(ترجمه)

سعد حریری نخست وزیر لبنان، روز شنبه ۴ نومبر ۲۰۱۷م، به گونه‎یی ناگهانی از سمتش استعفاء داد. حریری، که در اثنای سفرش به عربستان سعودی، ایران و حزبش(حزب الله لبنان) را مورد حمله قرار داده، خاطرنشان کرد، که علت استعفای آن توطئه‎ی ایران و حزبش برای ترور او بوده است. این استعفاء بدون کدام پیش‎زمینه صورت گرفت، در حالی‎که فضای سیاسی داخلی در لبنان با هماهنگی کامل و وفق مراد طرف‎های رقیب در آن‎جا قرار داشت؛ چنان‎چه حریری یک هفته پیش از استعفای خود حکم انتصاب سفیر لبنان را در دمشق به امضاء رساند. این بدان معنی است که استعفای وی از اراده‎اش نشأت نگرفته؛ بلکه بعد از خواسته شدن به دربار پادشاهی سعودی، از لزوم استعفای خویش آگاهی پیدا می‎کند.

استعفای حریری به منزله‎ی کودتا علیه توافق و فیصله‎ی سال گذشته محسوب می‎شود، حل و فصلی‎که منجر به اتحاد لبنان و انتخاب میشل عون متحد حزب ایران به حیث رئيس جمهور گردید. هم‎چنان این حل و فصل که پیش‎نویس آن توسط امریکا در دوره‎ی اخیر اوباما ترتیب شده بود، به دلیل شرایط بین‎المللی و اوضاع جاری منطقه، به خصوص اوضاع سوریه به سرعت تصویب شد؛ عملی‎که باعث کمک به هم‎پیمانی با نظام سوریه عنوان شد و از طرفی به طور فزاینده‎یی به محبوبیت مردمی ضربه زد.

حریری واطرافیانش برای بازیابی محبوبیت مردمی خویش به انجام اعمال سیاسی زیاد روی آوردند؛ اما هیج یک از آن‎ها خالی گاه‎شان را پرنکرده؛ بلکه اوضاع را وخیم تر کرد. بناً لازم بود که حریری و اطرافیانش یک بار دیگر برای ساختن جو سیاسی برای خود دست بکار شوند؛ لذا خواستند به وسیله‎یی این استعفاء مسلمانان مخلصی را که به یاری انقلاب شام شتافته بودند، از دست نداده و آن‎ها را در سمت و سوی اراده‎ی سعودی، که در پشت سر آن امریکا قرار دارد، نگهدارند.

پس از آن‎که اداره امریکا تغییر کرد، به نظر می‎رسید که رویکردش نسبت به اوضاع سوریه نیز تغییر می‎کند؛ ولی اداره‎ی ترامپ و حزب جمهوری‎خواه بر خلاف اداره‎ی اوباما ظاهراً به چهره‎ی خصمانه به سمت ایران می‎بیند، در حالی‎که بهترین هم‎پیمان پشت پرده ایران می‎باشد. از طرفی دیگر، امریکا از تلاش‎های مشترک ترکیه و روسیه در اجرای "سیاست مهار انقلاب شام" از طریق طرح ایجاد "مناطق کاهش تنش" بهره می‎برد. هم‎چنان اعتماد سابق امریکا را نسبت به ایران و حزب‎‎اش به این مسئله‎ی‎ لازم، به بازنگری تبدیل نموده است؛ چنان‎چه ترامپ امضای توافق هسته‎ای با ایران را رد و انتقال آن را به کنگره‎ی امریکا مطرح می‎کند، این بدان معنی است که ترامپ در جهت مخالف اداره‎ی پیش از خود قرار دارد؛ اداره‎یی‎که قرار توافق هسته‎ای ایران را امضاء و دست ایران را در منطقه به گونه‎یی باز کرده بود که ایران به حیث تکیه‎گاه اساسی در جنگ امریکا علیه اسلام و مسلمین محسوب می‎شد؛ به ویژه در سوریه. بلی، استعفای حریری در ضمن چنین سیاقی صورت گرفت.

هم‎چنان دولت لبنان یک دولت از هم پاشیده و ضعیف می‎باشد. به دلیل ساختار فرقه‎یی داخل لبنان، ممکن نیست که اداره‎ی آن را به دست یک جناح سپرد. در طول سال ۲۰۱۷م، دیدار مقامات امریکا و مداخله آن‎ها در سیاست داخلی لبنان برای دنبال کننده‎گان حوادث روشن بود. بدین اساس، امريکا به طور غيرمستقيم از طريق دولت‎های منطقه در لبنان مداخله و امور داخلی آن را مدیریت می‎نمود. علاوه برین، امریکا در دهه‎ی شصت بر همکاری‎های مصر به ریاست جمال عبدالناصر تکیه زد تا در دهه‎ی هفتاد بر لبنان مسلط شد و در سال ۱۹۸۹م، از طریق پیمان طائف-که عربستان سعودی به ریاست فهد بن عبدالعزیز بخشی از آن بود- دولت سوریه را در خدمت گرفت.

در این اواخر دید و بازدیدهای سیاست‎مداران لبنانی از عربستان سعودی و اظهارات مقام‎های امورخارجه سعودی در مورد امور داخلی لبنان افزایش یافته است؛ هم‎چنان استعفای حریری نیز از طریق شبکه العربیه وابسته به سعودی، اعلام شد. از اینرو، محل اعلام استعفای حریری دال بر این است که  امور داخلی لبنان در حال حاضر به دست سعودی به رهبری سلمان-که پشت سرش امریکا است- قرار دارد. از آغاز بحران لبنان سر و صداهای داخلی-که به خصوص در مورد وضعیت لیره‎ی لبنان- بالا گرفت، نگرانی‎های وجود دارد که عربستان سعودی از سلاح اقتصادی علیه لبنان استفاده کند و تهدیداتی‎که امور داخلی لبنان را به سمت فرمان‎برداری از دستوراتی جهت می‎دهد که بعداً خواهد آمد.

پس از این‎که سعد حریری استعفایه‎ی خویش را می‎خواند، حسب اظهارات مقامات عربستان سعودی، دستگیری چندتن از شاهزادگان آل سعود؛ از جمله: دستگیری شاهزاده متعب بن عبدالله فرمانده گارد ملی عربستان به اتهام فساد اعلام و فرودگاه ملک خالد در ریاض توسط یک موشک بالستیک، که منبع آن یمن بود، هدف قرار می گیرد. به این معنی که زمان‎بندی استعفای حریری یک تصادف نبوده؛ بلکه زمان‎بندی استعفا حریری و زمان‎بندی سقوط موشک، پوششی برای دستگیری شاهزاده‎گان سعودی بود؛ اما جالب‎تر از آن، استعفای حریری به شکلی بود که خود نشان دهنده‎یی ناپختگی فاحش در اجرای این برنامه به دلیل ضعف و عدم تجربه‎ی سیاسی اداره‎ی ترامپ، اداره‎ی ولیعهد محمد بن سلمان و شخص سعد حریری بود.

به طور خلاصه: استعفای سعد حریری از سمتش به دستور عربستان سعودی و در پشت آن امریکا به میان آمد؛ زیرا در قدم نخست می‎بایست از لحاظ سیاسی برای سعد حریری در داخل لبنان اعاده‎ی حیثیت می‎شد، ثانیاً مجدداً نقش ایران مطابق با منافع امریکا و شیوه مدیریت آن در خاورمیانه، بازنویسی می‎شدو در قدم سوم، می‎بایست سلطه‎ی عربستان سعودی بالای لبنان و اداره امور داخلی آن براساس منافع امریکا تحکیم می‎شد.

استعفای حریری بیان‎گر این است که دولت لبنان یک دولت فروپاشیده می‎باشد و در هم‎کوبیدن آن بسیار آسان بوده و فاقد کم‎ترین اراده‎ی سیاسی و استقلال داخلی است؛ زیرا غیر ممکن است که رژیم لبنان بتواند خود را از نفوذ غرب در ترکیب فعلی خویش نجات دهد؛ ترکیبی‎که همیشه مطابق به منافع امریکا باعث مداخله‎ی غرب به اداره‎ی امور داخلی لبنان می‎شود. این گیروبندهای لبنان هم‎چنان از اواخر خلافت عثمانی و دخالت فرانسه و انگلیس نیز ادامه دارد.

هم‎چنان از زمان گورو جنرال فرانسوی که در سال ۱۹۲۰م، لبنان را به عنوان لبنان کبیر اعلام نمود و اعلامیه موسوم به استقلال سال ۱۹۴۳م، لبنان به وسیله‎ی فشار انگلیس که بالای فرانسه اعلام گردید و بعد از این‎که امریکا وارث مناطق استعماری قدیم شد، مردم این کشور فقط بدبختی، تنگدستی، بی‎ثباتی و ناامنی چیز دیگری شامل حال‎شان نشد.

نویسنده: عبدالطیف داعوق