoyarak hakkı beyan eder. Bir âlimin ve öğretmenin ne kadar güçlü bir tesiri olduğunu göstermek için burada âlime ve öğretmen bir kadından bahsetmek istiyorum. Bu âlime kadına yöneticiler dahi saygı gösterir ondan çekinirlerdi. Onun adı Nefise bint Hasan (ranha) idi ve iki büyük müçtehit üzerinde çok büyük tesir bırakmıştır.