(ترجمه)

پرسش

السلام علیکم ورحمت الله وبرکاته!

من جوان مسلمان از کشور تونس هستم، تمایل دارم تا از مجرای حلال موتر بخرم؛ شخصی من را به شرکت‌هایی‌که موتر را به مدت زمان طولانی به کرایه می‌دهند و پس از پوره شدن قرارداد کرایه، امکانات تملیک موتر نیز وجود دارد، رهنمایی کرد؛ یعنی دو قرارداد جدا گانه است؛ آیا این‌گونه عقد و قرارداد جایز است؟

پاسخ

وعلیکم السلام ورحمة الله وبرکاته!

بدون شک، پیمان و قرارداد در اسلام واضح و روشن است که پیمان با پیمان دیگر خلط نمی‌شود؛ بناءً یک قرارداد موقوف به اجرای قرار داد دیگری نیست؛ بلکه عقد و قرارداد پابرجا و وابسته به شروط برگزاری آن و به شروط صحیح بودن آن است؛ لهذا اجرای قرارداد در اسلام آسان و ساده است و در آن بندش و موانع به وجود نمی‌آید و منتج به مشکلات هم نمی‌شود؛ چنانچه در قوانین وضعی بشری موجود است، برابر است که نظام سرمایه‌داری باشد یا هم نظام اشتراکی(کمونیزم)...

رسول الله صلی الله علیه وسلم دو قرارداد را در یک معامله منع نموده است؛ مثلاً چنین بگویی: این خانه‌ام را برایت می‌فروشم، به این شرط که خانۀ دیگرم را برایت به این قیمت بفروشم و یا به این شرط که خانه‌ات را برایم بفروشی و یا این‌که دخترت را به ازدواجم درآوری. پس این درست نیست؛ چون گفتن این‌که خانه‌ام را برایت می‌فروشم، یک قرارداد و پیمان است و گفتن این‌که در مقابل، خانه‌ات را برایم بفروشی "پیمان و قرارداد دوم است" که در یک معامله جمع شده است. بناءً این جایز نیست؛ چون حدیث پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم است که احمد از عبدالرحمن ابن مسعود و او از پدرش این‌گونه روایت نموده است:

«نَهَى رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم عَنْ صَفْقَتَيْنِ فِي صَفْقَةٍ وَاحِدَةٍ»

 ترجمه: رسول الله صلی الله علیه وسلم از دو عقد(پیمان و قرارداد) در یک معامله منع کرده است. بنابر این، مراد از این موجودیت دو قرارداد در یک معامله است.

بناءً چیزی‌که شما پرسیده بودید، دو قرارداد در یک معامله است و  آن عبارت از  قرارداد به کرایه دادن تا زمان معین است؛ مثلاً ده سال، بعد از آن قرارداد فروش آن به شمار می‌رود و این دو قرارداد است؛ یعنی به کرایه دادن و فروختن در یک قرارداد که صاحب موتر و شخصی‌که موتر را به کرایه می‌گیرد، در یک قرارداد پیمان می‌بندند و این کار بنابر حدیثی‌که در فوق ذکر گردید، جایز نیست.

هرگاه راه‌حل این مسئله را خواستی، پس با فروشنده بر خرید موتر به صورت اقساط موافقت کن و در بار اول به او قسمتی از پول را پرداخت نموده و متباقی پول را بعداً به صورت اقساط ماهانه پرداخت نمایید تا این‌که مبلغ تعیین شده را که هردوی شما در ابتدا به آن توافق نموده بودید، پوره گردد؛ در این حالت، موتر بنابر قرارداد فروش موتر که هردوی شما در ابتداء به آن موافقت نموده بودید، در ملکیت شما داخل می‌گردد و این پیمان قرارداد خرید به صورت اقساط می‌باشد؛ این جایز بوده و هیچ‌گونه حرجی در آن نمی‌باشد؛ البته مبنی بر این‌که قیمت خرید و این‌که به گونۀ نقد و یا به صورت اقساط پرداخت گردد، در ابتداء تعیین نموده و قرارداد به آنچه که شما موافقت کردید، پایان می‌یابد. پس وقتی‌که بر یک قیمت معین توافق حاصل گردید و فروشنده به مشتری به قیمت حال به فروش رساند و مشتری نیز پذیرفت و یا به قیمت مؤجل(نسیه) به فروش رساند و مشتری نیز قبول کرد، این هم درست و صحیح است؛ چون این مساومة(مذاکره، جگره و یا چانه‎‌زنی) برای موافقت در بیع است و ذات خود بیع(خرید و فروش) نیست.

مساومه(گفتگو، جگره و یا چانه‌زنی) جایز است؛ چون رسول الله صلی الله علیه وسلم مساومه کرده است؛ از حضرت انس ابن مالک رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم گلیم(فرش) و ظرف(کاسه)  را می‌فروخت و فرمود:

«مَنْ يَشْتَرِي هَذَا الحِلْسَ وَالقَدَحَ»، فَقَالَ رَجُلٌ: أَخَذْتُهُمَا بِدِرْهَمٍ، فَقَالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم : «مَنْ يَزِيدُ عَلَى دِرْهَمٍ، مَنْ يَزِيدُ عَلَى دِرْهَمٍ؟»، فَأَعْطَاهُ رَجُلٌ دِرْهَمَيْنِ: «فَبَاعَهُمَا مِنْهُ»

ترجمه: این نمد و این ظرف را کی می‌خرد؟ مردی گفت: من به یک درهم می‌خرم، پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمود: کی بیشتر از یک درهم می‌خرد؟ کی بیشتر از یک درهم می‌خرد؟ سپس شخصی به دو درهم نمد و ظرف را خرید.

این حدیث را ترمذی روایت نموه و گفته است: این حدیث حسن است و بیع مزایده عبارت است از چانه‌زنی، بر هر قیمتی‌که بر آن توافق صورت گیرد. ابن ماجه در سنن خود از سوید ابن قیس روایت نموده که چنین گفته است:

«جَلَبْتُ أَنَا وَمَخْرَفَةُ الْعَبْدِيُّ بَزًّا مِنْ هَجَرَ، فَجَاءَنَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ، فَسَاوَمَنَا سَرَاوِيلَ، وَعِنْدَنَا وَزَّانٌ يَزِنُ بِالْأَجْرِ، فَقَالَ لَهُ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم : «يَا وَزَّانُ زِنْ وَأَرْجِحْ» وصححه الألباني»

ترجمه: من و مخرفة عبدی کالای کتانی و پنبه‌ای را به هجر(منطقۀ نز دیک مدینه) بردیم و رسول الله صلی الله علیه وسلم آمد و مساومه کردیم و همراه ما وزن کننده‌ای بود که در برابر وزن کردن اجره(پول) می‌گرفت؛ پیامبر صلی الله علیه وسلم برایش گفت: وزن کن و همان کفه(پلۀ) ترازو را که در آن جنس است، ترجیح بده(و این عمل مستحب است؛ نه واجب یعنی در فروش پلۀ ترازو که در ان جنس است کمی مایل شود مستحب است).

هم‌چنان بیع(خرید و فروش) به صورت اقساط جایز است؛ چون‌که آن مساومة(مذاکره و جگره) به هر قیمتی‌که خرید و فروش تمام شود، می‌باشد. این در صورتی است که مساومة به قیمت مال تجارت به صورت معجل(فوری) باشد و یا مؤجل(كه در آن مهلت داده شود) و اجرای این قرار داد به یکی  از آن دو قیمت می‌باشد: قیمت معجل و یا مؤجل.

در نزد جمهور علماء فروش چیزی بلندتر از قیمت امروزی‌اش، بنابر تأخیر در پرداخت پول جواز دارد. از طاووس و حکم حماد روایت شده است که آن‌ها گفته اند: باکی ندارد که شخصی چنین بگوید که این را برایت به پول نقد به این قیمت و به پول قرض به این قیمت، می‌فروشم؛ سپس به یکی از قیمت‌ها موافقت کنند و هم‌چنان از حضرت علی رضی الله عنه روایت است که فرمود: هرگاه شخصی به دو قیمت(قیمت فوری و قیمت تأخیری)، جگره و چانه‌زنی نماید، باید یکی از آن دو قیمت قبل از قرارداد تعیین گردد.

لهذا راه‌حل اینست که یا موتر را اجاره بگیرید و یا هم موتر را به صورت اقساط خریداری نمایید؛ چنانچه در فوق ذکر کردیم و بعضی‌ها می‌گویند: فرق بین خریدن به صورت اقساط و اجاره و خریدن آن در یک قرارداد چیست؟ پاسخ به آن‌ها اینست که فرق بسیار بزرگ بین این‌ها است؛ چنانچه فرق بین حلال وحرام است. الله سبحانه وتعالی دانا است به آن چیزی‌که به مردم نفع می‌رساند و یا ضرر و به آن چیزی‌که به خوبی و اصلاح انسان‌ها است و یا هم باعث فساد و تباهی آن‌ها می‌گردد؛ چنانچه فرموده است:

﴿أَلَا يَعْلَمُ مَنْ خَلَقَ وَهُوَ اللَّطِيفُ الْخَبِيرُ﴾

[ملک: 14]

ترجمه: مگر کسی‌که(مردمان) را می‌آفریند(حال و وضع ایشان را) نمی‌داند؟ و حال آن‌که او دقیق و باریک‌بین بس آگاهی است؟!

بناءً شایسته است که از حق  پیروی صورت گیرد و الله سبحانه وتعالی ذات هدایت‌گر بسوی راه راست و استوار است.

برادر شما عطاء ابن خلیل ابوالرشته

17 ربيع الاول 1438هـ.ق

16 دسمبر 2016م

(ترجمه)

هیچ‌گونه الحادگری و جنایت انسانی باقی نمانده است؛ مگر این‌که دولت ملحد چین علیه مسلمانان ایغور مرتکب شده است. از زمان اشغال ترکستان شرقی در سال 1174هـ.ق مصادف به 1760م توسط چین، بیشتر از یک میلیون مسلمانان این سرزمین به وسیلۀ جنایات وحشیانه‌ای‌که از هردرنده‌ای بدوربود، کشته شده اند. حتی همین اکنون که چین ادعای دولت پیشرفته و جدیدی را می‌نماید که در موقف جهانی با امریکا رقابت می‌کند، دولت فعلی چین از اجداد جنایت کار خود؛ کسانی‌که بیش از یک میلیون مسلمان را وحشیانه به قتل رسانده اند، تفاوتی ندارد؛ بلکه دولت کنونی چین اضافه بر قتل، مسلمانان را در دین‌شان به فتنه می‌اندازد.

در جریان دهه‌های گذشته مخصوصاً در این سال‌های اخیر دولت چین در جنگ با دین الله و تجاوز بر مسلمانان و زیرپا نهادن حقوق و انکار خوبی‌های مسلمانان، از تمام خطوط سرخ عبور نموده و جنایات بسیاری در حق مسلمانان چین و مخصوصاً مسلمانان ترکستان شرقی مرتکب شده است. تلخ‌تر و بد‌تر از آن وضع قوانینی است که جنایات‌شان را علیه این مسلمانان مشروعیت قانونی می‌دهد:

1. ممنوعیت از ادای فریضۀ روزه در ماه مبارک رمضان؛

2. ممنوعیت ریش برای مردان و حجاب برای زنا در ترکستان شرقی؛

3. ممنوعیت نام‌گذاری نوزادان به نام‌های مرتبط به دین و عقیدۀ مسلمانان؛ مانند: نام‌های پیامبر صلی الله علیه وسلم و نام‌های حماسی حاوی مفهوم جهاد و مجاهد؛

4. زندانی ساختن کسانی‌که فرزندان خود را به فراگیری شعائر اسلامی؛ مانند نماز، روزه و اصلاح اخلاقی تشویق و تحریک می‌کنند؛

5. سرپرستان خانواده‌ها به فرستادن فرزندان خود به مکاتب دولتی و به فراگیری سیاست‌های تنظیم خانواده‌هایی‌که بر هدف نابودی مسلمانان در نظر گرفته شده است، ملزم می‌باشند؛

6. ممنوعیت ازدواج، تنها از طریق روش‌های دینی؛

7. ساکنان ترکستان شرقی، برای محدود کردن سفرها و رفت و آمد‌ها بدون اطلاع مقامات دولتی، مأمور به تسلیم گذرنامه‌های خود نزد دولت می‌باشند؛

8. گماردن جاسوس در خانه‌های مسلمانان برای گزارش از کارهایی‌که مسلمانان ارتباط به طریقۀ زندگی اسلامی در خانه‌های خود انجام می‌دهند؛ برای این‌که دولت بتواند از حساسیت‌های مسلمانان آگاهی پیدا کرده و مطابق به آن اقداماتی را انجام دهد و دیگر از موارد نقض شده توسط دولت چین، علیه مسلمانان ساکن در چین بطور عام و علیه مسلمانان ترکستان شرقی به طور خاص.

مسلمانانی‎‌که امروز علیه‌شان به جنگ برخاسته اند، ایشان صاحبان پیام الهی و زیباترین تمدن می‌باشند؛ شخصیت‌های‌شان طوری صیقل خورده تا بهترین شخصیت‌های بامنصب، امانت، صداقت، نجابت و رحمت باشند. با این مسلمانان به این خاطر پیکار نمی‌شود، همان‌گونه که دولت چین ادعا می‌کند، شورشی و اوباش باشند؛ بلکه برای این با این مسلمانان سرستیز دارند که این‌ها بهترین انسان‌ها از بهترین امتی می‌باشند که برای هدایت بشر مأمور شده اند و وضعیت‌شان مانند وضعیت قوم لوط علیه السلام است که چنین می‌گفتند: 

﴿أَخْرِجُوهُمْ مِنْ قَرْيَتِكُمْ إِنَّهُمْ أُنَاسٌ يَتَطَهَّرُونَ﴾

[اعراف: 28]

ترجمه: این‌ها را از شهر و دیار خود بیرون کنید؛ این‌ها مردمی هستند که پاکدامنی را می‌طلبند(و با ما همصدا نیستند)!

چینی‌ها با مسلمانان بر دین، صداقت و نجابت‌شان حسد می‌ورزند. قلدری دولت ملحد چین بر مسلمانان برای این نیست که این مسلمانان، ‌همان‌گونه که ادعا می‌شود، تروریست می‌باشند؛ بلکه آن‌ها از آن جایی‌که به شکنجه و عذاب باور دارند، این قلدری جزء از تهاجم جهانی صلیبی علیه اسلام و مسلمانان می‌باشد؛ تهاجمی‌که آن را رأس شرارت(امریکا) رهبری می‌کند.

علی‌الرغم این‌که مسلمانان ترکستان شرقی اصلیت ترکی دارند، تنفر و عداوت حکام ترکیه نسبت به اسلام و مسلمانان از حکام چین کمتر نیست. حکام ترکیه با امریکا در جنگ‌اش علیه اسلام و مسلمانان هم‌دست شده اند. اگر حکام ترکیه کدام دوستی و یا وفاداری نسبت به اسلام می‌داشتند و یا حتی اگر کدام ارزش نژادپرستانه‌ای هم نزد آن‌ها وجود می‌داشت، مردم ترکیه و اردوی آن‌ها توان پاسخ دادن به فریاد‌های مسلمان‌های ترکستان شرقی را داشتند. مردم ترکیه و اردوی آن‌ها می‌توانند چین را مجبور به احترام برای اسلام و مسلمان‌ها نمایند و حتی می‌تواننددولت چین را مجبور به پرداخت جزیه کنند؛ همان‌گونه گذشته‌گان شان چینن کرده بودند.

هم‌چنین دولت هسته‌ای پاکستان که علی‌الرغم مجاورتش با مرزهای چین وضعیت مسلمانان ترکستان را یک مورد داخلی می‌خواند، همانگونه که رئیس جمهور کنونی پاکستان به زبان آورد که حکام پاکستان به آنچه که حکام ستمکار چین انجام می‌دهند، باور دارند، گوش‌ها و چشمان خویش را بر جنایات چین و زیرپا شدن حقوق برادران مسلمان و همسایه‌گان خود بسته اند. بلی، این دولت پاکستان بود که کشمیر را بدون‌هیچ بهائی برای کسانی فروخت که به مراتب از چین قدرت کمتر و اردوی ضعیف‌تری داشتند. حکام این چنانی چگونه می‌تواند چین را از ظلم‌اش باز دارند؛ در حالی‌که آن‌ها خود در ستمکاری مانند چین می‌باشند.

شما حکام چین! فریب واقعیت حکام ترسو و مزدور حاکم بر مسلمان‌ها را نخورده و در گمراهی خویش اسرار نورزید؛ چون واقعیت امت میلیاردی با واقعیت حکام‌شان متفاوت است. خیر هنوز در این امت وجود دارد و به همین دلیل است که قوت‌های کفار غربی و به سرکردگی امریکا، آن‌ها جنگ تمام‌عیاری را علیه امت راه‌اندازی نموده اند و حکام دون پایۀ مسلمان‌ها هم با آن‌ها همرکاب شده اند و به همان منوال شما نیز به دلیل جهل و حماقت سیاسی‌ای که داشتید، درین جنگ علیه بهترین امتی‌که برای هدایت مردم  مأمور شده اند، صف‌آرائی نموده‌اید. شما آن قطب‌نمایی‌که هیچگاه به سمت منافع‌تان، نه در درازمدت و نه در کوتاه‌مدت، نچرخیده بود، گم کرده، فهمیده و نفهمیده از اهداف امریکا غافل ماندید؛ از اهداف دشمن واقعی، که در کمین‌تان نشسته و صبح و شام با شما مکر می‌کند؛ دشمنی‌که هرگاه بخواهد شما را فروتن و لجام نماید، ناوگان خویش را به حرکت در آورده و بلکه در مقابل به اصطلاح پول‌هایی‌که ارزش همان مرکب‌هایی‌ را که با آن‌ها چاپ شده اند، هم ندارند، شما را به بردگی گرفته اند. آیا شما همان مردان و سیاسیونی ‌هستید که خود را شایستۀ صدارت و کرسی می‌دانید. شما کسانی نیستید، جز این‌که بر ضعفاء قلدوری نموده و در برابر روبای مکار ذلیلانه فرمان‌برداری می‌نمایید یا شرم نکرده و از این جادۀ گمراهی‌تان باز نمی‌گردید.

شما ای حکام چین! آگاه باشید که خلافت راشدۀ دوم بر منهج نبوت به خواست الله سبحانه وتعالی به زودی برپا خواهد شد و از قطره قطره خون‌هایی‌که ریختاندید و از آبروهایی‌که زیر پای نهادید، از شما حساب خواهی گرفت. پیش از این‌که وقت را از دست دهید، از جنایت‌تان دست بردارید؛ زیرا خلافت جز فرموده‌ای‌که رسول الله صلی الله علیه وسلم به پادشاهان زمین گفت:

«أسلموا تسلموا" فإن أبيتم فإنّ عليكم إثمكم وإثم من تبعكم من الغاوين»

ترجمه: اسلام بیاورید تا سالم بمانید؛ اگر اباورزید مسئولیت شما و گمراهانی‌که از شما پیروی می‌کند، بدوش خودتان خواهد بود!

برای شما چیزی دیگری نمی‌گوید. ما شما را از عاقبت کارتان بر حذر می‌داریم. تنها یک جنایت از این جنایات‌تان کفایت می‌کند که جنگ خانمان‌سوزی از جانب امت اسلامی علیه متجاوزین به دین و آبروی امت راه‌اندازی شود. شما باید از تاریخ مسلمان‌ها درس گرفته و به یاد داشته باشید که خلیفۀ ما معتصم بالله به خاطر فریادرسی یک زن مسلمان که اسیر رومی‌ها شده بود و فریاد وامعتصما را سر می‌داد، یک شهرکامل را فتح نمود. خلیفه ولید بن عبدالملک در عکس العمل به دزدان دریایی "دبیل" که به آگاهی پادشاه‌شان "داهر" دست به جنایت می زدند، فرمانده محمد بن قاسم را برای فتح "سند" فرمان داد و در سال 90هـ.ق این فرمانده 18سفینه را با هدایا، دریانوردان و زنان مسلمان و سرنشینان آن نجات داد. آیا فرمانده‌ ما قتیبه بن مسلم باهلی را فراموش کردید؛ کسی‌که شما را مجبور ساخت تا قسم‌اش را برآورده و پاداشاهان‌تان را با مهرش مهر نمود و بر خاک‌تان قدم نهاد و شما ذلیلانه برایش جزیه پرداخت می‌نمودید.

برگرفته از جریدۀ الرایه

نویسنده: بلال المهاجر