له اقصی جومات څخه پیغام
وړاندې کوونکی: استاد علی ابو احمد
بیت المقدس – مبارکه ځمکه (فلسطین)
جمعه، ۱۴۴۰ د صفر ۲۶مه / ۲۰۱۹ د اکټوبر ۲۵مه
خبر:
د امریکا په حکومت کې د لویو سازمانونو د مشرانو او ولسمشر ډونالډ ټرمپ تر منځ د هغه تصمیم پر سر ناندرۍ روانې دي، چې امریکایي ځواکونه به له سوریې څخه وباسي او ترکي ځواکونه به یې ځای ونیسي.
واشنګټن پوست لیکي:
سناتور لیندسی او ګراهام د پنجشنبې په ورځ د ټرمپ پر هغه تصمیم نیوکه وکړه، چې له شمالي سوریې څخه به امریکایي ځواکونه وباسي. دی زیاتوي: «دا د ټرمپ د ولسمشرۍ یوه ډېره لویه تېروتنه ده.» په همدې ډول په تالار کې دریو نورو لوړپوړو جمهوري غوښتونکو پر ترکیه باندې د بندیز لګولو په اړه خبرې وکړې، چې د دوی د متحدینو (کردي ځواکونو) پر وړاندې نظامي بریدونه کوي.
ګراهام د ټرمپ یو له پیاوړو ملاتړو څخه و، خو دغه ملاتړ یې هغه وخت له لاسه ورکړ، چې ټرمپ له سوریې څخه د امریکایي سرتېرو د ایستلو ناڅاپي پرېکړه وکړه. دغې پرېکړې د ډموکراتانو او جمهوري غوښتونکو پراخه غبرګونونه راوپارول. پنجشنبه د کوردانو پر وړاندې د ترکي ځواکونو بریدونو زور واخیست. ګراهام د چارلستون په سيټېډل نظامي کالج کې د خبري کنفرانس پر مهال د ټرمپ پر پرېکړې او د ترکيې پر ولسمشر اردغان سختې نیوکې وکړې.
دی زیاتوي: «ولسمشر هغه خلک یوازې پرېښودل، چې له موږ سره یې د داعش په له منځه وړلو کې مرسته کړې وه. په سوریه کې ستونزې لا پسې زیاتېږي او کله چې له ولسمشر څخه اورم چې له سوریې څخه وځو، نو فکر کوم چې زموږ لپاره دا پرېکړه د اوباما له تېروتنې څخه هم خطرناکه ده. کله چې اوباما عراق پرېښود، ټولې لاسته راوړنې مو له منځه لاړې؛ محترم ولسمشره! که چېرې فکر کوې چې داعش یوازې اروپا ته خطر دی، نو ښکاري چې داعش مو په ښه توګه نه دی پېژندلی. داعش یوازې تر اروپایانو پورې نه تم کېږي، بلکې هڅه کوي پر موږ ټولو پسې راشي....»
پر همدې مهال د مجلس دریو لوړپوړو جمهوري غوښتونکو، د اقلیتونو مشر کوین مکارتي، ویپ استیو اسکالیز او د لیزچیني د کنفرانس رییس (وویو) وویل، چې دوی او د دوی د GOP په لسګونه مرستیالان به داسې قانون جوړ کړي، چې پر امریکایي متحدینو (کردي ځواکونو) د ترکيې له خوا روانو بریدونو باندې بندیزونه ولګوي.
تبصره:
امریکایي سناتور لیندسي اوګراهام پر خپلو پخوانیو مشرانو نیوکو ته دوام ورکوي او وایي: «ولسمشر ټرمپ هم په سوریه کې له هغه سیاسي فشار سره مخ دی، کله چې اوباما په کورنۍ او نړیواله کچه په عراق او افغانستان کې لاس او ګرېوان و. د سیناتور اوګراهام نیوکې د ټرمپ پر اداره یوازې د دوی غږ نه و، بلکې د ټرمپ له پلانونو سره د ټولو امریکایي سازمانونو مخالفت په ډاګه کوي؛ ځکه په کانګرس کې د ګراهام له څرګندونو څخه په پراخه کچه ملاتړ وشو.
په سوریه کې د امریکا اصلي موخه د داعش له منځه وړل نه و. د داعش شتون په مصنوعي ډول دوام وکړ، ترڅو امریکا د خپلې لاسوهنې لپاره پلمه جوړه کړي. د امریکا اصلي موخه په سوریه کې د انقلاب ناکامول وو، چې د سیمې د ځینو قدرتونو په بشپړې همغږۍ سره وشول. په دغو قدرتونو کې مهم یې روسیه، ایران، ترکیه، سعودي، امارات او اردن هېوادونه وو، چې هر یوه د بل پر وړاندې د بېلابېلو سیمو د لاسته روړلو په بدل کې توزان ساته. امریکایي ځواکونو هم هلته وو، خو شمېر یې د افغانستان او عراق په پرتله ډېر کم و.
امریکا له شک پرته چې د نړۍ زبرځواک او تر ټولو ښه نظامي قدرت لري. داسې وسلې لري، چې د بشر په تاریخ کې ساری نه لري. دا چې امریکا د اروپا، آسیا او افریقا له لویو وچو څخه لرې د نړۍ په بل لوري کې پرته ده او کله چې له دومره لرې واټن څخه لاس په کار کېږي، نو ځواک یې کمېږي. په اصل کې د امریکا نظامي وړتیا په سمندریز ځواک کې ده او په وچه کې له زیاتو ستونزو سره مخ کېږي. اوس په اسلامي امت کې د مسلمانانو بېرته راژوندي کېدو امریکا وېرولې، چې جهاد ته ژمن دي. په عراق او افغانستان کې له یوې لویې نظامي فاجعې څخه وروسته له هر ډول امکاناتو ګټه اخلي، ترڅو په اسلامي خاورو کې وېره او وحشت خپور کړي.
امریکا په دې نظر ده، چې د سوریې انقلاب کمزوری شوی او ټرمپ یې هڅولی چې خپل ټول پخواني نظامي ځواکونه وباسي. په دې سره به بهرنۍ جګړه ختمه کړي او ځان به دې ته چمتو کړي چې د راتلونکي کال په ټاکنو کې خپله بریالۍ بهرنۍ پالیسي د کمپاین په توګه وکاروي. امریکایي سازمانونه بیا په دریو دلیلونو د امریکایي ځواکونو وتلو ته لېوال نه دي: لومړی، سوریې ته د ترکي ځواکونو ننوتل به بېرته هغه توازن له منځه یوسي، چې د امریکا په هڅو په دغه هېواد کې جوړ شوی و او تر څنګ به یې د اېران او روسیې ایستل ستونزمن کړي. دوهم، د ترکیې پراخېدل ښایي سیمه ییز توازن ختم کړي، ځکه سوریه او عراق اوسمهال تر ترکيې کمزوري دي. درېیم، امریکایي سازمانونه په سوریه کې له یوې لسیزې ډېرې پانګې اچونې وروسته غواړي، چې په سوریه کې دایمي اډې ولري او په هېڅ قېمت به د ځواکونو بشپړ وتل ونه مني. ټرمپ به په ناچارۍ له امریکایي سازمانونو سره د اوباما په څېر جوړ راشي. غربي ازاده ډموکراسي یوازې بهرنۍ ښکلا لري او یوه خیالي تیوري ده، حتا په خپله سرچینه (یونان) کې هم حقیقت نه لري. د لویدیځ د حکومتولۍ نظام په اصل کې پانګوال دی او یو ډېر کوچنی کس یې د خپلو ګټو لپاره ترلاسه کولی شي. پر هغو چارواکو ډېر فشار وي، چې خلکو ته خدمت کوي؛ خو د لویدیځ د حکومتولۍ نظام د قدرت په وېشلو کې ډاډه وي او په دې اند دي چې اجرائیه قوه تل د مقننې یا قضایي قوې له خوا کنټرولېږي.
د الله سبحانه وتعالی له ژمنې سره سم د پیغمبر صلی الله علیه وسلم په تګلاره د خلافت په بیا تاسیس سره به نړۍ په نږدې راتلونکي کې د یوې سترې حکومتولۍ او بهرني سیاست شاهده وي. خلافت ته د ټول د واک په سپارلو سره به د ظالمانو مخنیوی وشي او بهرنۍ پالیسي به د شخصي ګټو پر بنسټ نه وي. د اسلامي خلافت یوازینی کورنی فشار به د اسلامي امت په حق کې محاسبه وي، چې هېڅکله به ور څخه پر شا نشي او تقوا به یې دغه کار ته نه پرېږدي. الله سبحانه و تعالی فرمایي:
﴿وَأَنِ احْكُم بَيْنَهُم بِمَآ أَنزَلَ اللّهُ وَلاَ تَتَّبِعْ أَهْوَاءهُمْ وَاحْذَرْهُمْ أَن يَفْتِنُوكَ عَن بَعْضِ مَا أَنزَلَ اللّهُ إِلَيْكَ﴾
[مائده: ۴۹]
ژباړه: نو ته د الله سبحانه وتعالی له نازل کړي قانون سره سم د دغو خلکو د چارو فیصله وکړه او د دوی د غوښتنو پیروي مه کوه. پام کوه چې دا خلک تا په فتنه کې وانه چوي او له هغه هدایت څخه دې یوه زره هم وا نه ړوي، چې الله سبحانه وتعالی در ته لېږلی دی.
د حزب التحریر مرکزي مطبوعاتي دفتر لپاره
د فایق نجاح له خوا
جنرال باجوه د ۲۰۱۹م کال د اکټوبر پر ۱۶مه د کنټرول پر کرښه د پرتو سرتېرو څخه د لېدنې پر مهال وویل: «کشمیریان په IOJ&K کې د هند له سختې محاصرې او ظلم سره لاس او ګرېوان دي. موږ باید دوی یوازې پرېنږدو او په هر قېمت باید خپل ریښتینی رول ولوبوو.» په حقیقت کې د خپلواکۍ په دغه جګړه کې د باجوه-عمران د دولت زړه نازړه توب او زموږ د پیاوړو ځواکونو ایسارول د مظلومو کشمیري مسلمانانو د یوازې پرېښودلو په معنا دي. دغه دولت د کشمیر مسلمانان د نشنلېزم په پلیتې ناروغۍ اخته کړي او توکم او سرحدي کرښو ته یې د الله سبحانه وتعالی او د هغه د رسول صلی الله علیه وسلم پر احکامو برتري ورکړې ده. د باجوه دولت په پوره توګه په ملتپالنه کې ډوب دی، که څه هم دی د نړۍ د شپږم فوځي قوت رهبري پر غاړه لري، خو ادعا کوي چې له هند سره د اشغال شوي کشمیر پر سر د جګړي نه کولو موخه یې دا ده، چې پاکستان له بې وزلۍ او ورانۍ څخه وژغورل شي. په ورته توګه عرب چارواکي هم د نړۍ د لویو پوځونو مشري پر غاړه لري، خو د ملي ګټو لپاره له هند سره خپلې اړیکې ټینګوي. په واقعت کې همدا ملتپالنه د مسلمانانو اوسني چارواکي د اېغور، روهینګیا، فلسطین او کشمیر له خلکو سره مرستې کولو ته نه پرېږدي؛ په داسې حال کې چې د اسلامي امت میلیونونه سرتیري او افسران د شهادت یا بریا په تمه دي.
اې د پاکستان مسلمانانو! له اسلامي ورورولۍ پرته د بل شي پر اساس اړیکې ټینګول ډېره لویه ګناه ده، الله سبحانه وتعالی فرمایي:
﴿إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَيْنَ أَخَوَيْكُمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ﴾
[حجرات:۴۹]
ژباړه: مومنان یو د بل وروڼه دي، نو د خپلو وروڼو په منځ کې اړیکې سمې کړئ او له الله سبحانه وتعالی څخه ووېرېږئ، چې رحم در باندې وکړي. رسول الله صلی الله علیه وسلم له اسلام پرته نورې ټولې اړیکې رد کړې دي.
«مَنْ قُتِلَ تَحْتَ رَايَةٍ عُمِّيَّةٍ يَدْعُو عَصَبِيَّةً أَوْ يَنْصُرُ عَصَبِيَّةً فَقِتْلَةٌ جَاهِلِيَّةٌ»
(مسلم)
ژباړه: که چېرې یو څوک د یوه ړوند سړي تر بیرغ لاندې (د هغه د یوازیني دلیل لپاره) مړ شي، چې د خپلې کورنۍ یا قبیلې د ملاتړ شعار ورکوي، نو په جهالت (ناپوهۍ) کې مړ شو.
نو یوازې د خلافت په شتون کې اسلام زموږ ګټې او ارزښتونه ښکاره کولی شي او د نړۍ په هر ګوټ کې د مظلومو مسلمانانو اوښکې پاکولی شي. تاریخ یې شاهد دی، محمد بن قاسم له پاریس څخه له لښکرو سره یو ځای د هند په نیمه قاره کې د مسلمانانو پر وړاندې د ظلمونو د ختمولو لپاره وخوځېد؛ د کردستان صلاح الدین له مصر څخه د اقصی د ازادولو لپاره خپلې لښکرې روانې کړلې. په حقیقت کې ملتپالنې په اسلامي نړۍ کې د نفاق، ماتې او ذلت اور بل کړی دی، چې دغه اور یوازې د الله سبحانه و تعالی او رسول صلی الله علیه وسلم لوري ته په بېرته راګرځېدلو سره له منځه تللی شي. الله سبحانه وتعالی فرمایي:
﴿وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلاَ تَفَرَّقُوا وَاذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنْتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا وَكُنْتُمْ عَلَى شَفَا حُفْرَةٍ مِنْ النَّارِ فَأَنْقَذَكُمْ مِنْهَا كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ﴾
[ال عمران: ۱۰۳]
ژباړه: ټول یو ځای شئ او د الله سبحانه وتعالی په رسۍ منګولې ولګوئ، تیت او پرک مه کېږئ. د الله سبحانه وتعالی هغه پېرزوینه دریاده کړئ چې پرتاسو یې کړېده. تاسو یو د بل دښمنان وئ، هغه ستاسو په زړونو کې مینه واچوله او د هغه په مهربانۍ او لورینه تاسو سره وروڼه شوئ. تاسو د یوې داسې کندې پر غاړه ولاړ وئ، چې له اوره ډکه وه، خو الله سبحانه وتعالی ترې وژغورلئ. په دې ډول الله سبحانه وتعالی خپلې نښانې تاسو ته ښيي او پکار ده چې په دغو نښانو سره خپله د ژغورنې لاره پیداکړئ.
نو پرېږدئ چې مسلمانان د نبوت پر تګلاره د خلافت د بیا تاسیس لپاره خپلې هڅې وکړي.
د حزب التحریر-ولایه پاکستان مطبوعاتي دفتر
﴿وَمَا نَقَمُوا مِنْهُمْ إِلَّا أَن يُؤْمِنُوا بِاللَّهِ الْعَزِيزِ الْحَمِيدِ﴾
[بروج: ۸]
ژباړه: له مومنانو سره د هغوی دښمني یوازې له دې امله وه، چې مومنانو پر هغه خدای اېمان راوړی و چې برلاسی او په خپل ذات کې ستایل شوی دی.
نړۍ د امریکا په خوښه پر کردانو باندې د ترکیې د بریدونو او د بشار ظالم دولت ته د کردانو د سپارلو په تړاو له احتیاط څخه کار اخلي؛ په داسې حال کې چې د لبنان دولت د ټولو اصولو، مقرراتو، دودونو... خلاف د سوریې یوه کوچنۍ ډله (پناه غوښتونکي) د سوریې ظالم دولت ته سپاري. د لبنان دولت د پراخه فساد او د مرکزي بانک د ناوړه چلند له امله د دغه هېواد خلک د روان اقتصادي ناورین یعنې د پیسو، نفتو او ډوډۍ د کمښت په تړاو جدي اندېښنه لري.
دوی دغه کار په پټه او عامه رخصتیو کې کوي، چې له کوم جنجال او ستونزې سره مخ نه شي. دا ډول کړنې له یوه پیاوړي او خپلواک دولت څخه استازیتوب نه شي کولی، بلکې د هغو ادارو کړنې دي چې قانون او بشر ته پکې هېڅ ډول درناوی نه لیدل کېږي. موږ د دغه کار لپاره د سوریې د رژیم او د هغوی د جاسوسانو له لاسوهنو پرته بله پلمه نشو موندلی.
دغه کار په رومیه زندان کې هغه بندیان له لویې اندېښنې سره مخ کړي، چې د بند موده یې پای ته رسېدلې ده. دوی ځان وژنې ته مخه کړې، ځکه دغه کار دوی ته د سوریې د جابر دولت د ظلمونو پر پرتله اسانه دی. الله سبحانه وتعالی خوښه دا وه، چې له دوی څخه څلور کسان باید ژوندي پاتې شي او د راپورونو له مخې پنځم کس بیا په ناوړه حالت کې دی.
په لبنان کې د سوریایي کډوالو پر وړاندې سیستماتیک ظلم او د بشار ظالم دولت ته د هغوی سپارل د کډوالو لپاره له سپکاوي، شرم او وحشت پرته بل څه نه دي. موږ دولت ته له قوانینو څخه په سرغړونه خبردارۍ ورکوو او غواړو چې زر تر زره دغه چاره ودروي. ټولې قضایي او امنیتي ادارې کنټرول شي او سرغړونکي او مخالفین یې په سزا ورسول شي. که داسې ونشي، نو دا ډول کړنې بیا د زغم او هېرېدو وړ نه دي.
د حزب التحریر-ولایه لبنان مطبوعاتي دفتر
خبر:
لسګونو ښځو د شنبې پر ورځ د استانبول په ښار کې د ښځو پر وړاندې د زیاتیدونکې تاوتریخوالي له امله لاریون وکړ او د ښځو پر وړاندې د تاوتریخوالي په له منځه وړلو کې یې د حکومت ناکامي په سختو ټکو وغندله.
دغه ښځې د اسیايي استانبول په کډیکوای ښار کې را ټولې شوې وې او د هغو ښځو یادونه یې کوله، چې په دې نږدې وخت کې په هېواد کې وژل شوې دي. دوی د ایمین بولوټ یادونه کوله، چې د اګېسټ په میاشت کې خپل پخواني خاوند وژلې وه.
هغوی چيغې وهلې «د ښځو وژل بس کړئ!»، «د سړیو تاوتریخوالي ته د پای ټکی کېږدئ!»، «تاوتریخوالي ته ګورئ مه، بند یې کړئ!» ( سرچینه AFP، استانبول، د ۲۰۱۹م کال د سپټیمبر ۲۹مه)
تبصره:
سره له دې چې په ۲۰۱۲م کال کې د کورنۍ د حقونو او د هغوی پر وړاندې د تاوتریخوالي د مخنیوي قانون تصویب شو او تر څنګ یې په ۲۰۱۱ م کال کې د کورني تاوتریخوالي د ختمولو لپاره اروپایي شورا کنوانسیون تصویب کړ؛ خو په ترکیه کې هر کال د ښځو پر وړاندې تاوتریخوالی او وژنه زیاتېږي.
حریت خبري ورځپاڼه د ۲۰۱۹م کال په مې میاشت کې خبر ورکړ: «د انقرې د سیمه ییزې عدلي محکمې رییس وایي: د ترکیې محکمو په تېرو ۲۷ میاشتو کې د ښځو پر وړاندې د کورني تاوتریخوالي ۸۵۶،۰۲۰ قضیې ثبت کړې دي.»
سیده زینب د ترکیې په پارلمان کې د نر او ښځو لپاره د مساوي فرصتونو کمیټې ته وویل: «په ترکیه کې ۳۹ سلنه ښځې د خپل ژوند په لړ کې له تاوتریخوالی سره مخ دي او د کورني تاوتریخوالي ۸۲ سلنه قربانیانې ښځې دي.»
دا احصایې د دولتي سرچینو په پرتله له ملکي سازمانونو سره ډېرې دي. ډېری ښځې پر حکومت نیوکه کوي، چې دولت په ټولنه او کورنۍ کې د ښځو رول د تاوتریخوالي د ډېرېدو لامل ګڼي.
ترکیه مسلمان مېشته ټولنه ده او د اسلامي او غربي مفکورو د ګډ فرهنګ د پلي کولو هڅه کوي. دا له اسلام څخه د لرېوالي لامل کېږي او د تاوتریخوالي له امله کورنی ژوند له منځه وړي. د ښځو د تاوتریخوالي پر وړاندې غبرګون د ښځو د لاریونونو لامل ګرځېدلی. دا به ډېره خطرناکه وي، چې د اوسني نظام له ناکامیو څخه سترګې پټې شي. نو د دغو جنایتونو مخه باید ونیول شي او د ښځو د ساتنې په برخه کې د حکومت ناکامي باید ورټل شي.
کله چې د ښځو پر وړاندې ډېرېدونکي جنایتونه وینو، نو د دغه نظام د اساس د څېړلو فرصت او وړتیا لرو، ترڅو ښکاره کړو چې د ټولنې د ستونزو لپاره کوم بدیل غوره دی. دا چې ترکیه یو مسلمان مېشت هېواد دی او دغه جنایتونه تر ډېره نران کوي؛ نو موږ باید پوه شو چې اسلام څه ډول دغه ستونزې حلوي او دا هم باید په ډاګه شي چې اسلام د ستونزو لامل نه دی.
د فرد او قانون تر منځ هغه وخت سمون راځي، چې افراد د خپل ژوند په موخه کې ریښتیني وي او د الله سبحانه وتعالی عبادت وکړي. که چېرې تقوا د خلکو د اعمالو تنظیموونکې وي او ټولنه یو اساس ولري، نو د خلکو تر منځ اړیکې به ډېرې پیاوړې وي. دا به د نرانو او ښځو مسولیتونه په ښه توګه څرګند کړي او د غربي فرهنګ سیوری به پرې غوړېدلی نه وي. یو باتقوا کس خپلو اعمالو ته دوام ورکولی، پرته له دې چې کومه مفکوره یې کړنې وګواښي.
تعلیم و تربیه یا فرهنګ چې زموږ د ژوند ټولې کړنې تر پوښښ لاندې راولي، باید د داسې خلکو د روزلو لپاره وکارول شي، چې د خپلو اعمالو پر وړاندې مسوولیت ومني. کله چې یو کس ګناه کوي، هغه ته باید د اسلام پر اساس جزا ورکړل شي، نه د خلکو د غوښتنې او تعصب پر اساس؛ ځکه همدا کار عدالت راولي. قوانین باید د الله سبحانه وتعالی د امر پر اساس پلي شي، نه د خلکو د غوښتنو پر بنسټ؛ په دې توګه به قانون د تجاوزکونکو لپاره ډار وي، نه چاپلوسي.
له اسلام څخه وړاندې ښځو هر ډول کړاونه تېرول، چې اوږد تاریخ لري. کله چې اسلام د یو نظام په توګه پلی شو، دا ډول رواجونو او ظلمونه ته یې د پای ټکی کېښود، چې تر نن ورځې پورې د اسلام له برکته د ښځې مقام او منزلت ډېر لوړ شوی دی.
د اسلامي نظام په پلي کولو کې د ښځو حالت ټولو ته په ډاګه دی. موخه دا نه وه، چې له نرانو سره یې برابرې کړي یا نران کمزوري کړي؛ بلکې موخه دا وه چې د جنسیت تر منځ عدالت راولي. ابن عباس رحمه الله له حضرت محمد صلی الله علیه وسلم څخه روایت کوي، چې هغه صلی الله علیه وسلم وفرمایل:
«خَيْرُكُمْ خَيْرُكُمْ لِأَهْلِهِ، وَأَنَا خَيْرُكُمْ لِأَهْلِي»
)ابن ماجه)
ژباړه: په تاسو کې تر ټولو غوره هغه کس دی چې له خپل اهل سره ښېګڼه کوي او زه خپل اهل ته له تاسو ټولو څخه غوره یم.
دا د تاوتریخوالي په له منځه وړلو کې د ترکيې د حکومت یوه لویه ناکامي ده. د دغې ناکامۍ علت دا نه دی، چې معاصر قوانین نه پلي کېږي، بلکې علت یې دا دی چې د نبوت په تګلاره د خلافت تر سیوري لاندې اسلامي قوانین نه پلي کوي. دا چې موږ د دغې حللارې په لټه کې یو، نو پوښتو: ایا اسلام د ښځو پر وړاندې څه وخت د دا ډول ستر جنایت لامل شوی؟ ایا په هغو ټولنو کې چې غربي مفکورې پلي کیږي، د ښځو پر وړاندې جنایت لا تر اوسه شته؟
د حزب التحریر مرکزي مطبوعاتي دفتر لپاره
د نازیه رحمان له خوا
(ژباړه)
په اوسني وخت کې ځینو ډلو دین په یوه برخه پورې تړلی او خپل ځانونه د «بدعت مبارزین» بولي. په ډېری ځایونو کې چې خلک ځینې کسان په عبادت کولو وویني او د دوی د فهم، سلیقې او نظر خلاف وي، وایي: «دا بدعت دی» او یا وایي چې په سلف کې په دې اړه کوم روایت نه دی راغلی. دا ډول روایتونه پراخه شوي او حتا داسې کسان هم شته، چې په دین خبر نه وي، خو دا ډول استدلال یې عادت ګرځېدلی وي.
د دغې لیکنې موخه دا نه ده چې دغه استدلالونه رد او یاد تایید کړي، بلکې موخه یې د هغې قاعدې روښانول دي چې د خلکو د ګمراهۍ او بدعت د تورنولو په برخه کې ترې ناسمه ګټه اخیستل کېږي او یا دا چې د رسول الله صلی الله علیه وسلم له تګلارې څخه وتلې ده.
ښايي ځینې کسان د داسې کلمو په کارولو سره ښه نیت ولري، خو د دغې فکري قاعدې نه واضح کول په مسجدونو کې د مسلمانانو تر منځ د شخړو او اختلافونو د راټوکېدو لامل کېږي.
همدارنګه د دغې لیکنې موخه د هغو شته ډلو پر تګلاره نقد نه دی، چې د بدعت پر وړاندې د مسلمان مبارزه بلل کېږي، بلکې موخه یې د حقیقت روښانول او د دغو کلمو د ناسمو کارولو بیانول دي. دغو کلمو په مسلمانانو کې بې ځایه اختلافونه رامنځته کړي او دغه شخړې تر داسې کچې رسېدلې، چې ځینې کسان له شریعت څخه د ناسم فهم له امله نورو ته د مرتد خطاب کوي. په دې اړه ډېرو اختلافونو موږ اړ کړو، څو په دغه ډول مسلو بحث وکړو.
د دغې مقولې ویل «لم یرد عن النبی صلی الله علیه وسلم» یعنې له رسول الله صلی الله علیه وسلم څخه روایت نه دی شوی؛ په ذات کې ستونزه نه لري، خو ستونزه دا ده چې دغه اصطلاحات ناسم کارول کېږي او یا دا چې په عملي ډګر کې په خپل واقعیت نه کارول کېږي. دغه مقوله په دریو برخو کې ناسمه کارول کېږي.
لومړی ـ پر هر شي د بدعت د کلمې ټاپه لګول بې ځایه خبرې دي.
هغه کسان چې دا عادت لري، د هر عمل په اړه ووایي: «په دې اړه روایت نه دی راغلی» له هغوی پوښتنه کوم، چې له کومه ځایه پوهېږې چې په دې اړه روایت نه دی راغلی؟! ایا د رسول الله صلی الله علیه وسلم له ټولو سنتو خبر یاست؟! ایا د رسول الله صلی الله علیه وسلم د ژوند او چلند په اړه معلومات لرئ، چې د «روایت نه دی راغلی» کلمې د ویلو جرات کوئ؟! ایا د رسول الله صلی الله علیه وسلم ټول سنت مو له استثنا پرته لوستي دي؟!
په ځینو عملونو کې ښایي له رسول الله صلی الله علیه وسلم څخه روایت شوی وي، خو تاسو ته به نه وي رسېدلی. یا رسول الله صلی الله علیه وسلم ښایي د یو شي د عملي کولو امر کړی وي او یایې چوپتیا غوره کړې وي، خو تاسو ته به نه وي رسېدلی. علما وایي، چې له رسول الله صلی الله علیه وسلم پرته هېڅوک پر ټولو سنتو خبر نه دي. لکه څنګه چې امام مالک رحمه الله علیه منصور ته په خبرو کې وویل: «خلکو داسې څه ترلاسه کړي، چې له موږ سره نشته. نو د هر کس عمل د هغه څه پر بنسټ دی، چې نوموړي ته رسېدلي وي.»
همدارنګه حضرت عمر رضی الله عنه پر دې سربېره چې تل به له رسول الله صلی الله علیه وسلم سره په خبرو کې همغږی او د هرې مسلې په اړه به دواړو مشورې او خبرې کولې، خو د رسول الله صلی الله علیه وسلم په ورځینو کارونو خبر نه و او دا حالت څو ځله پېښ شوی دی. د بېلګې په ډول «له کور څخه د وتلو» د مسلې په اړه چې ورته ویې ویل، له موږ څخه تر ټولو کوچنی کس به روایت درته راوړي. صحیح مسلم په (۶-۱۷۷) حدیث کې له ابي سعید خدري څخه روایت کوي، چې ویې ویل: «په مدینه کې د انصارو په غونډه کې ناست وم چې ابو موسی پرېشانه غوندې راغی، ومې پوښتل: څه شوي دي؟ ویې ویل: حضرت عمر رضی الله عنه یو کس رالېږلی و، چې کور ته یې ورشم؛ خو کله چې ورغلم، درې ځلې مې سلام ووایه، ځواب یې رانه کړ. بیرته راغلم. وروسته یې راته وویل: ولې را وګرځېدې؟ ورته ومې ویل: درې ځلې مې سلام ادا کړ، ځواب مې وانه ورېد، بیرته راوګرځېدم؛ ځکه رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمایي:
«اذا استأذن احدکم ثلاثا فلم یؤذن فلیرجع»
ژباړه: کله چې چا له تاسو څخه درې ځلې اجازه وغوښته او د کور څښتن اجازه ورنه کړه، نو باید بیرته ورګرځي.
حضرت عمر رضی الله عنه ورته وویل: «یا به پر ما شاهد راوړې، یا دې رسوا کوم.» ابي ابن کعب وایي، له ماشومانو پرته له ابو موسی چا دفاع ونه کړه. ابو سعید وویل: «زه هم تر ټولو کوچنی وم او د نوموړي د دفاع لپاره ورغلم. په صحح بخاري کې له خالد او شیباني څخه روایت دی چې وایي، له عبدالله بن ابي اوفي څخه مې پوښتنه وکړه. ایا رسول الله صلی الله علیه وسلم رجم کړی؟ ویې ویل هو: ومې ویل، د سوره نور تر نزول وړاندې که وروسته؟ ویې ویل، نه پوهېږم.
ابن حجر په فتح الباري کې ۱۲/۱۶۷ د دغه حدیث په اړه وایي: له اصحابو څخه ځینې څیزونه پټ پاتې شوې دي. په صحیح بخاري کې راغلي چې رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمایي: «تر هغه پورې له خلکو سره د جګړې لپاره امر راته شوی؛ چې ووایي: له الله سبحانه وتعالی پرته بل څوک د عبادت وړ نه دي او محمد صلی الله علیه وسلم د الله سبحانه وتعالی پیغمبر او رسول دی؛ لومنځ وګړي او زکات ورکړي. کله یې چې دا کارونه وکړل، وینه او مال یې په امن کې پاتې کېږي.» امام بدرالدین عیني د صحیح بخاري په شرح عمده القاري کې د دغه حدیث په تړاو لیکي، چې د سنتو ځینې مسایل له صحابه رضی الله عنهم څخه پټ پاتې کېدل او ځینې وخت حتا لږ خلک پوهېدل.
په دې اړه ابن جوزي د الاذکیا کتاب په ۶۳مه پاڼه کې جالبه او په زړه پورې کیسه راوړې ده:
یو وخت یو ځوان د شعبي په مجلس کې د دغو مسایلو په اړه خبرې کولې، شبعي وویل: په دې اړه مې روایت نه دی اورېدلی! ځوان وویل: ټول علم دې اورېدلی دی؟ ویې ویل: نه. بیا یې ورته وویل: نیم علم دې ترلاسه کړی؟ ویې ویل: نه. تر دې وروسته یې ورته وویل: دا مسله په هغو نیم علم کې ده چې تاته نه دی رسېدلی، نور یې پرېږده.
د اصحابو او علماوو واقعیت داسې و، چې پر ټول علومو او د رسول الله صلی الله علیه وسلم پر ټولو سنتو خبر نه وو. نو د زده کوونکي، عامو او ناپوه خلک به څنګه وي؟! همدارنګه د هغو کسانو حالت چې د علم د زده کړې لپاره هېڅ وخت نه لري او د الله سبحانه وتعالی پر دین بې ځایه جرات کوي او وایي: «دغه مسله یې نه ده اورېدلې» او یا داسې وایي: «په دې اړه د رسول الله صلی الله علیه وسلم روایت نه دی شوی» ایا داسې فکر یې کړی چې ښايي په صحیح کتاب کې به یې روایت راغلی وي؛ خو دی به ترې ناخبره وي؟
دویم: د دغې مقولې له اصلي مفهوم څخه غلط برداشت:
له څنګه چې پورته یادونه وشوه، چې د «لم یرد» مقولې په کارولو کې ډېری خلک مبالغه کوي. په اسلام کې داسې موضوعات شته چې ځینې یې جایز او ځینې یې سنت دي؛ خو کېدایشي د ځینو مسایلو په اړه خبر ونه لرئ او بیا هغه ته بدعت ووایئ. په دې برخه کې خلک غلط مفهوم بیانوي. شرعي دلیلونه پر حکم یا مستقیم دلالت کوي او یا غیر مستقیم؛ یا د عامو، اشاري او نورو اصولي حالاتو په توګه ځینې عملي مثالونه وړاندې کوو، ترڅو زموږ خبره یوازې خیالي نشي:
د صحابه وو په کیسو کې د خبیب په نوم صحابي پیدا کوو، چې تر قتل وړاندې یې دوه رکعته لمونځ سنت کړ. په داسې حال کې چې رسول الله صلی الله علیه وسلم د هغه امر نه دی کړی او خبیب رضی الله عنه هغه د عام دلیل پر بنسټ الله سبحانه وتعالی ته د نږدېوالي (تقرب الی الله) لپاره وکړ او دا وروستی تړون و چې د الله سبحانه وتعالی په نامه یې ترې دفاع وکړه. همدارنګه بلال رضی الله عنه له اوداسه وروسته دوه رکعته لمونځ سنت کړ، چې دا هم یوه مشهوره پېښه ده. په داسې حال کې چې رسول الله صلی الله علیه وسلم یې امر نه و کړی؛ خو بلال رضی الله عنه به د عام دلیل د شتون پر اساس هر وخت لمونځ کاوه.
همدارنګه په ځینو ښارونو کې د فضلیت په شپو کې صدقه د پخوانیو عادتونو پر اساس ورکول کېږي. لکه د قدر شپه او د شعبان نیمایي، چې حلوا پکې وېشل کېږي. دا مسله ډېری کسان په دغه دلیل چې رسول الله صلی الله علیه وسلم یې امر نه دی کړی او نه یې په خپله کړي؛ بدعت او ضلالت یې بولي.
رښتیا هم رسول الله صلی الله علیه وسلم پورتني موارد نه دي کړي، خو په دې اړه داسې عام دلایل شته چې هغه به په دغو شپو کې د الله سبحانه وتعالی لوري ته نږدې کېده. الله سبحانه وتعالی ته د نږدې کېدو عملونه لمونځ، استغفار، دعا، د قران لوستل او قرات بلل شوي دي او همدارنګه له فضیلت څخه د ډکو عملونو له ډلې څخه د صدقې ورکول دي. نو د فضیلت په ډکو شپو کې د حلوا وېشل د عام دلیل په شتون سره مشروع دي.
همدارنګه هغه کسان چې په ځانګړو ورځو کې شکرانه، نفل او د الله سبحانه وتعالی د خوښۍ لپاره د خیر کارونه کوي، د هغو کسانو په څېر دي چې زوی یې وزیږېږي، یا د هغو کسانو دي چې د قسطنطنیې د فتحې او د جالوت د جګړې په ورځ روژه ونیسي. همدارنګه دې ته ورته نورې ورځې چې د اسلام عظمت او شان پکې لوړ شوی دی. نو بیا ولې داسې عملونه په دغه دلیل چې «رسول الله صلی الله علیه وسلم نه دي کړي او روایت شوي نه دي»، بدعت وبولو؟!
په ځواب کې باید وویل شي: د دغو عملونو کول ځانګړی دلیل نه لري، خو په اړه یې عام دلیل راغلی، چې پر جواز یې دلالت کوي. د بېلګې په ډول؛ رسول الله صلی الله علیه وسلم د دوشنبې د ورځې د روژې په اړه فرمایي: «په دغه ورځ پیدا شوی یم او پر دغه ورځ وحې راباندې نازله شوې ده.» [مسند ابن حنبل: ۲۹۷]
د عاشورا د ورځې د روژې په اړه بخاري له عایشې رضی الله عنها څخه روایت کړی، چې وایي: «د جاهلیت په ورځو کې قریشو د عاشورا په ورځ روژه نیوله او رسول الله صلی الله علیه وسلم هم روژه نیوله. کله چې مدینې منورې ته ولاړ، د دغې ورځې روژه یې ونیوله او خلکو ته یې د روژې نیولو امر وکړ. خو د روژې د مبارکې میاشتې تر فرض کېدو وروسته یې د عاشورا د ورځې فرضي روژه پرېښودل شوه او نیول یې اختیاري شول.»
همدارنګه ځینې لمونځ کوونکي له لمانځه او د زمزم اوبو تر څښلو وروسته د ولیمې په ورځ وایي: «الله یې دې قبول کړي» د داسې دعاګانو په تړاو هم ځانګړی روایت نه دی راغلی او هغه ته بدعت نه شو ویلی. ځکه په اړه یې عام دلیلونه شته، چې مطلقه دعا په هر حالت کې ستونزه نه لري.
لنډه دا چې د «لم یرد» مانا داسې ده چې د یوې مسلې په اړه عام او ځانګړی دلیل نه وي راغلی. نو د «لم یرد» مقولې مفهوم په یوه موضوع کې ځانګړی دلیل نه دی، بلکې لازمه ده چې پر دغه مفهوم پوه شو. پر همدې اساس، پر دغې مسلې پوهېدل د ټولو خلکو او په ځانګړي ډول د دعوتګرو لپاره مهم دي، ترڅو د دعوت په لېږد کې د فقهې او قواعدو د اصولو په اړه هم لږ فهم ولري.
درېیم: له رسول الله صلی الله علیه وسلم او اصحاب رضوان الله تعالی علیهم اجمعین څخه د روایت لیکل:
د خلکو بله پراخه تېروتنه دا ده، چې رسنیو له طالب العلمو، ناپوه او مصنوعي علماوو څخه پوه علما جوړ کړي دي. دغه کسان نبوي سنت یوازې د صحاح سته (بخاري، مسلم، ترمذي، ابوداود، موطا او نسایي) او یا د ابن ماجه سنن او د مام احمد بن حنبل مسند کتابونه بولي او له دې پرته د نورو کتابونو حدیثونه موضوعي او کمزوري ګڼي، چې دا ډول فکر له دوو اړخونو څخه ناسم او لویه تېروتنه ده:
لومړی اړخ: د دغې مسلې برداشت چې د رسول الله صلی الله علیه وسلم سنت یوازې همدا شپږ کتابونه دي، په بشپړه توګه غلط دی. ځکه په دې برخه کې په لسګونو نور له صحیحو حدیثونو څخه ډک کتابونه شته، چې په دغو شپږوکتابونو کې نه دي روایت شوي او یایې داسې حدیثونه یاد کړي چې یوازې په همدغو شپږو کتابونو کې دي. خو دغه حدیثونه په ځینو اړینو زیاتونو سره په ډېر ښه ډول مفاهیم تفسیروي او معنا یې په کره توګه بیانوي.
د ابن حنبل مسند، شپږ ګونو کتابونو او د ابن ماجه سنن ډېر احادیث بیان کړي، خو ټول سنت پکې بیان شوي نه دي. لکه څنګه مو چې وویل، پر دغو شپږګونو کتابونو سربېره لسګونه نور داسې کتابونه شته، چې د ټولو یادول اړین نه دي، خو ځینې یې د نمونې په ډول بیانوو: د هغوی له ډلې څخه د بیهقي سنن، له طحاوي څخه د اثارو مشکل شرح، د بخاري الادب المفرد، د البزار مسند، المستدرک للحاکم، تهذیب اثار للطبري، سنن دار قطني سنن دارمي، شرح السنه للبغوي، صحیح ابن خزیمه، صحیح ابن حبان مصنف ابن ابي شیبه او داسې نور.
دویم اړخ: د تېروتنې بله برخه دا ده چې د «لم یرد عن النبي صلی الله علیه وسلم» عبارت دې ته ځانکړی کوي، چې د رسول الله صلی الله علیه وسلم کړنې، وینا او چوپتیا یوازې د احادیثو په کتابونو کې روایت شوې ده. په خلکو او د علم په خاوندانو کې د دا ډول لیدلوري شتون یو ناسم برداشت او اخذ دی. د رسول الله صلی الله علیه وسلم سنت یوازې د حدیثو په کتابونو او شپږ ګونو کتابونو کې نه دي راټول شوي. هغه مفهوم چې له رسول الله صلی الله علیه وسلم څخه رانقل شوی، یوازې د حدیثو پر کتابونو نه دی ورټول، بلکې دغه مسله باید له دریو زاویو څخه وڅېړل شي:
د سیرت کتابونه:
د سیرت په کتاب کې د رسول الله صلی الله علیه وسلم د ژوند پېښې بیان شوې: شخصي سیرت، دعوت، فکري مبارزه، سیاسي مبارزه، په مدینه کې د قدرت تر لاسه کول، بهر ته د دعوت لېږد، په مدینه منوره کې د اسلام پلي کېدل، د غزاګانو تفصیل او داسې نور. د سیرت په کتاب کې دغه چارې تشریح شوې دي، خو د احادیثو په ډېری کتابونو کې دا ډول موارد نه دي بیان شوي.
د فقهې کتابونه:
هغه څه چې د فقهې په کتابونو کې راغلي او عامه فقهاوو هغه کارولي، لکه د امام شافعي د «الأم» فقهي کتاب، د امام سرخي د «مبسوط»، د امام مالک «المدونه الکبري» او داسې نور فقهي کتابونه چې پر هغې عمل کېږي او دلیل ګرځول کېږي. په دغو کتابونو کې شته حدیثونه که صحیح نه وي، نو د حسن حدیث په توګه تر ټولو په ټیټه درجه کې منل کېږي او پر هغه هم عمل کېږي. څنګه چې شیخ تقي الدین النبهاني د اسلامي شخصیت په درېیم ټوک کتاب کې په دې اړه وایي: «حسن حدیث له صحیح حدیث سره برابر او په مساوي توګه منل شوی دی او هغه حدیثونه چې أئمۀ فقه، د هغه زده کوونکو او نورو علماو او فقهاوو پخپلو کتابونو کې یاد کړي، حسن حدیث ګڼل کېږي او عمل پرې کېږي. فقهاوو د دغو احادیثو په اړه دلیل راوړی او یا یې له هغو څخه مسله استنباط کړې ده. نو دا ډول احادیث حسن احادیث دي، نو اړتیا ده چې د فقهي اصولو په کتابونو او یا په فقهي کتابونه کې راغلي وي، په دې شرط چې معتبر وي، لکه المسوط، الأم والمدونه الکبري او داسې نور.»
هغه کتابونه چې یوازې په متواتر قرائت سبعه پورې تړاو لري؛ لکه د قرائت سنن او د قران د قرائت کیفیت، د ادا کولو طریقه او د شنډو د حرکتونو څرنګوالی، د تجوید حکمونه، له روم سره وقف، له الاشمام سره وقف، د وقفونو ډولونه، د سورتونو او ایاتونو تر منځ وصلونه، د اعوذ باالله او بسم الله حکمونه، د قران د پای ته رسېدو دعا او داسې نور مسایل چې له رسول الله صلی الله علیه وسلم څخه رانقل شوي او قران عادتا په هغه طریقه تلاوت کوو. همدارنګه د سیرت په کتابونو کې ډېری داسې مسایل واضح شوي چې د قرائت په کتابونو کې کې نه دي روایت شوي. د دغې موضوع د ښه روښانه کېدو لپاره ځینې بېلګې بیانوو:
په قرائت حفص کې څلور سکتې شته دي: د کهف په سوره کې [عِوَجًا قیّمًا]، د یس په سوره کې [مِنّ مرقدنا هذا]، د قیامه په سوره کې [مَن رَاقٍ] او د مطففین په سوره کې [کلابَلٌ رَانَ].
د حمزه په قرائت کې د دوو سورو تر منځ د بسم الله الرحمن الرحیم نه ویل، د قرائت په کتابونو کې راغلي دي.
همدارنګه د حفص په قرائت کې د روم او إشمام ځایونه د قرائت د کتابونو په مرسته موږ ته رارسېدلي دي. لکه څنګه چې روم او إشمام د یوسف په سوره کې د الله سبحانه وتعالی په قول [تأمنَّا] د قرائت په کتابونو کې موږ ته واضح شوي دي. نو همدا د قرائت کتابونه دي چې د شنډو د حرکت بڼه یې موږ ته رارسولې ده.
دغه موضوعات یوازې د تجوید او قرائت په کتابونو کې پیدا کېږي او بس. یاد ټول موارد له رسول الله صلی الله علیه وسلم څخه په صحیحو اسنادو او متواتر ډول رانقل شوي، چې د فقې په کتابونو کې نشته.
همدارنګه په لوړ غږ د الله اکبر ویل د ضحي له سورې بیا د قرانکریم تر پایه، د قرانکریم د ختم دعا، چې د قرآء له سنن څخه ده او د قرائت په کتابونو کې رانقل شوې ده، ځینې داسې کسان شته چې لوستل یې بدعت بولي. په داسې حال کې هغه چا چې تکبیر او د قرانکریم د ختم دعا رانقل کړې، هغه د روم، إشمام مکانونه، سکتې، إماله او تسهیل هم رانقل کړي دي.
د موضوع په وضاحت پوهېږو، هغه کتابونه په سنتو په راټولو کې یې هڅه کړې، له بېلابېلو لورو یې سنت راټول او تدوین کړي دي او د اختلاف لامل همدا دی چې هر عالم له ځانګړې زاویې څخه د سنتو رانقل او روایت ته پام کړی دی. اهل حدیث د رسول الله صلی الله علیه وسلم اقوالو، افعالو او سکوت ته په لوړه کچه پام کړی دی. اهل سیرت د دعوت د لېږد، فکري، سیاسي، جهاد او غزاګانو د تګلارې له زاویې د رسول الله صلی الله علیه وسلم ژوند ته پام کړی دی او د قرائت سبعه کتابونو له ځانګړې زاویې د سنتو نقل ته پام کړی دی. یعنې د اقراء سنن، د قرائت کیفیت، د تجوید حکمونه او داسې نورې چارې، لکه لویو فقهي کتابونو په لوړه کچه فقهې ته پام کړی دی.
د پورتنیو مواردو په یادولو سره دې پایلې ته رسېږو، چې پر ځینو علومو نه پوهېدل دا مانا نه لري چې هر عمل دې بدعت او ګمراهي وي. ښايي ځینې موارد چې نه پېژندل کېږي او یا نااشنا ښکاري، د حدیث په مختلفو کتابونو او یا نورو کتابونو لکه سیر، د قرائت کتابونه او یا په لویو فقهي کتابونو کې رانقل شوي وي.
نو پر همدغه اساس د «لم یر» مقوله په جاهلانه ډول له بنسټ څخه غلطه ده. نو بیا څنګه دا جرات کوو چې یو عمل او مسله د «لم یرد» په کارولو سره بدعت او ضلالت وبولو. په داسې حال کې چې په نورو کتابونو کې ښایي راغلي وي، خو هغه روایت به دوی ته نه وي رسېدلی.
لیکوال: معاویه الحیجي (ابوعبیده) له شام څخه
ژباړه: بهیر «ویاړ»
هغه څه چې په ټونس او مصر کې د انقلابونو له پیل وروسته سیکولرانو په خپل سره رامنځته کړل، اوس سوډان هم له همغه ډول سیکولارېزم سره مخ شوی، چې د اسلامي عقیدې خلاف ولاړ دي او له اسلامي نظامونو او قوانینو څخه انکار کوي. دغه سیکولران د مارانو په څېر ګرځي او خپل وژونکي زهر د پيچکارۍ په څېر په خلکو کې شیندي. دوی خپل نجاست له ویجاړوونکو مفکورو سره یو ځای د تپل شوي قانون په زور خپروي، چې د بې عدالتۍ او ظاهري سیکولرېزم پر ضد انقلاب یې د اسلام او اسلامي مفکورو ضد انقلاب بدل کړی دی.
په سوډان کې په ښکاره ډول د سیکولرېزم او د هغه د ويجاړوونکو مفکورو د خپرېدو لپاره کار کېږي. په دغه هېواد کې مسلمانان د هغو کسانو پر ضد راووتل، چې د اسلام په نوم یې سوداګري کوله. دوی له هغو چارواکو څخه د ځانونو خلاصول غوښتل، چې له اسلام سره دښمني لري او د الله سبحانه وتعالی له اوامرو څخه سرغړونه کوي. د دوی پلانونه افشا شول، چې موخه یې د کورنۍ د ملا تیر (د مسلمانې میندې پاک لمني) ساتل و. که چېرې د دوی کارونو، شعارونو او د اصطلاحاتو خپرېدو ته اجازه ورکړل شوې وی، هر څه یې چې غوښتل هغه ټول یې له منځه وړلی شوی.
سیکولرېزم یو بشري نظام دی، چې له نیمګړتیاوو، ناشونتیا، ناسم درک او ناسمې تشرېح سربېره یې پلویانو په زور تپلی دی. سیکولرېزم له ژوند څخه د دین د بېلوالي پر اساس د لويدیځ یرغلګر کافر جوړ کړی دی، چې په کږه لاره روان دی او په ډېرې سپين سترګۍ سره د پاچاهانو د پاچاه (الله سبحانه وتعالی) پر وړاندې درېږي. له مسلمانانو څخه غواړي چې د دوی لار وڅاري، نو ایا مسلمانان په خپلو خاورو کې چوپ پاتې کېدای شي، چې د دوی منحط نظام دې پکې پلی شي؟! ایا دوی په هغه ډول د الله سبحانه وتعالی د بندګۍ غږ پوته کولی شي، څنګه یې چې هغه سبحانه وتعالی ترې غواړي؟ ایا دوی په رښتینې توګه د الله سبحانه وتعالی پر وحدانیت ایمان لري او له هغو کسانو سره په یوه کتار کې کار کوي چې د الله سبحانه وتعالی قانون پلي کول غواړي؟
اې مسلمانانو!
د نبوت پر اساس دویم راشده خلافت چې ډېر ژر به د الله سبحانه وتعالی په امر تاسیس شي؛ په اسلامي دولت کې د حاکمیت، سیاست، اقتصاد، تعلیم او داسې نورو چارو پلي کېدو ته پوره او چمتووالی لري. ستاسو وروڼو په حزب التحریر کې د خلافت دولت تر چتر لاندې د اسلامي ژوند بشپړ مفهوم رامنځته کړی او د دغه دولت اساسي قانون ۱۹۱ مادې لري، چې اصلي سرچینې یې الهي کتاب، د پيغبمر صلی الله علیه و سلم سنت او د اصحابو اجماع او قیاس دي. د امت بچیان په دغې لاره کې هڅه کوي، چې د نبوت پر تګلاره یو ځل بیا راشده خلافت تاسیس کړي.
هغه څه چې په ټول امت په ځانګړي ډول زموږ هېواد کې تېرېږي، له همدې امله د حزب التحریر-ولایه سوډان مطبوعاتي دفتر د ښځو څانګې یو کمپاین پلان کړی چې سرلیک یې دا دی: «سیکولرېزم ورټئ، خلافت تاسیس کړئ چې اسلام پلی کړي!» دغه کمپاین د ۱۴۴۱هـ.ق کال د صفر په ۲۴مه پيلږي، چې د ۲۰۱۹م کال د اکټوبر له ۲۳مې سره سمه ده. په دغه کمپاین کې بېلا بېل پروګرامونه شامل دي، همغه وخت به اعلان شي، ان شاالله. موږ له الله سبحانه و تعالی څخه په دغه لاره کې توفیق او هدایت غواړو.
په حزب التحریر-ولایه سوډان کې د ښځو د څانګې رسمي ویانده
د سیمه ییزو روغتیایي چارواکو د ۲۰۱۹م کال د قانون د تصویب پر وخت د «KPK» د روغتیا ولایتي وزیر ډاکتر حیشام انعام الله خان وویل « زموږ هېوادوال بې وزله دي او موږ هم دومره توانایي نه لرو چې هرچا ته وړیا روغتیایي خدمتونه، دواګانې او ډاکتران تیار کړو. موږ غواړو په ځینې ځایونو کې ګډ عامه او خصوصي شرکتونه جوړ کړو او لګښتونه لوړ کړو.» په داسې حال کې چې د پاکستان دولت تل دا ادعا کړې، چې د مدینې په شان دولت به جوړوي او خپلو خلکو ته یې د هر ډول اسانتیاوو د برابرولو ژمنه کړې.
واقعت دادی چې ډیموکراسي یوازې د پانګوالو، قدرتمندو او د ټولنې د بانفوذه خلکو په خدمت کې ده، د دوی ناروا کړنو ته قانوني رنګ ورکوي او د ټولنې بېوزله برخه د دغو ظلمونو او ناروا کړنو د بیې پرې کېدو ته اړ باسي. د دغه نوي قانون له تصویب وروسته به ټول ولایتي روغتونونه، سیمه ییز روغتیایې مرکزونه، د دوا جوړولو مرکزونه، د میندو او ماشومانو ځانګړي روغتیایي مرکزونه او دولتي لابراتورونه سیمه ییزو روغتیایي چارواکو ته تسلیم شي. چارواکي به له دولت څخه محدوده مالي بودیجه ترلاسه کوي او پاته برخه به یې خپله چمتو کوي. مانا دا چې بې وزله خلک به یا دغه لګښتونه کوي او یا به د خپلې بې وزلۍ په کړاو کې مري.
له دې وړاندې هم د پاکستان ۷۵سلنه خلکو د روغتیایي ستونزو د حل په موخه په دولتي روغتونو کې د اسانتیاوو د کمښت او ټیټ کیفیت له امله خصوصي روغتونونو ته مراجعه کړې ده.
له دې وروسته هغه بې وزله خلک چې د دولتي روغتونونو له کارولو پرته بله لار نه لري، هم له وړیا یا کم لګښته روغتیایي خدمتونو څخه بې برخې شول. ډیموکراسۍ لومړني روغتیایي خدمات د ساتېرۍ په مصرفي توکو بدل کړي، دوی ناروغانو ته د تادیه کوونکو مشتریانو په سترګه ګوري، ځکه چې د دوی لوړې ګټې خوندي کوي.
پر دغه روښانه حقیقت سربېره اوسني چارواکي ټنګار کوي، چې د دوی موخه د روغتیایي خدمتونو شخصي کول نه دی، بلکې غواړي یوازې دولتي روغتونونه معیاري کړي. په غرب کې هم پانګوال نظام خلک له ورته ستونزو سره مخ کړي دي، ځکه هلته هم روغتیایي خدمتونه د بیمې شرکتونو ته سپارل شوي دي. واقعیت دادی چې ډیموکراسي په نړیواله کچه د بیمې د شرکتونو او خصوصي روغتونونو د ګټو خوندي کولو ته ژمنه ده.
اسلام د روغتیا، زده کړو او د ټولنیز امنیت اړتیاوې په ډاګه کړې او خلیفه یې مکلف کړی چې په ټولنه کې یادې اسانتیاوې رامنځته کړي. امام مسلم له جابر رضی الله عنه څخه روایتوي:
«أَرْسَلَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِلَى أُبَيِّ بْنِ كَعْبٍ طَبِيبًا، فَقَطَعَ مِنْهُ عِرْقًا، ثُمَّ كَوَاهُ عَلَيْهِ»
ژباړه: رسول الله صلی الله علیه وسلم ابي بن کعب ته یو ډاکټر واستاوه؛ هغه یې رګ پرې کړ او بیا یې بېرته وګانډه.
حکیم په خپل مستدرک کې لیکي، چې زید بن اسلام د خپل پلار څخه روایت کوي، چې پلار یې ویل: زه د عمر بن خطاب په وخت کې سخت ناروغ شوم، هغه ډاکتر راوغوښت، چې زما وجود ګرم کړي. وروسته زه دومره روغ شوم، چې د خرما د دانو د ژولو وړتیا مې هم درلوده. همداراز رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمایي:
«وَالإِمَامُ رَاعٍ وَمَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ»
[البخاري:۲۷۵۱]
ژباړه: حاکم سرپرست او د ټولو کړنو مسوول دی.
په ټولنه کې د روغتیایي اسانتیاوو برابرول د اسلامي دولت اساسي مکلفیت دی. خلیفه منصور په ۱۲۸۳هـ.ق کې د المنصوري په نامه روغتون جوړکړ، چې تر نن ورځې پورې په ټوله نړۍ کې ساری نه لري. پر یوه وخت د ۸ زره ناروغانو د درملنې وړتیا لري او له هر ناروغ سره دوه کسه ګمارل شوي، چې د هغې پاملرنه وکړي. ډیموکراسي او دکتاتوري د خلکو د حقونو په خوندي کولو کې پاتې راغلې. یوازې د نبوت پر تګلاره جوړ شوی او د الله سبحانه وتعالی له اوامرو سره سم رهبري کېدونکی خلافت دا توانایي لري، چې بشریت د پانګوالۍ له چور او لوټونکي نظام څخه خلاص کړي.
د حزب التحریر-ولایه پاکستان مطبوعاتي دفتر
هغه څه چې په ټونس او مصر کې د انقلابونو له پیل وروسته سیکولرانو په خپل سره رامنځته کړل، اوس سوډان هم له همغه ډول سیکولارېزم سره مخ شوی، چې د اسلامي عقیدې خلاف ولاړ دي او له اسلامي نظامونو او قوانینو څخه انکار کوي. دغه سیکولران د مارانو په څېر ګرځي او خپل وژونکي زهر د پيچکارۍ په څېر په خلکو کې شیندي. دوی خپل نجاست له ویجاړوونکو مفکورو سره یو ځای د تپل شوي قانون په زور خپروي، چې د بې عدالتۍ او ظاهري سیکولرېزم پر ضد انقلاب یې د اسلام او اسلامي مفکورو ضد انقلاب بدل کړی دی.
په سوډان کې په ښکاره ډول د سیکولرېزم او د هغه د ويجاړوونکو مفکورو د خپرېدو لپاره کار کېږي. په دغه هېواد کې مسلمانان د هغو کسانو پر ضد راووتل، چې د اسلام په نوم یې سوداګري کوله. دوی له هغو چارواکو څخه د ځانونو خلاصول غوښتل، چې له اسلام سره دښمني لري او د الله سبحانه وتعالی له اوامرو څخه سرغړونه کوي. د دوی پلانونه افشا شول، چې موخه یې د کورنۍ د ملا تیر (د مسلمانې میندې پاک لمني) ساتل و. که چېرې د دوی کارونو، شعارونو او د اصطلاحاتو خپرېدو ته اجازه ورکړل شوې وی، هر څه یې چې غوښتل هغه ټول یې له منځه وړلی شوی.
سیکولرېزم یو بشري نظام دی، چې له نیمګړتیاوو، ناشونتیا، ناسم درک او ناسمې تشرېح سربېره یې پلویانو په زور تپلی دی. سیکولرېزم له ژوند څخه د دین د بېلوالي پر اساس د لويدیځ یرغلګر کافر جوړ کړی دی، چې په کږه لاره روان دی او په ډېرې سپين سترګۍ سره د پاچاهانو د پاچاه (الله سبحانه وتعالی) پر وړاندې درېږي. له مسلمانانو څخه غواړي چې د دوی لار وڅاري، نو ایا مسلمانان په خپلو خاورو کې چوپ پاتې کېدای شي، چې د دوی منحط نظام دې پکې پلی شي؟! ایا دوی په هغه ډول د الله سبحانه وتعالی د بندګۍ غږ پوته کولی شي، څنګه یې چې هغه سبحانه وتعالی ترې غواړي؟ ایا دوی په رښتینې توګه د الله سبحانه وتعالی پر وحدانیت ایمان لري او له هغو کسانو سره په یوه کتار کې کار کوي چې د الله سبحانه وتعالی قانون پلي کول غواړي؟
اې مسلمانانو!
د نبوت پر اساس دویم راشده خلافت چې ډېر ژر به د الله سبحانه وتعالی په امر تاسیس شي؛ په اسلامي دولت کې د حاکمیت، سیاست، اقتصاد، تعلیم او داسې نورو چارو پلي کېدو ته پوره او چمتووالی لري. ستاسو وروڼو په حزب التحریر کې د خلافت دولت تر چتر لاندې د اسلامي ژوند بشپړ مفهوم رامنځته کړی او د دغه دولت اساسي قانون ۱۹۱ مادې لري، چې اصلي سرچینې یې الهي کتاب، د پيغبمر صلی الله علیه و سلم سنت او د اصحابو اجماع او قیاس دي. د امت بچیان په دغې لاره کې هڅه کوي، چې د نبوت پر تګلاره یو ځل بیا راشده خلافت تاسیس کړي.
هغه څه چې په ټول امت په ځانګړي ډول زموږ هېواد کې تېرېږي، له همدې امله د حزب التحریر-ولایه سوډان مطبوعاتي دفتر د ښځو څانګې یو کمپاین پلان کړی چې سرلیک یې دا دی: «سیکولرېزم ورټئ، خلافت تاسیس کړئ چې اسلام پلی کړي!» دغه کمپاین د ۱۴۴۱هـ.ق کال د صفر په ۲۴مه پيلږي، چې د ۲۰۱۹م کال د اکټوبر له ۲۳مې سره سمه ده. په دغه کمپاین کې بېلا بېل پروګرامونه شامل دي، همغه وخت به اعلان شي، ان شاالله. موږ له الله سبحانه و تعالی څخه په دغه لاره کې توفیق او هدایت غواړو.
په حزب التحریر-ولایه سوډان کې د ښځو د څانګې رسمي ویانده
د ملګرو ملتونو د خوړو او کړهڼې سازمان (FAO) تازه خبر ورکړی، چې د افغانستان ۴۴ سلنه خلک د خوړو له کمښت او خوارځواکۍ سره مخ دي. دغه سازمان خوړو ته د افغانانو د نه لاس رسي عمده عوامل لوږه او بېکاري بولي او وایي چې اوسمهال نېږدې نیمایي افغانان غذایي خوندیتوب نه لري.
که چېرې افغانستان ته په وروستیو کلونو کې د لوږې او غذایي مصونیت د ډېرېدو ستونزې ته وګورو، اړتیا ده چې د پیسو د نړیوال صندوق (IMF) پالیسو ته بیاکتنه وکړو. ځکه اوسنی اقتصادي حالت د وروستیو اصلاحاتو پایله ده، چې د افغان دولت او د پیسو نړیوال صندوق کړي دي.
د افغانستان مالیې وزارت په ۲۰۱۶ م کال کې اعلان وکړ، چې د پیسو له نړیوال صندوق سره د اصلاحاتو پر درې کلن پروګرام هوکړې ته رسېدلي دي. په دغه دری کلن پروګرام کې له فساد سره د مبارزې لپاره د اصلاحاتو رامنځته کول، د پانګونې لپاره د مناسبې زمینې برابرول، خصوصي برخه او د افغانستان اقتصادي او مالي ثبات ساتل شامل دي. له دریو کلونو اصلاحاتو وروسته د پیسو نړیوال صندوق د افغانستان اقتصادي پرمختګ او لاسته راوړنې وستایلې او بریالۍ یې وبللې.
خو هغه څه چې په واقعیت کې شوي، اقتصادي اصلاحات د اقتصادي بې ثباتۍ، تورم، د بیو د لوړوالي، د افغانۍ د ارزښت ټیټوالي او په پایله کې د زرګونو کوچنیو او منځنیو تشبثونو د سقوط لامل شوي او له افغانستان څخه په میلیاردونه ډالر پانګه بهرنیو هېوادونو ته وړل شوې ده.
د اقتصادي رکود په رامنځته کېدو او په هېواد کې د لوږې او بېکارۍ پر ډېرېدو سربېره، د پیسو نړیوال صندوق ولې افغان دولت هڅولی او ستایلی دی؟ په دغه برخه کې داسې څه ته اړتیا شته ده، چې پرې پوه شو.
د پیسو نړیوال صندوق هڅه کوي، چې خپل غړي هېوادونه اقتصادي اصلاحاتو ته اړ کړي. د بېلګې په ډول پر خصوصي کېدو، د مالیاتو د کچې پر لوړوالي او د پیسو د بیو پر ټیټوالي ټینګار کوي. له همدې امله د افغان دولت د دغه بنسټ تګلارې ته په کتو په څو وروستیو کلونو کې د مالیو مختلف ډولونه، لکه پر سوداګرو درنې مالیې، پر وارداتو د ګمرکي تعرفو درې چنده لوړوالی او پر ټلیفوني مکالمو د مالیو لګول پیل کړل.
هر څومره چې یو هېواد د دغو اصلاحاتو په راوستو کې ډېره هڅه وکړي، دغه هېواد ته ډېر مالي امتیازونه ورکول کېږي. دغه سازمان ته دا توپیر نه لري چې دیادو اصلاحاتو پایله د یو هېواد وګړي څومره زیانمن کوي او ایا هغوی له لوږې، بېکارۍ او د غذایي خوندیتوب له نشت سره مخ کوي؟
څنګه چې د پیسو د نړیوال صندوق له لوري په پاکستان کې د اقتصادي اصلاحاتو پایله د برېښنا د بیې ۲۰ سلنه او د مالیو ۶ سلنه لوړوالی و، چې د دغه هېواد د خلکو ژوند یې له کړاونو سره مخ کړ. ځکه هر هېواد چې د پیسو د نړیوال صندوق پالیسي پلې کړې او څارلې ده، یوازې یې بېوزله کسان تر ټولو ډېر بېوزله او شتمن یې نور هم شتمن کړي دي.
د پیسو د نړیوال صندوق (IMF) او په ټوله کې د پانګوالي ـ ډیموکراسۍ ستونزه دا ده، چې د انسانانو دغه ستونزه د ستونزې په توګه نه ویني، بلکې هڅه کوي چې د انسانانو اقتصادي ستونزه له اقتصادي او مادي پلوه وویني، ترڅو خپلو ځینو ځانګړو موخو ته ورسېږي.
په پانګوالي نظام کې د یو هېواد د ناخالص ملي تولید (GDP) پر ودې ټینګار کېږي او هر څومره چې دغه وده ډېره شي، په همغه اندازه د تخنیکي او فني شاخصونو له پلوه دغه اقتصاد پر سم مسیر روان دی. یعنې د یو هېواد د وګړو د ژوند واقعیت ته له کتو پرته، چې ایا دوی څه ډول ژوند کوي؟ او دغه وده د هغوی پر ژوند څه اغېز لري؟ ځکه د هغوی ټولې هڅې همغې اقتصادي موخې ته رسېدل دي.
څرنګه چې د افغان دولت د خپلو کورنیو عوایدو ډېرېدل موخه ټاکلې ده، پر همدغه اساس ټوله هڅه یې دا ده چې له کومې لارې پر خلکو درنې مالیې ولګوي، ترڅو د عوایدو کچه لوړه شي. دا چې د مالیو منفي اغېزې څه دي، پر هغه تمرکز نه کوي.
خو اسلام متفاوت لیدلوری لري. اسلام د خلکو اقتصادي ستونزې ته د یوې انساني ستونزې په سترګه ګوري او انساني حل لاره ورته پیدا کوي؛ نه دا چې اقتصادي ستونزې له فني دیده د اقتصادي شاخصونو پر بنسټ حل کړي. د اسلام له نظره د کورني ناخالص تولید (GDP) کچه او د پیسو د پشتوانې لوړوالی شرط نه دی، بلکې د اسلام هدف دا دی چې د اسلامي ټولنې د هر وګړي اقتصادي ستونزې حل شي او پانګه او سرچینې په عادلانه ډول پر خلکو ووېشل شي.
له همدې امله د اسلام له نظره، یو اقتصاد هغه وخت له کړکېچ سره مخ کېږي چې دولت په ټولنه کې د هر وګړي بنسټیزې اړتیاوې پوره نه کړي؛ خو په پانګوالي نظام کې داسې څه نه لیدل کېږي.
پر همدغه اساس په افغانستان کې د لوږې او بېکارۍ لوړوالی او د غذایي مصوونیت نشت د اقتصاد بازار نظام واکمني او د پیسو د نړیوال صندوق د بې رحمه پالیسیو پلي کېدل دي. هغوی په اصلاحاتو ټینګار کوي، چې وړې سوداګرۍ ماتوي، مالیې لوړوي، یوه ځانګړې طبقه خلک شتمن کوي او د یوې ټولنې او هېواد ډېری خلک بېوزله کوي.
نو اوس هغه وخت رارسېدلی چې د ژوند په ټولو برخو په ځانګړي ډول په اقتصادي برخه کې اسلامي ارزښتونه پلي کړو او خلک د ازاد بازار اقتصادي نظام او غربي سازمانونو له ظلم څخه وژغورو؛ چې د مسلمانانو او په ټوله کې د بشریت لومړۍ درجه دښمن دی. د اسلام سیاسي نظام واکمنۍ ته زمینه برابره کړو، چې تر ټول بنسټیزه اجنډا یې د اسلام د اقتصادي نظام پلي کېدل دي. په دغه نظام کې د خلکو د اساسي او بنسټیزو اړتیاوو پر پوره کېدو ټینګار شوی دی.
لیکوال: مصدق سهاک
د حزب التحریر ـ ولایه افغانستان د مطبوعاتي دفتر غړی
ژباړه: بهیر «ویاړ»
