قال مايكل راتني، المبعوث الأمريكي الخاص إلى سوريا الأسبوع الماضي: إنه قد صعب الأمر على الولايات المتحدة في إقناع كبار المسئولين الدوليين في إدلب بعدم اتخاذ التدخلات العسكرية اللازمة. وقال رئيس الوزراء يلدريم: إذا كانت الولايات المتحدة تنوي البدء بضرب إدلب، فسوف نتخذ إجراءاتنا الوقائية من خلال وضع الحواجز، كما قال أردوغان: نحن نجري الآن لقاءات مع إيران وروسيا، ولقاءاتنا هذه تسير جيدًا، ولذا سوف نباشر بإيجاد حل لإدلب بالتعاون مع روسيا في هذا الموضوع. ومن المعروف أيضًا أن القوات المسلحة التركية ما زالت ترسل لغاية الآن شحنات عسكرية إلى الحدود. ولكن كل هذه التصريحات توحي بقرب هجوم دموي على إدلب.

(ژباړه)

د یوې پېړۍ په تېرېدو، کله چې د تزار حکومت غصب او وروسته یې روسان ځايناستي شول، په روسیه کې له همغې ورځې تر اوسه د تېرو ۱۰۰ کلونو په په پرتله هېڅ د پام وړ پرمختګ نه ليدل کېږي. د روسیې له تزار وروسته، دویم نیکلای و، چې دی او کورنۍ یې په ۱۹۱۷م کې د روسیې د انقلاب په لړ کې له څوکۍ او مقامه ولوېدل. وروسته د ۱۹۱۸م کال په جون کې د بلشویکیانو لخوا اعدام شول. په تېرو پېړیو کې به هر مشر مجبور و چې له یوې قهرجنې څېرې سره مخ شي، ځکه چې د روسیې هېواد ذاتاً بې ثباته و. هغه غبرګونونه چې اوس په یاد هېواد کې ورسره مخ دي، د هغې قضیې په څېر دي، چې د شوروي اتحاد جمهوریتونو او د روسیې امپراتورۍ د ماتې لامل شوې وه.

که نن روسیې ته وګورئ، لوی ملت دی چې له ۱۸۵ زیاتو قومي ډلو، ۲۱ ملي جمهوریتونو او ۸۵ سیمه ییزو برخو، چې ۹ زماني سیمې (Time Zone) تشکیلوي؛ جوړ دی. روسي رهبرانو که د تزار، شوروي او یا هم وروسته له شوروي څخه  شهزادګان وو ، هڅه وکړه چې یاد جیوپولیتیک اختلافونه تحکیم او حل کړي. د پراخې جغرافیې پر درلودلو سربېره، د روسیې ۷۵ سلنه عملا د اوسېدو وړ نه ده؛ په داسې حال کې چې ډېری سیمې یې د دې پر ځای چې په اوړي کې په ځنګلونو بدلې شي، منجمدې وي.

بحري تجارت هم روسیې ته ستونزمن دی، ځکه چې اوسمهال یې یوازینی د ګرمو بندر رقیبانو تړلی دی. سربېره پر دې د روسیې مرکزي سیمه (heartland) له سن پترزبورګ څخه د مسکو پر لور د والګا سیمې ته لېږدول شوې، نږدې ورته یو لړ دښتې دي، چې له هرې زاویې ورته خطر پېښوي. دې چارې روسیه اړ کړې چې خپلو پولو ته پراختیا ورکړي او له مرزونو څخه لرې نفوذ وکړي، تر څو وکولی شي د خپل ځان او رقیبانو تر منځ یوه ساتونکې او ډال ډوله سیمه را منځ ته کړي. لکه څنګه چې په روسیه کې مشهور شخص کانترین (Catherine) وویل: «زه د خپلو مرزونو د دفاع لپاره د هغو له پراختیا پرته بله هېڅ لاره نه لرم.»

په ۱۹۱۷م کال د تزاریستانو د حکومت ناڅاپي پای، چې د کمونیزم په دوران کې رامنځته شو، دا د ولادمیر پوتین د راضي کولو لپاره وه پیچلې پدیده. نوموړی بریا ته احترام کوي، خو په لوی لاس انقلاب د سیاسي ماتې له امله چې کرملېن غواړي خپل خلک ترې منع کړي، کمزوروی او له بنسټه یې خرابوي. په حقیقت کې په تاریخ کې د مارچ ۱۲مه د انقلاب د ورځې د پیل په توګه پېژندل شوې، چې روسیې په دغه ورځ هېڅ ملي رخصتي ونه کړه او همدا راز یې په اړه کرملین هم هېڅ خپل اصلي دريځ او واقعي تعبیر نه دی ښودلی.

د روسیې په اړه دا استدلال سم دی چې د هېواد د دا ډول تاریخي واقعاتو چې په تېرو وختونو کې د اختلافونو او داخلي وېش له امله رامنځ ته شوې وې، بې باکه ده. بیا هم، د باور وړ توضیح دا ده چې پوتین یې د هېواد په اوبو او هوا شرمېږي او د نظام د بدلون په اړه د خلکو له هر ډول احساس څخه په وېره کې دی، چې داسې نه چې خلک اعتراض وکړي او د ده د ماتې لامل شي. د روسیې د اتحاد او یو موټي کولو لپاره خورا ډېر کوښښونه وشول. تزاریانو له مطلقې سلطنت غوښتنې څخه د خلکو د راټولو لپاره د وسیلې په توګه کار اخیسته، خو کومه پایله یې نه لرله، چې وروسته په ۱۹۱۷م کې د ځپل کېدو لامل شو. بلشویکانو د ولادمیر لینن او د اوکتوبر د انقلاب د موسس په رهبرۍ هم کوښښ وکړ، چې د روسیې خلک د کمونیزم د نظام تر چتر لاندې سره متحد کړي؛ خو هېڅ کومه ګټه یې نه درلوده، چې په ۱۹۹۱م کې د شوروي اتحاد د ماتې لامل شول.

پوتین هم د روسیې د تېرو ظالمو حکامو په څېر په دغه ډګر کې ماته خوړلې ده. په حقیقت کې پر تزار حکومت او د کمونیزم پر ماتې سربېره، روسانو لکه د تېرو او د تېرو وختونو په څېر ژوند کړی دی او د یوې بې ثباته ټولنې او سیاسي نوسانونو تر منځ ژوند کوي. دا هغه پدېدې دي چې ولادمیر پوتین  یې د حل لپاره لږ خدمت کړی دی. له ټولو څځه بد دا چې له انقلابي تاریخ څخه د خلکو د لرې کولو لپاره، د هېواد دننه له اقتصادي او سیاسي ستونزو سره د مبارزې هر ډول هڅې له بنسټه ویجاړې شوې دي.

په اوسني عصر کې هم روسیه له اقتصادي رکود څخه ځورېږي. که څه هم اوسمهال برنت (Brent) نفتي کړکېچ د ۲۰۱۲م په فبروۍ کې له ۱۲۵ ډالرو ګټې څخه ۲۷ ملیاردو ډالرو ته په ۲۰۱۶م کې راښکته شوی دی، خو د روسیې پولي ارزښت هم د ډالرو په پرتله ۵۰ سلنه راښکته شوی، چې د کارګرانو د دست مزد او د تیلو د کارونکو د کمښت لامل شوي دي. مرکزي کمپنۍ او سکتورونه په ډېر سخت زیانمن شوي چې روسیه د تیلو د پرمختګ د راټيټوالي له امله د امریکا د مخکیني اقتصادي بحران په پرتله ډېره ځورېږي.

پر دې سربېره  په یاد هېواد کې فقر د ګراف په سر کې دی او بې عدالتي ورځ تر بلې زیاتېږي. بندیزونه پر تجارت غلبه کوي او له هېواده بهر د روسیې لاسوهنې پر ملي بودیجې اغېزه کړې ده. څوک چې د روسیې له تاریخ سره اشنا دي، په یاد یې دي چې د لوی اقتصاد ورته شرایطو د دواړو تزارو (دویم نیکلاس) پلان له ماتې سره مخ کړ، چې په يایله کې پوتین په یاده لوبه کې د بریا چانس نه لري. نو له دې امله داسې ښکاري چې په یاده برخه (د اقتصادي کړکېچونو د نوي بدلون په رڼا کې) د سیاسي قدرت پر لېږد سربېره، یاد هېواد د وخت په اوږدو کې بدلون کړی دی.

د پوتین په سیاسي رهبرۍ کې له واقعي قدرت پرته، په کلکه نهیلې کوونکې ده چې هغه به سل کلن انقلاب تر شا ایښی وي. نو جوته شوه چې ماته، په خپل نفس کې له حاکم سره تړاو نه لري، بلکې له هغو مفاهیمو سره چې خلک یو موټی کوي، تړاو لري. په حقیقت کې د اېډیولوژۍ نشت د روسیې د وېش لامل شوی، چې په پایله کې یې ماته حتمي ده. روسیې ته یوازینۍ  حل لاره دا ده چې د هغې اېډيولوژۍ پیروي وکړي، چې د بشر له فطرت سره سمون لري او خلک به یې هم باورمن (متقاعد) کړي. نه هغه مفکوره او مفاهېم چې د بشر له ذهنه راوتي وي، بلکې هغه چې له اصلي سرچینې (خالق) څخه یې منشا اخیستې وي.

د حزب التحریر مرکزي مطبوعاتي دفتر ته

لیکوال: قیصر عبدالطیف

(ژباړه)

خبر:

د الجزیره نېټ سایټ، د ۲۰۱۷م د ذی القعدې په ۱۳مه یو خبر خپور کړ، چې پکې راغلي وو: «د امریکا د بهرنیو چارو وزارت د پاریس د اقلیمي بدلونونو له هوکړه لیک څخه خپل وتل په رسمي توګه ملګرو ملتونو ته وړاندې کړل؛ خو د حالاتو د ښه کېدو په صورت کې یې د بیا را ګرځېدو لپاره ور خلاص پرېښود.»

دغه وزارت د جمعې ورځې په څرګندونو کې وویل: امریکا له دغه هوکړه لیک څخه د وتلو د پروسې په جریان کې، چې تمه کیږي تر دریو کلونو زیاته اوږده شي، د اوبو او هوا د بدلون په ناستو کې به خپل ګډون ته دوام ورکړي. زیاتوي: « واشنګټن په ورته وخت کې د اقتصادي پراختیا او انرژۍ د امنیت ساتلو تر څنګ د اوبو او هوا د تغیراتو د سیاستونو پر وړاندې، چې د ګل خانه یي ګازونو د تولید ټاکلې اندازه یې ورته اړینه ده، پر متعادل دریځ ټينګار کوي. »  

دا وزارت له خپل رسمي وتلو څخه په اخطار ورکولو سره وایي: «لکه ولسمشر چې د جون د میاشتې په لومړیو کې او له هغې وروسته اشاره وکړه، دی هغه وخت د پاریس په هوکړه لیک کې ګډون ته چمتو دی، چې د امریکا او د هغې شرکتونو، کارګرانو، ملت او مالیه ورکوونکو ته يې مطلوب شرطونه اماده کړي.»

د کارګرانو زیاتو مشرانو د امریکا دغه کړنه د اقلیمي تغیراتو د مبارزې بین المللي هڅو ته ضربه او د هغه فرصت له منځه وړل بللي چې په صنعت کې له پاکې انرژۍ څخه د ګټې اخیستنې لپاره تیار شوی.  

تبصره:

‌‌د امریکا استعماري ځوږ او شوق تر دې کچې رسېدلی، چې حتی د استعماري پانګوالۍ نورو هېوادونو ته د خطر سبب ګرځېدلې ده؛ لکه څنګه چې د اقلیمي بدلون له هوکړه لیک څخه د امریکا شاتګ نورو هېوادنو ته له دغه هوکړه لیک څخه د وتلو ور خلاص پرېښود، چې په پایله کې به د چاپېریال ساتنې د غمیزې لامل شي. دا د پانګوالۍ خوی او عادت دی، چې هر هېواد ته ننوځي، هغه ویجاړوي او اوس یې د چاپېریال ساتنې د له منځه وړلو لپاره تیاری نیولی، چې په پایله کې به انسانان چې ژوند پکې کوي، له منځه یوسي. دغو ټولو د پانګوالۍ له اصولو څخه سرچینه اخیستې، چې له روحي، اخلاقي او انساني ارزښتونو څخه انکار کوي؛ ځکه د دغه نظام ټول تمرکز د مادي ارزښتونو څېړنه ده، پرته له دې چې څه ډول هغو ته ورسیږي؛ ځکه د دغه نظام لېږدوونکي په فاسده قاعده (هدف وسیله توجیه کوي) عمل کوي.

د بشر غمونه او ستونزې به د نبوت پر تګلاره د راشده خلافت دولت په راتګ سره پای ته ورسېږي، چې په انسان کې به لوړ ارزښتونه له سره ژوندي کړي او د پانګوالۍ له ظلم او تیارو څخه به یې د اسلام عدل او نور ته رهنمایي کړي.

محمد عبدالملک

(ژباړه)

په ازبکستان کې د اقتصادي بحران له کبله یتیموالی په دغه ټولنه کې په هغه ستونزه بدل شوی چې کابو کول یې ستونزمن کار دی. هغه یتمان چې له یتمخانو څخه فارغیږي، له دغې سرپناه څخه له وتلو وروسته خپل ژوند ته په کوڅو کې دوام ورکوي، سره له دې چې تاجکي چارواکوو یې د ستونزو د حل لپاره څو ځلې ټینګې وعدې هم ورکړې.

ډېر شمېر هغه ماشومان چې د سړکونو پر سر ژوند کوي، جرمونو ته مخه کوي یا هم د مافیا او انساني قاچاقکوونکو ښکار کیږي، چې وروسته د خیرات ټولونې، غلا او فحشا په برخو کې ترې کار اخلي. یوازې د ګوتو په شمېر یتیمان له دغه بد حالت څخه ځان خوندي کولی شي.

د یتیمانو ډېرې داسې کیسې موږ ته دا په ګوته کوي، چې کله یو شمېر یتیمان په یتیمخانو کې له زده کړې فارغ او له یتیمخانو څخه را ووځي، څرنګه جرمونو ته مخه کوي؟

 محمد حفیظ چې ۲۷ کلن دی وایې: غواړم ځان په رښتیني توګه وپیژنم، مګر تر اوسه نه یم توانیدلی. زه ډاډ در کوم، که له ما سره لږ مرسته شوې وای، زما ژوند به په مستقیمه توګه بدلون موندلی وی. مور او پلار مې بیخي په یاد نه دي، زه یو نیم کلن وم کله یې چې دوی را ته ووژل، د کومو رازونو په اړه چې پوهېږم هغه خپلو خپلوانو راته ویلي دي. د پلار له مرګه وروسته مې، ورور او خور له خپلوانو سره اوسېدل، زه له خپل مشر ورور سره یتیمخانې ته (هغه ځای ته چې موږ پکې را لوی شوي یو) یوړل شوو.

د نهم ټولګي تر بشپړولو وروسته مې غوښتل چې عالي لیسې ته ولاړ شوم. په یتیمخانه کې مو یوازې تر نهم ټولګې زده کړې وکړې. وروسته یې شهادتنامې راکړې او کوڅو ته یې را واېستو!!

په عالي لیسه کې مې لږ څه زده کړل. د زده کړې ډیر وخت مې د پیسو ګټلو له امله له لاسه ورکاوه، ځان ته د خوراک او پوښاک پېرلو لپاره مو د خلکو موټرونه په کمو پیسو مینځل او د دوی خدمت به مو کاوه. مګر په پایله کې مې ښوونځي پرېښود، ځکه له ښوونځي سره یو ځای مې کار نشو کولی.

د ورځې مې کار کاوه او د شپې به په کوڅه کې ویده کېدم. ما کوم استوګنځی نه درلود او نه مې د کرایي کور لپاره پیسې درلودې، په هر ځای کې به ویده کېدم؛ په باغونو، د بس په تمځایونو او نورو ځایونو کې.

وروسته مې په جرمونو لاس پورې کړ او قانون مې تر پښو لاندې کړ، څو کاله بندي شوم. اړ وم چې دا مې کړي وای. کله چې په یتیمخانه کې وم، څو ځله په وحشت سره ووهل شوم او سزا راکړل شوه. زما ژوند ډیر تریخ و او له همدې امله مې څو ځله د ځانوژنې هڅه وکړه.

د محمد په څیر، ډېر ماشومان بې کوره دي. ډوډۍ راوړونکی، سلاکار او سرپرست نه لري. په ژوند کې له هر ډول ستونزو سره مخ دي. پایله یې ستر زیان دی، چې دوی ورسره لاس او ګرېوان دي. هغه څه چې دوی یې مرتکب کیږي، د دوی نیمګړتیا نه ده. بلکې د دوی د جرمونو سبب خپله دولت دی، که د دوی د چارو په سم ډول سمبال شوې وی، نو له دوی څخه به مجرمان نه جوړیدل!!!

دا یو ثابت شوی واقعیت دی، کله چې اسلام د یوې بشپړې ایدیالوژۍ په توګه د ژوند په ټولو اړخونو کې په بشپړه توګه عملي کېده، هغه وخت خلکو د یتیموالۍ یا په واټونو کې د ماشومانو  پدیده، د بې کورۍ  او بېوزلۍ له ستونزو سره مخ نه وو.

ځکه چې هغه مهال خلکو د اسلام د یوه فرض په بڼه د هغې په ملاتړ کې سیالي کوله. الله سبحانه و تعالی موږ د یتیم د حق په پام کې نه نیولو په اړه ګواښولی یو. هغه سبحانه وتعالی په سپیڅلي قران کې فرمایې:

﴿وَآتُواْ الْيَتَامَى أَمْوَالَهُمْ وَلاَ تَتَبَدَّلُواْ الْخَبِيثَ بِالطَّيِّبِ وَلاَ تَأْكُلُواْ أَمْوَالَهُمْ إِلَى أَمْوَالِكُمْ إِنَّهُ كَانَ حُوبًا كَبِيرًا﴾

(نساء:۲)

د یتیمانو مالونه هغوی ته بېرته وسپارئ، ښه مال په بد مال مه بدلوئ او د هغو (یتیمانو) مالونه له خپلو مالونو سره په ګډولو مه خورئ، دا ډېره لویه ګناه ده

وَيُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَى حُبِّهِ مِسْكِينًا وَيَتِيمًا وَأَسِيرًا

(الانسان:۸)

او د الله په مینه کې مسکین، یتیم او بندي ته خواړه ورکوئ.

په نورو ډېرو آیتونو او حدیثونو کې یتیمانو ته پر پاملرنه ټینګار شوی دی، لکه د رسول الله صلی الله علیه وسلم په دغه حدیث کې:

 «مَنْ ضَمَّ يَتِيمًا بَيْنَ مُسْلِمِينَ فِي طَعَامِهِ وَشَرَابِهِ حَتَّى يَسْتَغْنِيَ عَنْهُ، وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّةُ»

(رواه أبو يعلى والطبراني وأحمد)

هغه څوک چې په مسلمانانو کې یو یتیم په خپل خوراک او څښاک کې شریکوي، مخکې له دې چې ورته تیار یې کړي، هغه ته د جنت د ننوتو ډاډګېرنه ورکول کیږي.

له ابو دردا رضی الله تعالی عنه نه روایت دی، چې یو کس چې د زړه له کلکوالي څخه یې سر ټکاوه، رسول لله صلی الله علیه وسلم ته راغی. هغه صلی الله علیه وسلم ورته وفرمایل:

«أَتُحِبُّ أَنْ يَلِينَ قَلْبُكَ وَتُدْرِكَ حَاجَتَكَ؟ ارْحَمِ الْيَتِيمَ وَامْسَحْ بِرَأْسِهِ وَأَطْعِمْهُ مِنْ طَعَامِكَ يَلِنْ قَلْبُكَ وَتُدْرِكْ حَاجَتَكَ»

ایا غواړې چې زړه دې نرم او خپله غوښتنه دې پوره شي؟ پر یتیمانو رحم وکړه، پر سر یې لاس را تېر کړه او له خپل خوراک څخه خواړه ورکړه، زړه به دې نرم او اړتیا به دې پوره شي.

همدارنګه له ابو هریره رضی الله تعالی عنه څخه روایت دی، چې رسول الله صلی الله علیه وسلم وفرمایل: تر ټولو غوره کور هغه دی چې د یتیم عزت کيږي پکې او تر ټولو بد کور هغه دی، چې یتیم ته پکې سپکاوی کیږي. له ابوهریره څخه روایت دی چې رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمایې:

«خَيْرُ بَيْتٍ فِي الْمُسْلِمِينَ بَيْتٌ فِيهِ يَتِيمٌ يُحْسَنُ إِلَيْهِ، وَشَرُّ بَيْتٍ فِي الْمُسْلِمِينَ بَيْتٌ فِيهِ يَتِيمٌ يُسَاءُ إِلَيْهِ، ثُمَّ قَالَ بِإِصْبَعَيْهُ: أَنَا وَكَافِلُ الْيَتِيمِ فِي الْجَنَّةِ هَكَذَا، وَهُوَ يُشِيرُ بِإِصْبُعَيْهِ»

(بخاري)

د مسلمانانو په کورونو کې تر ټولو غوره کور هغه دی، چې له یتیمانو سره ښه رویه پکې کیږي او تر ټولو بد کور هغه دی چې له یتیمانو سره بده رویه پکې کیږي. زه او د یتیمانو ساتونکی به په جنت کې داسې وو؛ خپلې منځنۍ او شهادت ګوتو ته یې په داسې حال کې اشاره وکړه چې لږ سره جلا وې.

له بل لوري اسلامي دولت د هغو خلکو چارې سمبالولې، چې سرپرست به یې نه درلود او دوی ته به ټولې لومړنۍ اړتیاوې؛ لکه خوراک، پوښاک، کور، تعلیم او روغتیایي خدمتونه برابرول.

د تاجکستان فاسد رژیم، چې له اسلام سره په جنګ دی، داسلامي حجاب او اسلامي نومونو د کارولو مخنیوی کوي، عالمان او دعوتګر بندي کوي. ایا شونې ده چې داسې ظالم رژیم به پر  یتیمانو رحم ولري او د دوی حقونو ته به پاملرنه وکړي؟ هو، عادل عمر رضی الله تعالی عنه مړ شوی؛ هغه کس چې خپله خېټه یې ووهله او په داسې حال چې له لوږې یې غورا کوله، ورته ويې ویل؛ که غورېږې که نه، تر هغې چې د دغو وږو ماشومانو ګېډې نه وي مړې شوې؛ مړه به نه شې. یوازې عمر بن خطاب رضی الله تعالی عنه ته ورته کس د تاجیکستان یتیمان د پانګوالۍ تر سیوري لاندې له تورې راتلونکې څخه را ایستلی شي.

د حزب التحریر مرکزي مطبوعاتي دفتر لپاره

مخلصه الاوزبیکیه