Soru:

Vakit namazlarını kılan, ancak insanlarla birlikte Cuma namazını kılmayan ve sadece öğle namazını kılan biriyla yapılan tartışmada, onun bu durumuna karşı çıktığımda kendisi Cuma namazının sıhhati için Halife'nin varlığının şart olduğunu söyledi. Peki fakihlerden herhangi biri de bunu söylüyor mu? Bu hususta hizbin görüşü nedir? Allah sizi, hayırla mükafatlandırsın.

Cevap:

İster Halife bulunsun isterse bulunmasın, Cuma namazı farzdır. Buna ilişkin deliller meşhurdur ve bunlardan bazıları şunlardır:

Alahu Teâlâ, şöyle buyurmaktadır:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا نُودِي لِلصَّلاةِ مِن يَوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا إِلَى ذِكْرِ اللَّهِ وَذَرُوا الْبَيْعَ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ "Cuma günü namaz için çağrıldığı zaman alış-verişi bırakıp Allah'ın zikrine koşunuz. Eğer bilirseniz, elbette bu, sizin için daha hayırlıdır."  ^{[Cuma 9]}

Hâkim Müstedrek'inde, Ebi Musa'dan Nebi [SallAllahu Aleyhi ve Sellem]'in, şöyle buyurduğunu tahric etmiştir:

الجمعة حق واجب على كل مسلم في جماعة إلا أربعة: عبد مملوك، أو امرأة، أو صبي، أو مريض "Cuma namazı, şu dört kişi hariç geri kalan her müslüman üzerine cemaat içinde yapması gereken vacib bir hakdır: Köle, kadın, çocuk ve hasta."

Hâkim, şöyle dedi: "Bu hadis eş-Şeyhayni'nin şartı üzere sahih olup bu hadisi tahric etmemişlerdir." Aynı şekilde Nesai, Ömer'den, o da Nebi [SallAlahu Aleyhi ve Sellem]'in eşi Hafsa'dan, Nebi [SallAlahu Aleyhi ve Sellem]'in şöyle buyurduğunu tahric etmiştir:

رَوَاحُ الْجُمُعَةِ وَاجِبٌ عَلَى كُلِّ مُحْتَلِمٍ "Cumaya gitmek, her ihtilam olan (erkeğin) üzerine vacibtir."

Dolayısıyla bu delillerden, (Cuma namazının) İmam [Halife] ile sınırlandırılmadığı gayet açıktır.

Aynı şekilde (Mâlik, Eş-Şâfi ve İbn-u Hanbel'in) olduğu üç mezheb sahipleri de bu şekilde söylemektedirler. Henefilerin, Cuma namazının şartlarından bahsetmelerine gelince;

(Böylece ya Sultanın izni olması ya onun katılması ya da onun resmî yardımcısının katılması gerekir. Hakeza Resul [SallAllahu Aleyhi ve Sellem] ve Raşid Halifer döneminde de durum bu şekildeydi. Bu, Cuma namazı ikame edilen beldede bir İmamın [Halife'nin] veya yardımcısının olması durumunda geçerlidir. Şayet ölüm veya fitne veya benzerlerinden dolayı bu ikisinden birisi yoksa, o zaman içlerinden birinin imam olması üzerinde anlaşırlar ve o da onlara Cuma namazını kıldırır.) Dolayısıyla Sultanın izninin olması şartı, yukarıda geçen delillerden dolayı bizim de tercih ettiğimiz bir görüştür.

Hülasası; İster Halife olsun isterse Halife olmasın, Cuma namazı farzdır.