رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند:

«مَا مِنِ امْرِئٍ يَخْذُلُ مُسْلِماً فِي مَوْطِنٍ يُنْتَهَكُ فِيهِ حُرْمَتُهُ ، وَيُنْتَقَصُ فِيهِ عِرْضُهُ إِلا خَذَلَهُ اللَّهُ فِي مَوْطِنٍ يُحِبُّ فِيهِ نُصْرَتَهُ، وَمَا مِنِ امْرِئٍ يَنْصُرُ مُسْلِماً فِي مَوْطِنٍ يُنْتَقَصُ فِيهِ مِنْ عِرْضِهِ وَتُنْتَهَكُ فِيهِ حُرْمَتُهُ إِلا نَصَرَهُ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ فِي مَوْطِنٍ يُحِبُّ فِيهِ نُصْرَتَهُ.» (الحديث رواه أبو داود وهو حسن)

ترجمه: کسی‌که پشت مسلمان را در جایی‌که حرمتش پایمال شده و آبرویش ریخته شود، خالی کند، الله (سبحانه وتعالی) او را در شرایطی‌که دوست دارد مورد نصرت الهی قرار گیرد، به حال خودش رها می‌کند و هرکس مسلمانی را در شرایطی‌که حرمتش پایمال شود و به آبرویش لطمه وارد شود، یاری نماید، الله (سبحانه وتعالی) او را در شرایطی‌که دوست دارد، یاری شود، مورد نصرت خود قرار می‌دهد.

از جابر رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «ما من امرئ مسلم يخذل (به حرکت ضمۀ ذال) امرَأ مسلما في موضع ينتهك (به صیغۀ مجهول)» یعنی کسی‌که پشت برادر مسلمان خود را در شرایطی رها کند تا چیزی‌که مستحقش نیست، به وی برسد. (فیه): در همان جا. (حرمته): عزت و احترامش و در جامع صغیر به لفظ (من حرمته) آمده است. شاید روایت درست نیز همین باشد؛ چنانچه معرفی لازمۀ یک مصاحبۀ خوب است؛ مگر در جامع چنین آمده است: «ينتقص فيه من عرضه، وينتهك فيه من حرمته» ناگفته نماند که ترتیبش نیز مناسب‌تر است؛ زیرا تعمیم بعد از تخصیص آمده و با چیزی‌که در پاراگراف دوم آمده نیز یکسان است؛ برعکسِ ترتیب مشکاة؛ زیرا در آن این‌گونه روایت شده است: «وينتقص فيه من عرضه» با صیغه مجهول از مصدر (انقاص) که هم لازم است و هم متعدی و این معنی را افاده می‌کند «کسی‌که از یاری کردن برادر مسلمان خود هنگامی‌که مورد توهین، لت‌وکوب یا کشته شدن قرار می‌گیرد، اجتناب کند؛ در حالی‌که توانایی قولی یا فعلی برای دفاع از او داشته باشد، (إلا خذله الله تعالی فی موطن یحب) یعنی الله سبحانه وتعالی او را در شرایطی‌که دوست دارد مورد حمایت قرار گیرد، به حال خودش رها می‌کند و در شرایط سخت دنیا و آخرت او را تنها می‌گذارد، و هرکس مسلمانی را در شرایطی‌که حرمتش پایمال شود و آبرویش خدشه‌دار شود، حمایت کند، الله سبحانه او را در شرایط سخت یاری می‌رساند.

از احادیثی‌که بر این موضوع دلالت می‌کند، حدیث عبدالله بن عمر رضی الله عنهما می‌باشد که روایت می‌کند رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند:

«المسلم أخو المسلم لا يظلمه ولا يسلمه، ومن كان في حاجة أخيه كان الله في حاجته، ومن فرج عن مسلم كربة فرج الله عنه كربة من كربات يوم القيامة، ومن ستر مسلماً ستره الله يوم القيامة.» (رواه البخاری ومسلم والترمذی وأبو داود وأحمد)

ترجمه: مسلمان برادر مسلمان است بر او ظلم نکرده و او را تسلیم دشمن نمی‌کند؛ کسی‌که حاجت برادر مسلمان خود را برآورده سازد، الله (سبحانه وتعالی) حاجتش را برآورده می‌کند؛ کسی‌که مشکل برادر مسلمان خود را حل کند، الله (سبحانه وتعالی) مشکلات و سختی‌های روز قیامت را برایش آسان می‌سازد و کسی‌که عیب مسلمانی را بپوشد، الله (سبحانه وتعالی) در روز قیامت عیوبش را می‌پوشاند.

و آیاتی‌که دلالت بر این موضوع می‌کند: الله سبحانه وتعالی می‌فرماید:

﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا لَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ كَفَرُوا وَقَالُوا لِإِخْوَانِهِمْ إِذَا ضَرَبُوا فِي الْأَرْضِ أَوْ كَانُوا غُزًّى لَوْ كَانُوا عِنْدَنَا مَا مَاتُوا وَمَا قُتِلُوا لِيَجْعَلَ اللَّهُ ذَلِكَ حَسْرَةً فِي قُلُوبِهِمْ وَاللَّهُ يُحْيِي وَيُمِيتُ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ﴾ [آل‌عمران: 156]

ترجمه: ای کسانی‌که ایمان آورده‌اید! شما همانند کافران نباشید که چون برادران‌شان به مسافرتی (برای کسب و کار) می‌رفتند (و می‌مردند) یا (در کشور‌های خود یا جای دیگری) به جنگ می‌پرداختند (و کشته می‌شدند) می‌گفتند: اگر نزد ما می‌ماندند، نمی‌مردند و کشته نمی‌شدند (شما ای مؤمنان! چنین سخنانی را نگوئید) تا الله (سبحانه وتعالی) این (گفتار و گمان را) حسرتی بر دل آنان کند، و الله است که زنده می‌کند و می‌میراند (و زندگی و مرگ در دست اوست) و او (سبحانه وتعالی) آنچه را که می‌کنید (چه خوب باشد و چه بد) می‌بیند.

هم‌چنین الله سبحانه وتعالی در آیت دیگری به مسلمانان دستور داده است:

﴿وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلا تَفَرَّقُوا وَاذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنْتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا﴾ [آل‌عمران: 103]

ترجمه: و همگی به ریسمان (نا گسستنی قرآن) الله چنگ زنید و پراکنده نشوید و نعمت الله را بر خود به یاد آورید، آن‌گاه که (برای همدیگر) دشمنانی بودید و الله (سبحانه وتعالی) میان دل‌های‌تان پیوند داد پس (در پرتو نعمت او برای هم) برادرانی شدید.

و الله سبحانه وتعالی در جای دیگر از قرآن‌کریم می‌فرمایند:

﴿إِنَّ هَذِهِ أُمَّتُكُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَأَنَا رَبُّكُمْ فَاعْبُدُونِ﴾ [انبياء: 92]

ترجمه: اینست امت شما که امتی یگانه است و من پروردگارتان هستم؛ پس مرا بپرستید!

و در اخیر الله سبحانه وتعالی می‌فرمایند:

﴿وَإِنَّ هَذِهِ أُمَّتُكُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَأَنَا رَبُّكُمْ فَاتَّقُونِ﴾ [مؤمنون: 52]

ترجمه: اینست امت شما که امتی یگانه است و من پروردگار همۀ شما هستم، پس تنها از من تقوا کنید!

با وجود این همه آیات و احادیث چگونه می‌توانیم برادران خود را ناامید کنیم و آن‌ها را در چنگال دشمنان اسلام و مسلمین رها کنیم؟! همانا الله سبحانه وتعالی و رسول الله صلی الله علیه وسلم ما را یاری مسلمانان  توصیه نمودند؛ پس بر ما لازم است تا خود را بر این امر پایبند نماییم و در این راه گام برداریم تا این‌که الله سبحانه وتعالی زمین و اهل آن را به ارث ببرد.

مترجم: حسین سلحشور