جمعه, ۱۰ رجب ۱۴۴۶هـ| ۲۰۲۵/۰۱/۱۰م
ساعت: مدینه منوره
Menu
القائمة الرئيسية
القائمة الرئيسية

که مو ډال او امام وای، یهودانو به زموږ د ځمکې د غصب او فساد جرات نه کاوه

الجزیره انګلیسي د ۲۰۲۲م کال، د سپټمبر په ۲۳مه د «مسافر يطا» پر وګړو د بریدونو په اړه یو راپور خپور کړ. په راپور کې د سیمې ښځو د اشغالګرو عسکرو او عامو خلکو له لوري د ځان او خپلو کورنیو د ځورېدو په اړه خبرې کړې، چې دوی نیول شوې، وهل شوې، ډزې پرې شوې او ګاز پرې کارول شوی. د دغو مظلومانو ځمکې او جایدادونه غصب او ویجاړ شوي. هغه ستونزې، وېره او ناخوندیتوب چې دوی ژوند پکې تېروي؛ یادول یې لوی زړه غواړي.

مسافر یطا د سویل ختیځ الخلیل په ۱۲ کیلومترۍ کې ۳۲ کیلومتره مساحت لرونکې سیمه ده؛ لسګونه کلونه کېږي چې اوسېدونکي یې د لسو پوځي زده کړو د مرکزونو «د اور سیمه (۹۱۸)»، له امله له اجباري کډوالۍ سره مخ دي. د ملګرو ملتونو د بشري چارو د همغږۍ دفتر (OCHA) له خوا په خپره شوې خبرپاڼه کې راغلي: «اوسمهال په مسافر یطا کې ۲۱۵ فلسطیني کورنۍ ژوند کوي، چې د ۱۱۵۰ اوسېدونکو له ډلې یې شاوخوا ۵۶۹ تنه ماشومان دي.»

د دغو کلیو اوسېدونکي د اشغالګرو له لوري ځورول کېږي، رمې یې پر اسونو او نقلیه وسایطو د سپرو اشغالګرو له لوري ترهول کېږي او په سپیو یې په غرونو کې ځغلوي. د دې سیمې له اوسېدونکو غوښتل کېږي چې کښتونه او ونې یې وسوځوي.

د دې سیمې خلک، په ځانګړې توګه ښځې او ماشومان، تر ځمکې لاندې په غارونو کې په سختو شرایطو کې ژوند کوي. دا چې د ودانیو جوړولو جواز نه ورکول کېږي نو خپل کورونه نه ساتلی او نه پراخولی شي. دوی د ۲۰۰۰م میلادي له لومړیو راهیسې، پر ځمکه څپرې او کوچنۍ خونې جوړوي، چې ډېری یې د اشغالګرو ځواکونو له لوري پر بلډوزرونو ویجاړې شوې دي. سربیره پر دې؛ د دوی روغتیایي، تعلیمي او د اوبو او برېښنا خدمتونه محدود شوي دي. د اشغال ناعادلانه کړنلارې او قوانین د ماشومانو، ښځو، لویانو او هغو کسانو لپاره چې په اوږدمهاله ناروغیو اخته دي؛ ان د ډېرو کمو روغتیایی خدمتونو د وړاندې کولو مخنیوی کوي. ځکه چې سړک بند دی او د روغتیايي کارکوونکو په ګډون د خلکو تګ راتګ منع دی. دوی همداراز د سړک د پخولو او بیارغونې مخه نیسي. په سیمه کې د مناسبو کلینیکونو او روغتیايي مرکزونو د نشتوالي له امله خلک اړ دي چې نیږدې سیمو ته د ناروغانو لېږدولو لپاره او ان په بېړنیو حالتونو کې له خپلو تراکتورونو څخه کار واخلي.

یهود او د زور او استعمار په نیت تللي کسان د سپېڅلې خاورې پر وړاندې د جنایت ترسره کولو لیوالتیا لري. دوی په مختلفو سیمو کې پر فلسطينيانو بريدونه کوي، مسافر یطا کې يې پر ښځو بريدونه وکړل، په دوما کلي کې يې د دوابشه کورنۍ وسوځوله او په بیت المقدس کې یې ماشوم محمد ابو خضیر اختطاف او وسوځاوه. دا ډول کړنې لا روانې دي. د دې ټولو لامل دا دی چې د دغو کړنو ترسره کوونکی شیطاني دولت ازاد پرېښودل شوی، څوک نشته چې د دغو کړنو سزا ورکړي؛ بلکې د فلسطین ادارې په ګډون د اسلامي هېوادونو نور ګوډاګي نظامونه یې ساتي.

ايا دا ټول جنايتونه بس نه دي چې د اسلامي هېوادونو د لښکرو د مخلصو بچیانو په زړونو کې د ورورګلوۍ او خواخوږۍ سبب شي او د خپل رسول صلی الله علیه وسلم پر منهج د آزادۍ او د خپل امت د خلاصون لپاره حرکت وکړي؟! ايا دوى د الله سبحانه وتعالى دا وينا نه ده اورېدلې:

 [وَإِنِ اسْتَنصَرُوكُمْ فِي الدِّينِ فَعَلَيْكُمُ النَّصْرُ]

ژباړه: «...که هغوی د دین په اړه له تاسو څخه مرسته وغواړي، نو د هغوی مرسته کول پر تاسو فرض دي...» [انفال: ۷۲]

آیا د دې وخت نه دی رارسېدلی چې دغه مظلومان له ځنځیرونو خلاص شي او د مخلوق پر ځای د خالق پیروي وکړي؟!

 

د مطلب ادامه...

سعودي عرب ولې د نفتو په تولید کې د پام وړ کموالی راوست؟

  • خپور شوی په سیاسي

پوښتنه:

ولې د امريکا مزدور سعودي، په اوپيک پلس (د نفت صادروونکو هېوادونو سازمان) کې د نفتو په توليد کې په زياته اندازه کموالي راوستو سره له روسيې سره همکاري کوي؛ چې په دې سره بيې لوړېږي او دا کار د امريکا د غوښتنو خلاف دی؟ امريکا د سعودي عرب دې پرېکړه په غوسه کړه او اعلان يې وکړ چې له دغه هېواد سره پر خپلو اړیکو بیاکتنه کوي: «بايډن ژمنه وکړه چې له روسیې سره د سعودي عرب درېدل او د نفتو د تولید کمول به دغه هېواد له ځينو «پایلو» سره مخ کړي او دا پایلې به د واشنګټن او رياض ترمنځ د اړيکو د بیاکتنې سبب شي» (فرانس ۲۴، ۱۰/۱۶/۲۰۲۲). دې ته په کتو چې سعودي او د دغه هېواد اوسنی حاکم، بن سلمان د امريکا مزدوران دي؛  تاسو يادو اقداماتو ته په څه نظر ګورئ؟ له دغو اقداماتو څخه د کومو پايلو تمه کېږي؟

ځواب:

په پيل کې بايد دا تایید کړو، چې سعودي عرب او متحده عربي اماراتو د اوپيک پلس سازمان په اډانه کې له روسيې سره د نفتو د تولید کمولو هوکړه کړې ده چې له مخې به يې نړیوال بازار ته په ورځ کې دوه میلیونه بېرله نفت وړاندې کوي؛ دا د بايډن او اروپا لپاره يوه حېرانوونکې پرېکړه وه. ځکه دغه هېوادونه خپله ټوله هڅه کوي چې د روسیې له نفتو ځان بې نیازه کړي او د دې کار لپاره په نړيوال بازار کې د روسیې په بدیل پسې ګرځي چې د انرژي کموالی د نرخونو د لوړېدو لامل نه شي. په داسې حال کې چې نرخونه لا له وړاندې، په ځانګړي ډول په اروپا کې لوړ شوي دي.

د دې لپاره چې د نفتو د توليد له کموالي د سعودي عرب پر موخه پوه شو؛ د نړیوالې فضا پر هغه واقعیت پوهېدل اړین دي چې د دې ګام پورته کول ورسره تړاو لري.

لومړی: په اروپا کې د انرژۍ کړکېچ

۱- «اروپايي اتحاديې څو مياشتې وړاندې پر روسيې د اوکراين د جګړې له امله د بنديزنو شپږم پکېج تصويب کړ، چې له راتلونکي ډسمبر وروسته له مسکو څخه د نفتو پر وارداتو بنديز هم پکې شامل و. اروپايي اتحاديې په تېر اګسټ کې له روسيې څخه د خامو نفتو واردات په ورځ کې ۱.۷ میليونه بېرلو ته راکم کړل؛ په داسې حال کې چې په تېره جنوري کې دا شمېره د ورځې ۲.۶ میليونه بېرله وه» (انډيپينډنټ عربي، ۹/۱۲/۲۰۲۲). د اروپايي اتحاديې په بنديزونو کې هغه نفت شامل دي چې د سمندرګي له لارې لېږدول کېږي؛ د ځینو نلونو له لارې لېږدول کېدونکي نفت نه پکې شاملېږي. امريکا د دې لپاره چې اروپايي اتحاديې ته خپل ملاتړ په ډاګه کړي، (د بندیزونو له شپږم پکېج وړاندې ) یې دغې اتحادیې ته د روسيې د نفتو نيمايي ورکول، خو وروسته یې دا لړۍ ودروله.

۲- له بله پلوه، په ځانګړي ډول اروپا د انرژۍ له ژور بحران څخه کړېږي، چې د ګاز او برېښنا بيې پکې دوه برابره شوې دي. د دې لامل دا دی چې اروپا د اوکراين تر جګړې وړاندې، د روسيې د انرژۍ پر سرچينو ډېره تکيه کوله. که څه هم اوس د ګازو بیه د اروپا او امریکا تر منځ څلور برابره توپیر کوي، خو د نفتو بيې کابو په نړيواله کچه پر خپل حال دي. د ګازو بيې د لېږدوونکو نلکو د شتون يا مايع ګاز د تصفيه کولو دستګاوو له امله توپير کوي. د دې معنی دا ده چې پر روسيې د اروپا د بندیزونو شپږم پکېج د دې سبب شوی چې په اروپا کې به د نفتو د عرضې کچه په ورځ کې ۱.۴ میليونه بېرلو ته راټیټه شي؛ دا يوه لويه کچه ده او تمه ده چې د نفتو بيه به لوړه کړي. که د نفتو د تولید د کمولو په اړه د اوپيک پلس سازمان هغه پرېکړه له دې سره یو ځای کړو چې دوی به په ورځ کې ۲ ميليونه بېرله نفت تولیدوي؛ د نفتو بیې به اسمان ته وخېژي.

دویم: روسيه او پر روسیې د يادې پرېکړې اغېز

۱- امريکا او اروپا هڅه کوي چې د روسيې اقتصاد محاصره او د دوی عوايد کم کړي؛ د دې لپاره غواړي چې نړیوال بازار ته په لویه کچه نفت عرضه شي او له دې لارې د روسیې عاید کم شي. خو د اوپيک پلس سازمان وروستۍ پرېکړې د نفتو کچه کمه، نرخونه لوړ او روسيې ته يې له مالي اړخه ګټه ورسوله. امریکا او اروپا دا څه نه غوښتل. دا سمه ده چې امريکا د اروپا او روسيې ترمنځ په ترينګلو اړيکو کې اوږد مهاله موخې لري؛ یعنې غواړي چې اروپا ته د روسیې د انرژۍ د وارداتو لارې پرې کړي؛ خو د امريکا یوه لویه موخه دا هم ده چې مسکو له مالي اړخه کمزوری کړي. له همدې امله د سعودي له لوري د امریکا د دغې موخې خلاف کار، حیرانوونکی دی.

۲- د امريکايي او اروپايي هېوادونو د موخو په اړه باید ووایو چې دا هېوادونو ډېره هڅه کوي چې د روسيې پر نفت او ګازو د مشخصې بیې لګولو په اړه بحثونه کوي. ځکه ياد هېوادونه ويني چې د بنديزونو له امله اروپايي مارکېټونو ته د روسيې د نفتو کچه کمه شوې ده، خو له بله اړخه بيا روسيه د هند، چين او نورو اسيايي هيوادونو د بازارونو په موندلو کې بريالۍ شوې ده. بندیزونو له روسیې سره د نويو بازارونو په موندلو کې مرسته کړې؛ یعنې د نفتو له درکه د روسیې عاید د اوکراين تر جګړې وړاندې حالت په پرتله، توپير نه دی کړی؛ ځکه د نفتو بیه په نړيواله کچه لوړه شوې. له همدې امله د روسيې د عاید د محاصره کولو لپاره د دوی پر نفتو د مشخصې بیې لګول، تر اوسه د يوه وړانديز په توګه پاتې دی. په نړيوالو بازارونو کې کافي اندازه نفت شته، نو د يادو هېوادونو د پلان له مخې د نفتو بیې مناسبې پاتې کېږي. د روسيې د نفتو پر نرخونو ستر بنديزونه لګول تراوسه په پام کې دي، اروپا او امريکا د سترو بنديزونو لګولو جرات نه دی کړی، ځکه دا کار په نړیواله کچه پر بیو اغېز کوي او روسیه ممکن هغو هېوادونو ته د خپلو نفتو صادرات بند کړي چې د دوی پر نفتو د مشخصې بیې ټاکل غواړي.

درېيم: د امريکا د کانګريس ټاکنې

۱- په پام کې ده چې د امريکا د کانګريس د منځنۍ دورې ټاکنې د ۲۰۲۲م کال د نومبر پر ۸ مه ترسره شي. د پخواني ولسمشر ټرمپ جمهوري غوښتونکی ګوند تمه لري چې يادې ټاکنې به وګټي او د دواړو خونو؛ استازو جرګې او سنا مجلس واک به خپل کړي. دا ټاکنې ځکه مهمي دي چې پايلې به يې د ۲۰۲۴ پر ولسمشريزو ټاکنو اغېز وکړي. جمهوري غوښتونکی ګوند هڅه کوي چې بېرته واک ته راشي. په اوسنیو شرایطو کې امريکا له تفرقې او ټوټې کېدو کړېږي. د اوپیک سازمان پرېکړې ژور اړخونه لرل چې د امریکا په ولسمشریزو ټاکنو پورې هم اړه لري؛ امریکا له يوه پلوه د ډيموکراټ ګوند او د دوی د ملاتړو ټیکنالوژيکي شرکتونو او له بل پلوه جمهوري غوښتونکي ګوند او د دوی ملاتړو د نفتو لویو شرکتونو د تفرقې په ډګر بدله شوې ده. ځکه خو د نفتو د تولید کمولو په اړه د اوپیک پلس سازمان له پرېکړې سره د سعودي عرب ملګرتیا حساسیت پاروونکې ده.

۲- د دغه حساسیت اصلي دلیل هغه برخلیک ټاکونکی پړاو دی چې امریکا پکې ده؛ یعنې د کانګريس له ټاکنو یوه میاشت مخکې: « د اکټوبر پر ۵ مه، د نفتو صادروونکو هيوادونو ایتلاف په ورځني ډول دوو میلیونو بیرلو ته د نفتو د تولید کموالی اعلان کړ؛ د نفتو په تولید کې دا کموالی په نومبر کې پیلېږي، خو دغه اعلان اوس د نفتو په بيو کې ۱۰٪ زياتوالی راوست، له دې اعلان یوه اونۍ وړاندې بیې یو څه ټیټې وې» (انادولو اژانس، ۱۰/۱۲/۲۰۲۲). د اوپيک پلس سازمان له پرېکړې د سعودي عرب ملاتړ د نفتو بیې لوړې کړې. د نفتو د بیو لوړوالی د امريکايي رايه ورکوونکو لپاره مهم دی او د رايه ورکوونکو نظر بدلوي؛ د بیو لوړوالی دغه رایه ورکوونکي د بایډن له ډیموکراټ ګوند څخه لرې کوي او هڅوي یې چې جمهوري غوښتونکي ګوند ته رایه ورکړي. د دې خبرې یو دلیل دا دی چې امريکا له سعودي عرب او خليج هېوادونو سره اړیکه ونیوله چې د اوپيک پلس سازمان پرېکړه یوه مياشت وځنډوي چې د کانګرېس د منځنۍ دورې ټاکنې تېرې شي. [والسټريټ ژورنال وويل چې سعودي عرب د نفتو د تولید د کموالي په تړاو د اوپیک پل سازمان د پرېکړې ځنډولو غوښتنه رد کړې. ورځپاڼې د هغو سرچینو په حواله چې په دغو خبرو اترو کې وې، زیاته کړې چې امريکايي چارواکو د اوپیک سازمان تر پرېکړې وړاندې د شاهي کورنۍ او خليج هېوادونو له چارواکو وغوښتل چې دا پرېکړه یوه میاشت وځنډوي؛ خو هغوی دا غوښتنه رد کړه. د ورځپاڼې په خبره؛ له موضوع څخه باخبرو سرچينو وويل چې امريکايي چارواکو د دغې پرېکړې د ځنډولو لپاره پر سعودي د سختو فشارونو لار غوره کړه. د سپينې ماڼۍ چارواکو څو څو ځله له شهزاده محمد بن سلمان سره اړیکې ونیوې او د امريکا د خزانې وزير، جانيټ يلين د سعودي له ماليې وزير سره اړیکه ونیوله» (الحرة، ۱۱/۱۰/۲۰۲۲). په دې توګه روښانه کېږي چې له ټاکنو مخکې، د نفتو په توليد کې د کموالي پرېکړه د ډيموکراټ ګوند او بايډن ادارې لپاره مهمه ده او د بايډن ادارې غوښتل چې دا پرېکړه وځنډوي؛ خو بريالۍ نه شوه!

۳- پورتنیو مواردو ته په کتو، د اوپیک پلس سازمان له پرېکړې د سعودي ملاتړ چې د نفتو په تولید کې د پام وړ کموالی راولي، په دې معنی نه دی چې د غرب له دښمنې روسیې سره له مالي اړخه مرسته وکړي. دغه راز، سعودي نه غواړي چې په اروپا کې د انرژۍ بحران لا ژور کړي؛ ځکه سعودي د اروپا پر وړاندې د درېدو توان نه لري. سعودي هغه څه کوي چې په واشنګټن کې یې بادارن ترې وغواړي. سعودي دا کار په واشنګټن کې د خپلو بادارانو په اشاره وکړ چې د پخواني ولسمشر، ټرمپ جمهوري غوښتونکي ګوند چانس زیات شي. دا ښیي چې په امریکا کې سیاسي وضعیت څومره د دوه ټوټې کېدو له ګواښ سره مخ دی چې یو ګوند د بل د ګټو زیانمنولو لپاره له بهرنیو لوریو سره لاس یو کوي؛ ان که سیال ګوند د واک پر ګدۍ ناست هم وي!

۴- د بايډن اداره د سعودي عرب پر پرېکړه غوسه شوه، [بايډن سه شبنه ماښام له سي ان ان ټلويزيون سره په مرکه کې وویل، «هغه څه چې هغوی (سعودي) يې له روسيې سره کوي، ځينې پايلې به ولري». هغه زياته کړه، «زه نه غواړم د هغه څه په تړاو څه ووایم چې زما په ذهن کې دي. خو دا کار به یې خپلې پايلې ولري». بايډن اشاره وکړه، «اوس د دې وخت رارسېدلی چې واشنګټن یې له سعودي سره پر خپلو اړیکو بیاکتنه وکړي» (انادولو اژانس، ۱۰/۱۲/۲۰۲۲). دغه راز [د سپينې ماڼۍ وياندې، کرين جين پيري وويل چې ولسمشر بايډن د خپلې ادارې له پيل راهيسې په ډاګه ویل چې له سعودي سره باید بېلې اړیکې ولرو. نوموړې زیاته کړه چې واشنګټن له سعودي سره خپلې اړيکې بيا ارزوي او له کانګريس سره په سلا به هغه څه وڅاري چې په راتلونکو اونیو کې پېښېږي. هغې وویل چې د اوپيک پلس سازمان پرېکړې وښوده چې سعودي د انرژۍ اړوند سیاستونو په تړاو له روسيې سره ملګرتيا کوي» (الجزيره نېټ، ۱۰/۱۲/۲۰۲۲)].

څلورم: هغه څه چې په راتلونکي کې یې تمه کېدای شي، دا دي:

۱- په دې کې شک نشته چې د نفتو د تولید کمولو په اړه د اوپيک پلس سازمان پرېکړه د نفتو پر عرضه کولو د درانده فشار اچولو په موخه شوې. ان له دې پرېکړې وړاندې، د بايډن ادارې پرېکړه کړې وه چې د سون توکو د بیې له لوړېدو سره د مقابلې لپاره به د شپږو میاشتو لپاره د امريکا له بیړنۍ زېرمې ملیون بېرله نفت راوباسي. له دې سره به د بايډن ادارې ته د کانګريس په ټاکنو کې زيان نه رسېږي او روسیه به وننګولی شي، [سپينه ماڼۍ وايې، د امريکا ولسمشر بايډن له امريکايي زېرمو څخه د بې سابقه نفتو مصرفولو اعلان وکړ او دا اقدامات په دې موخه وشول چې د نفتو هغو کمپنيو ته د توليد نه زياتولو له امله سزا ورکړي چې د فډرالي دولت پر ځمکو واقع دي او سزا يې دا ده چې د هغوی پاتې کرايه به بېرته نه جبرانېږي. سپينې ماڼۍ وويل: «له متحدينو او ملګرو سره تر مشورې وروسته، ولسمشر به د امريکا په تاريخ کې د نفتو له زېرمو څخه په پراخه کچه نفت راوباسي؛ له دغو زېرمو به د راتلونکو شپږو میاشتو لپاره هره ورځ په اوسط ډول يو میليون بېرله اضافي نفت را ایستل کېږي او مصرفېږي» (سي ان ان عربي، ۳/۳۱/۲۰۲۲)].

۲- له دې ټولو سره سره، دا څرګنده ده چې د امريکا ولسمشر هڅه کوي د کانګريس له ټاکنو مخکې، د امريکا کورنی بازار غلی کړي، په داسې حال کې چې سعودي د نفتو د تولید د زیاتوالي په تړاو د بايډن غوښتنه رد کړه او د کانګريس له ټاکنو يوه مياشت مخکې، سعودي د اوپيک پلس سازمان د پرېکړې ملاتړ وکړ. سعودي ډېر نور کارونه هم وکړل، له روسيې څخه يې د نفتو واردولو کچه دوه برابره کړه. د « Refinitiv Eikon» معلومات ښيي چې [سعودي د اپریل او جون میاشتو تر منځ له روسیې څخه د روسیې او استونیا بندرونو له لارې ۶۴۷ زره ټنه نفت چې ۴۸ زره بېرله کېږي، وارد کړل. دا کچه د تېر ۲۰۲۱ کال په پرتله دوه برابره زياته ده. (الحرة، ۷/۱۵/۲۰۲۲)]. سعودي د امريکا د نفتو کمپنيو او جمهوري غوښتونکي ګوند سره په همږغۍ یوه لویه دسیسه مخته وړي چې د اوسني ولسمشر د پاليسۍ پر ضد ده. که له سعودي سره د جریډ کوشنر پشان د پخواني ولسمشر، ټرمپ، د مامورينو اړیکو ته ځېر شو، ښکاري چې سعودي یې خپل د نفتو سیاستونه له جمهوري غوښتونکي ګوند، په ځانګړي ډول ټرمپ او په دغه ګوند پورې تړلو د نفتو امریکايي کمپنیو سره همغږي کوي؛ په ځانګړي ډول دې ته په کتو چې دغه کمپنۍ د سعودي په نفتو کې لوی او پرانیستی لاس لري.

۳- په دې کې شک نشته چې په راتلونکو ورځو کې به د امریکا پر وړاندې د سعودي دغه سیاستونه دوی د بايډن ادارې له فشارونو سره مخ کړي؛ لکه څنګه چې د بایډن ادارې اعلان وکړ چې د اوپیک پلس سازمان له پرېکړې وروسته له سعودي سره د اړيکو پر بياکتنه غور کوي. ان د بايډن ادارې ځینې چارواکي د سعودي او روسيې ترمنځ نیږدې اړيکو ته اشاره کوي: [ولسمشر بايډن ټينګار وکړ چې سعودي عرب به د نفتو د تولید د کمولو په اړه د اوپیک پلس سازمان د پرېکړې په سبب له ځینو پايلو سره مخ شي. نوموړي ټينګار وکړ چې اوس د دې وخت را رسېدلی چې له سعودي عرب سره پر اړيکو بياکتنه وشي. له بل لوري، د امریکا د دفاع وزارت د عامه اړیکو مخکينی مرستيال، جان کربي تاييد کړه چې ولسمشر د امريکا او سعودي عرب ترمنځ د اړيکو  د بيا ارزولو امر کړی. (الحره، ۱۰/۱۲/۲۰۲۲).] دغه راز، وتلي ډيموکراټ سناتور، باب مينډيز د سنا مجلس د بهرنيو اړيکو کمېټې پر مشر لفظې ګذار وکړ، «رياض د روسيې، چې په اوکراين کې بې رحمه جګړه مخته وړي، اغېزناک ملاتړ کوي». د ايلونايز سناتور، ريچارډ ډيک سه شنبه سهار وويل، «سعودي عرب په ښکاره غواړي چې روسيه په اوکراين کې جګړه وګټي،  هغه سي ان ان ته وويل، «راځئ په دې اړه په ډاګه ووايو، پوتين او سعودي د امريکا پر خلاف دي»، نوموړي ټينګار وکړ چې «سعودي عرب زموږ ريښتنی ملګری نه دی...» (الحرة، ۱۰/۱۲/۲۰۲۲). په دې کې شک نشته چې سعودي د روسيې د ګټو خوندي کولو لپاره هيڅ اقدام نه کوي، په ۲۰۲۰م کال کې د ټرمپ ادارې پر مهال سعودي د روسيې ګټې له زيان سره مخ کړې او روسيه يې اړ ايستله چې د نفتو توليد کم کړي (په دې اړه «د نفتو بحران او اغېزې يې» سوال او ځواب وګورئ چې د ۲۰۲۰م کال د اپريل په ۲۹مه خپور شوی). نو که څوک فکر کوي چې سعودي د امريکا پر ضد د روسيې ملاتړ کوي، تصور یې هم مه کوئ. په دې اړه باید پوره باور ولرو چې د سعودي حکام د امریکا وفاداره مزدوران دي.

پنځم: د سعودي د نفتو د سیاستونو واقعيت دا دی؛ چې سعودي اوس قصداً د بايډن ادارې د غوښتنو خلاف کار کوي، خو د جمهوري غوښتونکي ګوند او د دغه ګوند د ملاتړو د نفتو امریکايي کمپنیو په خوښه کار کوي. دغه کمپنۍ له يوې خوا غواړي د نفتو بیې لوړې او ډېره ګټه ترلاسه کړي او له بلې خوا غواړي چې د ولسمشر بايډن پلويان د کانګريس په منځنۍ دوره ټاکنو کې ماتې وخوري. دوی دا هیله لري چې جمهوري غوښتونکی ګوند به د دواړو مجلسونو اکثریت خپل کړي او په دې توګه به د ۲۰۲۴ کال په ولسمشریزو ټاکنو کې جمهوري غوښتونکي نوماند ته د بري لار هواره شي.

که سعودي او ځینو خليجي هېوادونو غوښتلای چې د نفتو بازارونه، بازارموندنه او بیې د ځان او خپلو خلکو په ګټه وکاروي؛ د دې کار پوره توان یې درلود. خو دا خبره ان د دغو مزدورانو په فکر کې هم نه راګرځي، ځکه چې د پردیو مزدوري یې له مسلمانانو سره د دښمنۍ پشان په وینه کې ګډه ده. څو چې دا مزدوران وي، د مسلمانانو نفت به همداسې د دښمن په لاس کې وژونکې وسله وي؛ یوازې خلافت – چې ژر به د الله سبحانه و تعالی په خوښه بیا تاسیس شي- کولی شي چې پخپله مسلمانان د خپلو نفتو واکمن کړي.

(وَيَوْمَئِذٍ يَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ * بِنَصْرِ اللَّهِ يَنْصُرُ مَنْ يَشَاءُ وَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ)

ژباړه: او په هغه ورځ به مومنان د الله په نصرت خوشاله شي. (الله سبحانه و تعالی) هغه چا ته چې وغواړي نصرت وركوي او همغه برلاسی او مهربان ذات دی. [روم: ۴-۵]

 

د مطلب ادامه...

افغان ماشومان او د غرب منافقت Featured

له هغه راهیسې چې په افغانستان کې د امریکا اشغال پای ته ورسېد او طالبان واکمن شول؛ د غربي پرېکړو لړۍ پیل شوه. په تېره بیا د طالبانو له هغو پرېکړو وروسته چې له غربي فرهنګ او د هغوی د ژوند له بڼې سره یې سمون نه درلود؛ لکه پر نورو پرېکړو سربېره، د ښځو حجاب او له نارینه‌وو یې د ټولګیو بېلول.

غربي رسنیو د راپورونو او خبرونو داسې څپې جوړې کړې چې په هغو کې یې سیاسي اسلام؛ په تېره بیا طالبان، داسې انځور کړل چې غرب له اسلام څخه ووېروي.

ملګري ملتونه او ورسره تړلي سازمانونه، ټول د افغان ماشومانو په اړه اندېښمن دي او په اړه يې وېره لري! په هغه انځور کې چې ډیری وخت تکرارېږي، غرب د هغو افغان ماشومانو په اړه چغې وهي چې له زده کړو څخه بې برخې دي، د جنسیت پر اساس تبعیض ورسره کیږي او په زور کار ته اړ ایستل کیږي او که د دوی له ډلې له یوه څخه یې پوښتنه وکړئ چې څه هیله لري، نه پوهیږي! په هغه راپور کې چې د Save the Children له لوري چمتو او د ABC نیوز له لوري خپور شوی؛ ویل شوي چې دوی له ۱۴۰۰ ماشومانو او نږدې ۱۴۰۰ پالونکو پوښتنې کړې او په پایله کې یې د هغو کورنیو سلنه چې ماشومان یې کار کوي، له ډېسمبر څخه تر جون پورې له ۱۸ څخه ۲۲ ته لوړه شوې. راپور زیاتوي: "دا ښيي چې په ټول هیواد کې له یو مېلیون څخه ډېر ماشومان کار کوي."

په دغو رسنیزو راپورونو کې هېڅ مسلکيتوب او دقت په پام کې نه نيول کېږي؛ ځکه د دوی د هوی (غوښتنو) او ليدلوري پر بنسټ لیکل کېږي. د ۱۴۰۰ ماشومانو په سروې کې يې پر ۴۰ میلیونه خلکو قضاوت کړی او بیا وایي چې د کارګرو ماشومانو شمېر یو میلیون دی! دغه ډول د شمېرو وړاندې کول هغه وخت په تاييد شوو خبرونو بدلېږي چې غربي فکر یې د خپلې هوی (غوښتنې) سره سم جوړ کړي او خلکو ته يې پر هغه څه د قناعت ورکولو لپاره وړاندې کړي چې دوی یې غواړي!

غرب د افغانستان له هغو ماشومانو سره خواخوږي ښيي چې په ژمي او اوړي کې د خپلو کورنیو لپاره د خوراکي توکو د برابرولو لپاره سخت کار کوي؛ خو د هېواد هغه شتمنيو ته پام نه کوي چې دوی يې د خپلې هوساينې لپاره غلا کوي! غرب دې ته د مکر اوښکې تویوي چې یو افغان ماشوم د ژوندي پاتې کېدو لپاره کار کوي او یا یوه افغانه نجلۍ حجاب اغوندي؛ خو پر دې یې سترګې پټې کړي چې د اشغال پر مهال يې زرګونه ماشومان ووژل او دا هېواد یې له ناورين سره مخ کړ! غرب د يمن او افريقا پر هغو ماشومانو سترګې پټوي چې شتمني يې غربي هېوادونه غلا کوي او دوی یې لوږې ته پرېښي دي! د سوریې او فلسطین پر ماشومانو سترګې پټوي چې د یهودانو او روسانو له لوري وژل کیږي. دوی یوازې د اوکراین ماشومانو ته اندېښمن دي، ښايي دلیل یې دا وي چې د منځني ختیځ، افغانستان او نورو اسلامي خاورو د ماشومانو په خلاف، د هغوی پوستکی سپین او سترګې یې شنې دي!

د هېواد د چارو د اداره کولو لپاره د طالبانو د وړتیا په ننګولو سره د اسلام د انځور خرابولو لپاره د غرب هڅه یوه ناوړه او ناکامه هڅه ده. ځکه اسلام د الله تعالی عادل قانون دی او باطل يې نه شي اغېزمنولی. اسلام په طالبانو نه پېژندل کېږي، بلکې طالبان په اسلام پېژندل کېږي او د اسلام پر اساس پرې قضاوت کېږي.

اسلام که بشپړ او سم پلی شي؛ په خپل اقتصادي نظام او د امت د چارو سمبالولو سره کولی شي هوسا ژوند برابر کړي او هر فرد خوړو، جامو او کور ته لاسرسی ولري. دا هغه وخت کېږي چې د الله سبحانه وتعالی له قدرت پرته، چې واحد او لاشریک دی، بل قدرت په پام کې ونه نیول شي. دا هغه څه دي چې غرب ښه پرې پوهيږي او هڅه کوي چې له دې څخه د خلکو مخه راوګرځوي. خو الله سبحانه وتعالی له موږ سره ژمنه کړې ده او موږ د دغه حالت د بېرته راستنیدو په اړه ډاډمن یو چې زموږ امت به پرې وویاړي، ماشومان به مو روښانه راتلونکی ولري او دښمن به مو ان شاء الله له هغه څه سره مخ شي، چې وړ یې دي.

 (أَمْ يُرِيدُونَ كَيْداً فَالَّذِينَ كَفَرُوا هُمُ الْمَكِيدُونَ)

ژباړه: «ایا دوی غواړي کومه دسیسه پلې کړي؟ ـ (که دا خبره وي) نو پخپله کافران به دسيسې ښکار شي[طور: ۴۲]

د حزب التحریر مرکزي مطبوعاتي دفتر – د ښځو برخه

 

د مطلب ادامه...

د تونس مسلمانانو: له اسلام پرته نجات نشته!

  • خپور شوی په تونس

په تونس کې زموږ ګرانو وروڼو!

دا حالت مو سخت خپه کوي چې تاسو په دومره کړاوونو کې وینو. دا چې تر وحشي پانګوال نظام لاندې دومره سخت ژوند لرئ چې په بې سارې توګه د بیو لوړېدو په سبب ان د خپلو لومړنیو ورځنیو اړتیاو په پوره کولو کې له ستونزه سره مخ ياست. دا چې د سمندر په څپو او د هجرت په طوفانونو کې مو خپل ژوند هغه لوېديځ ته د رسېدلو لپاره د یوه ناڅرګند راتلونکي په هیله قرباني کوئ، چې ستاسو شتمني لوټ کوي. دغه حالت د هغو سترو شتمنیو او د بې شمېره نعمتونو او پټو خزانو په شتون کې روان دی چې الله سبحانه وتعالی زموږ په پاکه ځمکه کې زموږ برخه ګرځولې. د امت سیاسي طبقې (حکمران او اپوزیسیون) د غرب سفارتونو، د هغوی سازمانونو او لوټمارو شرکتونو ته په تسلیمیدلو سره کفارو ته پر موږ د لارې پیدا کولو زمینه برابره کړه، اسلام یې له حکومت کولو او قانون جوړولو څخه لرې او دوی یې پر موږ مسلط وګرځول. داسې اساسي قوانین یې جوړ کړل چې له امله یې موږ د زوال، وروسته پاتې‌والي، سیاسي انحصار او د اقتصادي، ټولنیزو او اخلاقي ناورینونو په سمندرونو کې ډوب کړي یو. د جمهوریت د لومړي، دویم او دریم اساسي قانون تر منځ هیڅ کوم توپیر نه شته؛ دا ټول د انسان په لاس جوړ شوي اساسي قوانین دي، چې د الله سبحانه وتعالی له لوري د نازل شوو احکامو خلاف حکومت کوي. دغه قوانین د غرب پر حاکمیت او هغو استعماري پروژو  تاکید کوي چې زموږ عقیده، کلتور او هویت په نښه کوي او هیواد، خلک او سرچینې مو د استعمارګرو کفارو او د هغوی د مالي بنسټونو وږې خولې ته اچوي. د دغو مالي بنسټونو په سر کې د پیسو نړیوال صندوق دی، چې لږ پاتې ده موږ ژوندي تر ستوني تېر کړي.

اې د زیتون د خاورې مسلمانانو:

[إِنَّهُ لَا يَيْأَسُ مِن رَّوْحِ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْكَافِرُونَ]

ژباړه: «یقیناً د الله سبحانه وتعالی له رحمت څخه هېڅوک نه نهیلي کیږي، مګر هغه خلک چې کافران دي.» [یوسف: ۸۷].

د استعمار له دې ستر فرېب او د ظالمو حکامو د خیانت ترڅنګ ډېره نیږدې ده چې د دوی له منګولو خلاص شو او هغې رهبرۍ ته بېرته ستانه شو چې الله سبحانه وتعالی زموږ لپاره خوښه کړې. په دې شرط چې موږ د استعمار ټولې رسۍ وشکوو؛ پر وړاندې یې کلک ودریږو؛ د الله سبحانه وتعالی په رسۍ منګولې ټینګې کړو او د هغه سبحانه و تعالی شريعت ته لکه څنګه چې وايي، غاړه کيږدو:

 [وَأَن لَّوِ اسْتَقَامُوا عَلَى الطَّرِيقَةِ لَأَسْقَيْنَاهُم مَّاءً غَدَقاً]

ژباړه: «که چېرې دوی (د حق او ايمان) په لار استقامت وکړي، نو په پرېمانه اوبو به يې خړوب کړو.» [الجن:16]

د تونس درنو خلکو: حزب التحریر- ولایه تونس تاسو ته د لاندې مسایلو یادونه کوي:

1-    د اسلام نظام د کشیشي دین په څېر له ژوند څخه جلا نه دی. بلکې اسلام هغه عقیده ده چې نظام ترې رامنځته کیږي، هغه عقیده ده چې د انسان واقعیت تثبیتوي. اسلام دا روښانه کوي چې انسان د الله سبحانه وتعالی مخلوق دی، مري او خپل خالق ته د حساب ورکولو لپاره ورګرځي. محمد صلی الله علیه وسلم د الله سبحانه وتعالی له خوا د لارښود، زېري ورکوونکي او ډاروونکي په توګه رالېږل شوی او د ژوند د ټولو اړخونو لپاره هر اړخیز نظام لري او د همدې عقیدې پر بنسټ د ژوند لپاره داسې هراړخیز نظامونه را منځته کوي، چې پر بنسټ یې حکومتولي تنظیموي. موږ مکلف یو چې د اقتصاد، عقوباتو، بهرني سیاست او ... کې د قیامت تر ورځې اسلام پلی کړو، الله سبحانه وتعالی فرمايي:

[وَمَا اخْتَلَفْتُمْ فِيهِ مِن شَيْءٍ فَحُكْمُهُ إِلَى اللَّهِ]

ژباړه: «په هره چاره کې چې ستاسو ترمنځ اختلاف راشي، د هغې فیصله کونکی الله سبحانه وتعالی دی.» [الشوری:۱۰]

نو د نورو خلکو لخوا حکم او فیصله کول حرام دي، الله سبحانه وتعالی فرمایلي دي:

[وَمَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْكَافِرُونَ]

ژباړه: «او هغه څوک چې د الله سبحانه وتعالی پر نازل کړي قانون باندې حکم نه کوي، دوی کافران دي.» [المائده ۴۴]

2-    په اسلام کې د حکومت نظام، موقف او مقام ته د رسېدو لپاره د خلکو د غولولو پر بنسټ نه، بلکې د دوی د چارو د سرپرستۍ پر بنسټ ولاړ دی. رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمایلي دي:

«كُلُّكُمْ رَاعٍ وَكُلُّكُمْ مَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ؛ فَالْإِمَامُ الَّذِي عَلَى النَّاسِ رَاعٍ وَهُوَ مَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ...»

ژباړه: «تاسو ټول شپانه (څارونکي او ساتونکي) ياست او تاسو هر يو د خپلو رمو (رعیت) لپاره مسؤل یاست. هغه امام چې د خلکو مشري کوي شپون او د خپلې رمې (رعيت) مسول دی...»

او الله سبحانه وتعالی دغه سرپرستي د خليفه مسولیت ګرځولی دی. خلک د الله سبحانه وتعالی  د قانون د پلي کولو په موخه له خلیفه سره بيعت کوي او له هغه څخه ساتنه کوي. خلیفه دا حق نه لري چې د خپلو نفسي غوښتنو پر بنسټ د چا د تعقيب حکم صادر کړي. الله سبحانه وتعالی فرمايي:

[وَأَنِ احْكُم بَيْنَهُم بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَهُمْ]

ژباړه: «د دوی ترمنځ د الله سبحانه وتعالی د نازل کړي قانون پر بنسټ حکم وکړه او د دوی د نفسي غوښتنو پیروي مه کوه.» [المائده:۴۹]

خلیفه حق نه لري چې د خپلې خوښې او یا د شتمنو او بانفوذه خلکو په خوښه حکومت وکړي، بلکې خلیفه هم محاسبه کیږي. الله سبحانه وتعالی د خلیفه محاسبه پر مسلمانانو، اشخاصو او ډلو باندې فرض کړې ده چې د خپلو ګټو پر بنسټ نه، بلکې د اسلام پر بنسټ له خلیفه سره حساب وکړي.

3-    اسلام خپله اقتصادي پالیسي روښانه کړې، دغه پالیسي په ټولنه کې د ستونزو تشخيصوي پېژني او حل کوي يې. الله سبحانه وتعالی فرمايي:

 [كَيْ لَا يَكُونَ دُولَةً بَيْنَ الْأَغْنِيَاءِ مِنْكُمْ]    

ژباړه: «ترڅو چې مالونه يوازې له تاسو څخه د شتمنو ترمنځ لاس په لاس نه شي.» [الحشر:۷]

الله سبحانه و تعالی داسې مقررات وضع کړي چې په ټولنه کې د یوې کوچنۍ ډلې په لاسونو کې د پیسو د راټولېدلو مخه نیسي او د ټولنې د هر غړي لپاره د کور، خوراکي توکو او جامو بنسټیزې اړتیاوې او همدارنګه درمل، تعلیم او امنیت تضمینوي. الله سبحانه وتعالی پر پیسو زکات وضع کړی، سود او د پیسو ذخیره کول یې منع کړي، څو شتمن خلک وهڅوي چې خپلې پیسې په اقتصادي پروژو کې ولګوي، د پانګې په طبیعي سایکل کې حرکت وکړي، ریښتینې پیسې رامنځته کړي او د اقتصادي ناورینونو لکه انفلاسیون او بیکارۍ مخه ونیسي. همدارنګه اسلام ګاز، تېل، فاسفېټ، منرالونه او تر ځمکې لاندې نورې شتمنۍ د رسول الله صلی الله علیه وسلم  د دغه حدیث پر بنسټ د ټولو مسلمانانو لپاره عامه شتمني ګرځولې ده:

«النَّاسُ شُرَكَاءُ فِي ثَلَاثٍ: فِي الْمَاءِ، وَالْكَلَأِ، وَالنَّارِ»

ژباړه: «خلک په درېو شیانو اوبو، څړ ځای او اور (انرژۍ) کې شریک دي.»

پورتني حدیث او نورو نصوصو له خلیفه څخه دا حق اخیستی چې عامه ملکیت بل چا ته ورکړي. خلیفه باید د خلکو د پیسو د لوټولو مخه ونیسي، هغه که د هر چا له لوري وي. الله سبحانه و تعالی همدارنګه هغه امتیازات منع کړي چې استعمارګرو لوټمارو شرکتونو ته ورکول کیږي خو زموږ خلک ورڅخه محروم دي. اسلام د هېواد او خلکو د پرمختګ لپاره د ځمکې د بیارغونې او د شاړې ځمکې د ابادولو احکام وضع کړي دي.

4-    د بهرني سیاست په اړه؛ اسلام اسلامي دعوت محور ګرځولی دی او بهرنی سیاست یې پر محور راڅرخي او پر همدې بنسټ له ټولو دولتونو سره اړیکې جوړوي.

د زرغون تونس درنو خلکو: موږ، حزب التحریر ـ ولایه تونس تاسو ته بلنه درکوو، چې استعمار او د هغه سیمه‌ییزې وسیلې له منځه یوسئ؛ سیکولر پانګوال نظام رد او د نبوت پر منهج د راشده خلافت په چوکاټ کې د اسلامي نظام او د هغه متمدنه پروژه پلې کړئ. موږ ستاسو حالت درک کوو. پوهېږو چې ستاسو د وضعیت او هغه څه ترمنځ توپیر خورا لوی دی، چې موږ ورته بلنه درکوو؛ خو واقعیت دا دی چې د دغه کار ترسره کول هغه چا ته اسان دی چې الله سبحانه وتعالی ورته اسانه کړی؛ شرط یې پوره کړی، د الله سبحانه وتعالی لپاره یې نیت پاک دی. هغه څوک چې پر الله سبحانه و تعالی یې پوره توکل کړی او د رسول الله صلی الله علیه وسلم پر منهج د واقعیت د بدلولو لپاره کار کوي او  پایله الله سبحانه وتعالی ته پرېږدي. الله سبحانه وتعالی فرمایي:

 [الَّذِينَ إِن مَّكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ وَأَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَوْا عَنِ الْمُنكَرِ وَلِلَّهِ عَاقِبَةُ الْأُمُورِ]

ژباړه: «دا هغه کسان دي چې که چېرته موږ دوی ته په ځمکه کې قدرت ورکړو، نو لمونځ قایموي، زکات ورکوي، پر نیکو کارونو باندې امر او له بدو کارونو څخه منع کوي. او د ټولو چارو پایله د الله سبحانه وتعالی په لاس کې ده.» [الحج:۴۱]

حزب التحریر- ولایه تونس

د مطلب ادامه...

په اوکراين کې د روسيې د جګړې پایلې

  • خپور شوی په سیاسي

پوښتنه:

فرانس ۲۴ د ۲۰۲۲م کال د اکتوبر په لومړۍ نېټه خبر ورکړ چې: «د اوکراين پوځ یوه وياند اعلان وکړ چې ځواکونه يې د روسي ځواکونو تر کلابند کولو وروسته د هيواد په ختيځ (دونباس سيمه) کې ليمان ښار ته ننوتل...». د روسیې ولسمشر، ولادمیر پوتین د جګړې په ډګر کې له ستر شاتګ وروسته د خلکو د بسيج کولو امر وکړ؛ له دويمې نړيوالې جګړې وروسته لومړی ځل دی چې داسې امر کېږي (يورونيوز، ۲۱/۹/۲۰۲۲). دا اعلان وروسته تر هغه کېږي چې اوکرايني ځواکونو د روسيې له لوري پراخې اشغال شوې سيمې ازادې کړې: «د اوکرين مرستيال دفاع وزير الحرة ټلویزیوني شبکې ته وويل چې د اوکراین په ختیځ کې یې هغه ۱۰ زره کيلومتره مربع ځمکه ازاده کړې چې روسيې د اوکراين په ختيځ کې اشغال کړی وه... نوموړي زياته کړه چې کیېف له غربي هيوادونو څخه زیاته مرسته ترلاسه کړې او په ختیځ کې مو په ځوابي بريدونو کې بری خپل کړی... (البلاد، يکشنبه ۱۸/۹/۲۰۲۲).

پوښتنه دا ده: ايا روسيه له پوځي اړخه کمزورې ده؟ که اوکراين ته د غربي وسلو لېږد زيات شوی؟ ايا په روسيه کې به د احتياطي ځواکونو نسبي بسيج، په جګړه کې د روسيه پله درنه کړي؟ له روسيې سره د  اوکراين د څلورو سيمو د الحاق اهميت څه دی؟ که څه هم له دې پېښې يوه ورځ وروسته ليمان ښار چې د الحاق شوې سيمې يوه برخه ده، بېرته د اوکراین لاس ته ولوېد. ايا د دې امکان شته چې روسيه له الحاقي پلان څخه لاس په سر شي؟

ځواب:

د دې لپاره چې دغه نوې رامنځته شوې پېښې په ښه ډول تحليل شي او پر اړخونو او پایلو يې پوه شو؛ لومړی بايد ټينګار وکړو چې د موقف یا د قدرتونو د توازن د بدلون لپاره لکه څنګه چې د تاریخ په اوږدو کې ښکاره شوي، تر ټولو چتکه لار اوږدې جګړې دي. د اوکراین په جګړه کې د تحولاتو له څارلو ښکاري چې:

۱- روسيې په اوکراين کې په دې موخه جګړه پیل نه کړه چې په دنباس سيمه کې د روسي ژبو وګړو دفاع وکړي؛ که څه هم د دوی پلمه همدا وه، بلکې غوښتل يې چې د روسيې نړيوال دریځ پياوړی کړي. د جګړې په پيل کې روسيې له اروپا، امريکا او ناټو څخه په ناټو سازمان کې د اوکراين د نه غړيتوب په ګډون د امنيتي ضمانتونو غوښتنه کوله. روسيې فکر کاوه چې غربيان د دوی پر وړاندې له نابرابرۍ کار اخلي او د لومړۍ درجې اټومي ځواک په توګه یې نړيوال دریځ له پامه غورځوي. د جګړې له پيلېدو وړاندې مسکو په خپلو بيانيو کې همدې ټکي ته اشاره کوله. له امريکا او غرب څخه د ليکلو امنيتي ضمانتونو پر غوښتنه باندې د مسکو ټينګار هم پر همدې موضوع دلالت کوي. نو د دې موضوع درک مهم دی. امريکا او تر شا یې اروپا د روسيې جګړې ته د نړيوال نظم پر ضد د بغاوت په سترګه کتل؛ دوی د اوکراين ځمکنۍ ادعا يا په ختيځ اوکراين کې له روسي ژبو څخه د روسيې د دفاع ادعا بې ځایه ګڼله. له روسیې سره د امریکا او غرب اوسنی تعامل له هغه تعامل سره توپیر لري چې روسیې په ۲۰۱۴م کال کې کریمیه له خپلې خاورې سره الحاق کړه. یعنې هغه وخت له یوه لوی قدرت سره مخ وو چې نړیوال نظم – چې په راس کې یې امریکا وه- یې ګواښلی و، خو اوس داسې نه ده.

۲- دا ځل د روسيې پر وړاندې د امریکا او اروپا ځواب سخت و او روسيه چې په سیاسي حماقت مشهوره ده، د داسې حالت د راتلو تمه يې نه لرله. امريکا او اروپا پر روسیې سخت بنديزونه ولګول او په بهر کې یې شتمنۍ ور کنګل کړې. اروپا سره  له دې چې د روسيې تېلو او ګازو ته يې سخته اړتيا لرله، اړيکې يې ورسره پرې کړې. اروپا، په ځانګړي ډول جرمني خپل ځان بيا ځلې په وسلو سمبال کړ، امريکا او اروپا اوکراين ته ډېرې وسلې ورکړې. په اوکراين کې د روسيې له جګړې وروسته، امريکا وښوده چې د غرب مشري پر غاړه لري، په دې اړه د پخواني ولسمشر، ټرمپ په دوره کې شکونه وو. امريکا له خپلو متحدينو سره اړيکې پیاوړې کړې او په دې برخه کې يې شته نيمګړتياوې له منځه يووړې. روسيې ځکه پر اوکراين بريد وکړ چې د خپل ځواک له نيمګړتياوو څخه ناخبره وه؛ تر شپږو میاشتو زیات وخت ووت چې روسیې دا درک کړه. امريکا په تدريجي توګه اوکراین ته وسلې ورکولې او د مسکو غبرګون يې څاره. د وخت په تېرېدو، امريکا او متحدينو يې د روسيې سرې کرښې يو په بل پسې ماتې کړې. وروسته دغه هيوادونه د روسیې تر سرو کرښو واوښتل او روسيې ونه شو کولی چې مخه يې ونيسي. له دغو سرو کرښو څخه تېرېدل په دې معنا ده چې اوکراين ته يې وسلې ورکړې، کمیت او کیفیت یې ور لوړ کړ او له دفاعي حالت څخه یې تهاجمي ته تیار کړ... له همدې امله امريکا مخکې اوکراين نه هڅاوه چې په کریمیه کې پر روسيې بريد وکړي، خو اوس يې دې کار ته هڅوي.

۳- روسيې له ستراتيژيک حماقت څخه کار واخيست او په بېباکه توګه يې د اوکراين پر خاوره بريد وکړ. روسیې د اوکراين پر وړاندې د ځواکمنتيا احساس کاوه، د اوکراين پر پلازمېنه کیېف يې بريد وکړ، خو شاتګ ته اړايستل شوه او دونباس ته ستنه شوه. دغه پرشاتګ د روسيې د پوځ ستره نيمګړتيا په ګوته کړه. روسيې له خپل هوايي ځواک څخه کار وانخيست، په اوکراين کې یې هوايي کرښې مهار نه کړې، د خپلو پرمختللو ځواکونو لپاره يې لوژيستکي ملاتړ چمتو نه کړای شو او د استخباراتي معلوماتو خلاف د اوکراينيانو له سخت مقاومت سره مخ شول. له همدې امله د روسي پوځ لويه نيمګړتيا ښکاره شوه او د اوکراين دفاع ته یې د واشنګټن تمه پيدا کړه. ولسمشر پوتین روسیه او خپل پوځ پیاوړی ښوده؛ خو د جګړې په ډګر کې یې کمزروۍ د ده د خبرو خلاف وې. د جګړې په ډګر کې د روسيې کمزورۍ ته په کتو، په کیېف کې بهرني سفارتونه بېرته پرانیستل شول او غربي چارواکو يو په بل پسې د اوکراين له پلازمېنې څخه ليدنې پيل کړې.

۴- امريکا اوکراين ته د پوځي مرستو ترشا موخې اعلان کړې او د يادو موخو اعلان مسکو ولړزاوه. امريکا د سپوږمکۍ پر مټ د اوکراين لپاره ساحوي استخباراتي معلومات راټولوي او پوځي سلا مشورې ورکوي. ان د امريکا د پوځ لوی درستيز وويل چې نوموړي خپل اوکرایني سیال په اوونۍ کې اووه ځله هم راغوښتی دی (الجزيره، سپټمبر ۲۰۲۲) او امريکا که څه هم مخامخ نه ده ښکېله، خو په ټوله معنی د اوکراين جګړه خپله جګړه ګڼي. امريکا هره اوونۍ د اوکراين لپاره ملياردونه ډالر اضافي پوځي مرستې اعلانوي. له شک پرته امريکا په اوکراين کې د روسيې ماتې او د لويو هيوادونو له نوملړ څخه د دغه هېواد ايستلو ته ژمنه ده. روسیې اوس دا خبره درک کړې، خو اوس ډېر ناوخته دی!

۵- د روسيې د ستراتيژيکې نيمګړتيا بل شاخص دا دی چې، سره له دې چې اروپا اعلان وکړ چې د روسیې تېلو او ګازو ته اړتیا لري، بیا هم  تر جګړې د شپږو مياشتو له تېرېدو وروسته هم اروپا ته تېل او ګاز ورکوي؛ یعنې پر هغو هېوادونو یې خپل تېل او ګاز بند نه کړل چې سهار او ماښام د دوی پر وړاندې دښمني اعلانوي. له دې ښکاري چې مسکو که څه هم په ویاړ سره وايي چې د غرب بندیوزونو یې پر اقتصاد اغېز نه دی کړی او د روبل ارزښت ثابت پاتې دی، خو بیا پيسو ته اړتیا لري! روسيې که څه هم د نارد سټريم ۱ د ګاز نل‌ليکه د ۲۰۲۲م کال د سپټمبر په پیل کې د چاودنو له امله بشپړه بنده کړه، خو دا کار یې ډېر ناوخته وکړ او تل به یې ویل چې روسیه اوس هم د انرژۍ د باور وړ سرچینه ده. اروپا ته نورې ليکې لکه؛ د يمل ليکه چې له پولنډ څخه تېرېږي، د پروګريس او سوييز ليکه چې له اوکراين څخه تېرېږي او ترک ليکه چې له ترکيې څخه تېرېږي تراوسه هم فعالې دي او اروپا ته ګاز لېږدوي. يوازې پولنډ او اوکراين څو لیکې پرې کړې، خو روسيې یوه هم نه ده پرې کړې. پيسو ته د روسيې اړتيا په نړيوال ډګر کې د روسيې حيثيت زيانمن کړی دی. له جګړې څخه مخکې روسيې هڅه کوله چې خپل نړيوال درېځ غښتلی کړی، خو اوس خبره برعکس روانه ده!

۶- سربېره پردې په خارکيف کې تر ماتې وروسته، د شانګهای همکارۍ سازمان په سرمشريزه کې چې د سپټمبر په منځ په سمرقند کې ترسره شوه، د چين درېځ روسیه حيرانه کړه. د روسيې ولسمشر څرګنده کړه چې هغه په اوکراين کې د چين وېره او اندېښنې درک کوي او پوتين له خپل چينايي سيال سره د اوکراين له جګړې وروسته په خپله لومړنۍ ناسته کې وويل چې: روسيه د اوکراين د کړکېچ په تړاو د چين متوازن درېځ ستايي (الجزيره نېټ، ۱۵/۹/۲۰۲۲). نو روسيې ته د چين درېځ معلوم شو، چې د اوکراين تر جګړې مخکې د دواړو هيوادونو ترمنځ د نامحدودي همکارۍ تړون لاسليک شوی و خو وروسته چین متوازن دریځ خپل کړی. یعنې چين نه له روسيې او نه هم له اوکراين او غرب سره دی. چين د شانګهای همکارۍ سازمان په سرمشريزه کې له روسیې سره په ګډ بيان کې د اوکراين د نوم له يادولو ډډه وکړه او يوازې اشاره یې ورته وکړه. امريکا د اوکراين په جګړه کې له روسيې څخه د چين له ملاتړه وېره لرله، خو چين د خپلې نړيوالې سوداګرۍ له وېرې د روسيې له ملاتړ څخه لاس واخيست... له همدې امله، د ملګرو ملتونو د امنيت شورا په ناسته کې چين د روسيې له لوري د څلورو سيمو د الحاق ملاتړ ونه کړ. د ۲۰۲۲م کال اکتوبر په لومړۍ نېټه، فرانس ۲۴ خبر ورکړ: (د جمعې په ورځ روسيې د امنيت شورا هغه مسوده ویټو کړه چې د روسيې له لوري د اوکراين د څلور سيمو د الحاق غندنه يې کوله ... دغه مسوده د امريکا او البانيا له لوري وړاندې شوه او د لسو نورو غړو هېوادونو ملاتړ هم ورسره و؛ چين، هند، برازيل او ګابون بیا له رایې ورکولو ډډه وکړه.)

۷- د ذکر شویو خبرو په رڼا کې؛ ښکاره کېږي چې د روسیې شرایطو ته د تسلیمېدو لپاره پر اوکراین ناکام بریدونه د روسیې له خطرناکې پوځي کمزورۍ پرده پورته کوي. همداراز ښيي چې امریکا او غرب له اوکراین څخه هر اړخیز ملاتړ کوي؛ دا ملاتړ کله ښکاره او کله پټ وي. روسیې له جګړې مخکې د دغو نویو واقعیتونو تمه نه درلوده؛ د روسيې بهرنيو چارو وزير، سرګي لاوروف په ۱۲/۹/۲۰۲۲ نېټه يادونه وکړه چې روسيه له اوکراين سره د مذاکراتو مخالفه نه ده (الجزيره، ۱۲/۹/۲۰۲۲). نوموړی پوهېږي چې اوس هغه د تسلیمۍ شرایط له منځه تللي چې د جګړې په پيل کې یې پر اوکراين وضع کولی شول. د اټومي وسلو له کارولو پرته اوس د روسيې د شرایطو پوره کېدو هیله نشته؛ دا ښايي د روسيې په لاس کې وروستۍ پره وي. خو د اټومي وسلو کارول به امريکا هم په يو ډول نه يو ډول جګړې ته کش کړي. روسيه اوس هم له اوکراين سره په جګړه کې بری ځکه نه شي ترلاسه کولی چې امريکا دوامداره پوځي مرسته ورسره کوي؛ که مستقیمه ورسره ښکېله شي، خو بیخي یې تر وس تېره ده. له همدې امله، روسيه په اوکراين کې تر جګړې وروسته له يوه سخت حالت سره مخ ده.

۸- روسيه په ټولو دغو خطرونو پوهېږي او روسي ولسمشر د ماتې له منلو ډډه کوي (د روسیې ولسمشر ولاديمير پوتين د پوځ د نسبي بسيج کولو اعلان وکړ، نوموړي اشاره وکړه چې هېواد يې له اټومي ګواښونو سره مخ دی (الجزيره نېټ، ۲۱/۹/۲۰۲۲). همدا رنګه د لوهانڅک، دونيڅک، خېرسون او ژاپوريژيا ولايتونو استازو له روسيې سره د يوځای کولو په موخه د سپټمبرله ۲۳ تر ۲۷ پورې د ټولپوښتنې اعلان وکړ (ترکي انادولو اژانس، ۲۱/۹/۲۰۲۲)). ټولپوښتنه ترسره شوه او الحاق وشو. الجزيره نېټ په ۳۰/۹/۲۰۲۲ نېټه خبر خپور کړ: (د روسیې ولسمشر پوتين اعلان وکړ چې د اوکراين لوهانڅک، دونيڅک، خېرسون او ژاپوريژيا د روسيې خاوره وګرځېده. نوموړي په يوه اوږده وينا کې د غرب له لوري د نړيوال نظم کنټرول وغانده، په داسې حال کې چې د اوکراين ولسمشر زيلنسکي ومنله چې هېواد یې د روسيې د عمل په غبرګون کې غوڅ اقدام کوي). سره له دې، اوکراين په يادو څلورو سيمو کې خپلو پوځي عملياتو ته دوام ورکړ... فرانس ۲۴ وېبپاڼې په ۱/۱۰/۲۰۲۲ نېټه خبر ورکړ چې: (د اوکراين د پوځ يوه وياند د روسي ځواکونو تر کلابندي وروسته، ختيځ ښار ليمان ته د اوکرايني ځواکو ننوتل اعلان کړل، ياد ښار د مسکو لپاره يو مهم لوجيستکي مرکز و. روسيې هم ومنله چې په زرګونو پوځيان يې د جګړې په ترڅ کې له ښاره وتلي دي. د جمعي په ورځ، د ولاديمير پوتين د څلورو سيمو د يوځای کولو تر تصويب وروسته، روسيې خپلو سياسي هڅو ته هم دوام ورکړ... د اوکراين دفاع وزرارت پر خپله ټوېټر پاڼه وليکل: (اوکرايني هوايي ځواک په دونيڅک سيمه کې ليمان ښار ته داخلېږي). تر دې يو څو شيبې وړاندې، اوکرايني پوځ ويلي و چې په زرګونو روسي سرتېري يې په ليمان ښار دونيڅک سيمه کلابند کړي دي، هغه سيمه چې د جمعي په ورځ روسيې له ځان سره الحاق کړه. دا په داسې حال کې ده چې مسکو د اوکراین د خاورې د څلورو سیمو له الحاق وروسته هڅه کوي چې سیاسي اختلافونه نور هم زیات کړي. د اوکراین دفاع وزارت پر خپله ټویټر‌پاڼه ولیکل چې د اوکراین د هوايي ځواکونو له برید وروسته د دې هېواد ځواکونه د دونيڅک سیمې لیمان ښار ته ننوتلي. له دې اعلان لږ وړاندې د اوکراین پوځ ویلي وو چې په دغه سیمه کې یې زرګونه روسي عسکر کلابند کړي.

۹- که د روسيې درېځونه په غور سره وارزوو، لاندې ټکي ترې په ډاګه کېږي:

الف: د تاريخ په اوږدو کې د روسيې ليدلوری دا و چې ځمکنیو لاسته راوړنو ته ګوري او  په هره بيه يې ساتل غواړي. له همدې امله یې دا ځل هم په هغو سیمو کې چې په بشپړه يا نسبي توګه یې تر کنټرول لاندې راوسلتې وې، د ټولپوښتنې اعلان وکړ او له روسيې سره يې يوځای کړې؛ دا یې يوه تياره ګوله (مړۍ) وګڼله. روسيه غواړي ووايې چې يادې نوې سيمې (لوهانڅک، دونيڅک، خېرسون او ژاپوريژيا) د روسيې خاوره شوې او پر دغو سیمو بريد پر روسيه بريد دی؛ په دې صورت کې د دغو سیمو د دفاع لپاره ممکن له اټومي وسلو کار واخیستل شي؛ دې ته روسیه «پوځي-اټومي عقیده» وايي. يعنې، روسيه غواړي امريکا او اروپايي هيوادونه ووېروي او د اوکراين د ملاتړ له امله هغوی په خطر کې واچوي؛ ځکه اوکراين د روسيې پر خاوره بريد کړی دی او په دې ډول د اوکراين پوځ هم له ګواښ سره مخ کړي. دا ټول د روسيې د پوځ پر کمزورۍ دلالت کوي او دا چې روسيې د اوکراين جګړه ونشوه ګټلی، نو ځکه اوس د اټومي وسلو کارولو ته اشاره کوي. په داسې حال کې چې د نړيوال تړون له مخې په جګړو کې د اټومي وسلو کارونه منعه ده.

ب: د ۳۰۰ زرو احتیاطي سرتېرو د جذب لپاره دا اعلان، چې ممکن له دې لوړ شمېر ته اړتیا شي، په غېر مستقيم ډول د روسي پوځ کمزوري په ګوته کوي او پر دې دلالت کوي چې روسيې ونه شول کولای چې په اوکراین کې خپلې موخې ترلاسه کړي او دروند بشري زيان روسيه اړ ايستله چې له احتياطي ځواکونو کار واخلي. دا په داسې حال کې ده چې روسيه په وياړ سره وايې چې دا يوه جګړه نه ده، بلکې ځانګړي پوځي عمليات دي.

۱۰- په اوکراين کې جګړه په ډېر احتمال سره يوه سخت پړاو ته ننوتلې او لوی خطر هم ورسره مل دی. که روسيه غواړي خپل حيثيت بيرته خپل کړي، په راتلونکو ورځو کې -که وکولی شي او داسې وکړي- به په اوکراين کې هر څه ته اور واچوي. ګڼ شاخصونه پر دې دلالت کوي چې د روسیې وړتیا کمه او اراده يې کمزورې شوې ده. روسيه ډېر وروسته پوه شوه چې په اوکراين کې له امريکا او اروپايي هيوادنونو سره مخ ده؛ اروپايي هيوادونو که څه هم روسيې ته يوه کوچنۍ لاره پرانيستې پرېښې ، خو امريکا په بشپړ ډول شا ور اړولې ده. اروپا غواړي د روسيې تېل د روان کال تر پايه قطع کړي او وروسته يې ګاز هم قطع کړي. له دې ټولو څخه دا جوتېږي چې اروپايي هيوادونو له روسيې سره د ښکېلېدو په تړاو تهاجمي درېځ خپل کړی دی او جرمني هم د روسيې پر ضد سختې څرګندونې کوي او ځان په وسلو سمبالوي. روسيې د دې لپاره ټولپوښتنه وکړه چې د اوکراين څلور سيمې د روسيې برخه وګرځوي او روسيه دغه خپله لاسته راوړنه او تياره ګوله ګڼي او د هستوي وسلو په مټ د يادو سيمو دفاع یې مبهمه کړي. خو غرب يادې ټولپوښتنې رد کړې او اعلان يې وکړ چې له پوځي اړخه به د اوکراين ملاتړ ته دوام ورکړي، ان دفاعي سيستمونه به ورکړي چې له دې سره به د اوکراین هوايي ځواک لا غښتلی شي. دغه کار د روسيې حالت نور هم کړکېچن کوي.

۱۱- د پوځي شنونکو په وينا؛ د نسبي پوځي بسيج او احتياطي نا مسلکي سرتېرو موضوع د روسيې پوځ ته ډېره ګټه نه شي رسولی. د روسي د پوځ د کمزورۍ موضوع د پوځ د شمېر د زياتوالي په نسبت ډېره ژوره ده. دا د رهبرۍ او تجهيزانو د نشت موضوع ده چې د روسيې پوځ تجهيزات نه لري؛ که څه هم د روسيې پوځ خپل فعاليت کوي او د سړې جګړې په څېر اوس هم د روسيې کارخونې په لوړه کچه توليدات عرضه کوي، خو دا ځکه بسنه نه کوي چې امريکا او اروپايي هيوادونه د اوکراين پوځ ته د اړتيا وړ تجهيزات ورکوي. که په اوکراين کې د روسي ځواکونو مرګ‌ژوبله همداسې دوام وکړي، د روسيې دننه به پر کريملين ماڼۍ کې د جګړې بندېدو په موخه فشار ډېر شي. په بالتیک بحیره کې د روسیې د نارد سټریم ګاز لیکو چاودنې او د روسیې له ارزانه او طبیعي ګاز څخه د اروپا د تمې شکېدل به دا فشارونه نور هم زیات کړي. دا ټول به د روسيې او اروپا ترمنځ اړيکې لا ترينګلې کړي او د اوکراين پوځ ملاتړ به نور هم زيات کړي. دا به د اروپا دا غوښتنه له خنډ سره مخ کړي چې له روسيې سره بايد د ارزانه ګاز پيرلو په موخه سوله وشي. چين وار له مخکې روسيې ته شاه کړې وه، روسيه فکر کوي چې له امريکا او غرب سره په جګړه کې يوازې پاتې ده. د کريملين مشران د ناسمو محاسبو له امله له پراخو نيوکو سره مخ دي او په راتلونکي کې به د دغه ناوړه حالت لپاره ملامت شي.

۱۲- روسيه د اټومي وسلو د کارولو اراده نه لري او غربي استخباراتو هم د روسيې د هستوي ځواکونو د کوم نوي اقدام څرک نه دی په ګوته کړی. د هغوی په اند؛ پوتين اټومي وسلې نه کاروي، بلکې ګواښونه کوي. امريکا او اروپايي هيوادونه د روسيې له اټومي وسلو څخه وېره نه ده ښکاره کړې، خو وايې دا ګواښونه جدي نيسي؛ په ځانګړي ډول په اوکراين کې. خو بيا هم امريکا اعلان وکړ چې پر اوکراين باندې د روسيې د اټومي وسلو د کارولو پر وړاندې به ځواب ووايي. ان که دا ځواب د معمولي او نا اټومي وسلو په واسطه د امریکا او روسیې تر منځ د اټومي جګړې د مخنیوي لپاره وي. بیا هم ممکنه ده چې دا موارد د روسیې په لاس کې د وروستۍ وېروونکې وسلې ځواک واخلي او ښايي دا وسله له جګړې وروستیو قضیو په حل کې د روسیې لپاره لویه ستونزه جوړه کړي.

۱۳- د پوښتنې بله برخه له الحاق څخه د روسيې د لاس اخيستلو په اړه وه؛ که روسيه له الحاق څخه لاس واخلي، معنی یې دا ده چې هغه له خپل نړيوال درېځ څخه اوړي او هلته یې نفوذ ختمېږي؛ دا د روسيې د مشرتابه لپاره سخته تمامېږي. له همدې امله، روسيه تمه لري چې پر دغو څلورو سیمو، چې ټولپوښتنه پکې ترسره شوې، اکتفا وکړي او ښايي په خارکېف کې د هغو سیمو تر لاسه کولو هڅه هم وکړي چې له لاسه یې ورکړې. په دې سره به د روسيې ولسمشر د خپلو خلکو پر وړاندې ځواکمن ښکاره شي او په ۲۰۱۴ کې د کريميې تر اشغال وروسته به یې نوي سيمې په خپل قلمرو کې شاملي کړې وي. که داسې وکړي، دا به د يوه داسې لوی ځواک لپاره کوچنۍ موخه وي چې غوښتل يې ټول اوکراين په لنډه موده کې له ستوني تېر کړي. له بل لوري، امريکا او غربي هېوادونه اوکراين هڅوي او د پوځ ملاتړ يې کوي چې د روسيې له لوري اشغال شوي سيمې ازادي کړي. له اوکراین څخه د غرب زیاتېدونکی ملاتړ او د روسیې لخوا د احتیاطي ځواکونو راټولول جګړه نوره هم زیاتوي او دغه جګړه به اوږده شي. د اټومي وسلو له کارولو پرته په دغه جګړه کې د روسیې د ګټلو چانس خورا کم دی. د اوکراين جکړه له نورو نړيوالو خطرونو سره هم مخ ده...  د روسيې د بهرنيو چارو وزير، لاوروف وايې چې روسيه له مذاکراتو سره مخالفت نه لري ، خو امريکا او برېتانيا د اوکراين ملاتړ ته دوام ورکوي چې په مټ يې روسيه د لويو هيوادونو له نوملړ څخه لرې کړي. د پورته هيوادونو له درېځونو څخه ښکاري چې د اوکراين جګړې ډګر به له حيرانوونکو او نامتراقبه پېښو ډک وي او ممکن حالت بیخي بدل کړي.

۱۴- په پای کې، لوی هېوادونه په نننۍ نړۍ انساني او اخلاقي ارزښتونو ته له پام پرته، د خپلو وحشي موخو او غوښتنو لاسته راوړلو په موخه يو له بل سره ښکر په ښکر دي. د خپلو غوښتنو لپاره عدالت په بې عدالتۍ بدلوي. د دې فکر ورسره نشته چې که یې دا غوښتنې د نورو په زیان وي یا بدې او شریرې وي. دوی په ځمکه کې فساد خپور کړی او نړۍ هغه وخت اصلاح کېږي چې دوی ترې ورک کړای شي؛ ورپسې به د الله سبحانه وتعالی په نصرت او د هغو کسانو په هلو ځلو چې کار ورته کوي، د نبوت پر منهج خلافت بیا تاسیس شي.

[وَيَوْمَئِذٍ يَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ * بِنَصْرِ اللَّهِ يَنْصُرُ مَنْ يَشَاءُ وَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ]

ژباړه: او په دغې ورځ به مومنان د الله په نصرت خوشاله شي. (الله سبحانه و تعالی) هغه چا ته نصرت وركوي چې ويې غواړي او هغه برلاسی او مهربان ذات دی. [روم: ۴-۵]

 

د مطلب ادامه...

پر نورو پیسو د امریکایي ډالر ولکه او پایلې یې

پیسې د توکو د ارزښت او خدمتونو مقیاس دی او هغه څه دي چې د توکو تبادله او خدمتونه پرې ترسره کېږي. له پخوا زمانو څخه خلکو د طلا، نقرې او مسو د کانونو تر څنګ، ډېر نور شیان د پیسو په توګه کارولي دي. ټول خلک له دې سره موافق دي چې طلا او نقره دې د پیسو اصلي اسعار وي او د طلا اجرایي سیستم په ټوله نړۍ کې په مختلفو بڼو تر ۱۹۷۱م کال پورې، چې امریکایي ډالر د ازاد بازار له نوسانونو (بدلونونو) څخه په امن و، عملي شوی دی.

په ارزي اړیکو کې د طلا په کارول شوي ارزي سیستم کې درې اساسي بڼې وې:

لومړی: تر لومړۍ نړیوالې جګړې پورې د سرو زرو ارزي سیستم کارول کېده او په دغه سیستم کې طلایي او ورقي اسعار دود وو، چې ٪۱۰۰ د طلا معادل وو او په راکړه ورکړه کې د طلا پر ځای کارول کېدل.

دویم: تر لومړۍ نړیوالې جګړې وروسته کلونو کې د طلا په مقابل کې مروج بانک نوټونه چاپ شول؛ خو د طلا پر ځای د هغې پر اساس راکړه ورکړه په ځانګړو وزنونو پورې محدوده او په ځانګړو شرایطو او احکامو پورې تړلې وه، چې دغه سیستم هم له لږ وخت وروسته په ۱۹۳۱م کال کې له پامه ولوېد.

درېیم: د طلا د صرافۍ (اسعارو) سیستم: د دغه سیستم پر اساس ملي اسعارو په مستقیم ډول پر طلا د مستقیم تحویل امتیاز نه درلود؛ خو د بل هېواد د مالونونو په مقابل کې یې د طلا په بدل کې تحویل ممکن و او پر همدغه اساس هېوادونه د تابع او متبوع هېواد او د متبوع هېواد په پیسو ونومول شول.

په لومړي او دویم سیستم کې، هغه مهال چې طلا د پولي واحد په توګه کارېده، د هېوادونو په پولي زېرمو کې هېڅ کمی نه و، په ځانګړي ډول له لومړي نړیوالې جګړې مخکې د طلا د اسعارو په بیه کې هېڅ ډول پړسوب او کمی نه و،  په ازادانه ډول د هېوادونو تر منځ د مالونو لېږد رالېږد ترسره کېده او د اسعارو په بیو کې هېڅ ډول پړسوب هم نه رامنځته کېده. د بېلګې په ډول: کله چې د عثماني دولت پر مهال په ۱۳۲۶م کال کې په لومړي ځل اسعار چاپ شول، نو تر ۱۷۴۰م کال پورې په اوسط ډول د عثماني دولت اسعارو د ۴۱۴ کلونو په موده کې ٪۸۴ پړسوب کړی و، چې په هر کال کې له ٪۰،۲۰ سره برابر دی. په بل عبارت دا یوازیني اسعار وو چې په ډېرو کلونو کې یې هم د طلا په مرسته، چې خپل ارزښت پخپله تأمینوي، په دوامداره توګه خپل ارزښت او بیه ساتلې وه، ځکه بیرونۍ لاسوهونې او ستونزې نه وې.

طلا هغه پولي واحد دی چې نړۍ د معدن اعتبار او محدود تولید له امله منلې ده او د خلکو له تمایل سره سم یې د ډېرېدو او پړسوب امکان نشته، نو بازار ته ډېره یا کمه نه وړاندې کېږي؛ لکه اوسمهال چې په کاغذي اسعارو کې لیدل کېږي. نو ډېروالی یې د طلا په کانونو او د هغو په ډېره کیندنه پورې تړلی دی. په ټولیز ډول په نړۍ کې د طلا کلنۍ کیندنه محدوده ده. پر دې سربېره ټوله ايستل شوې طلا امکان نه لري مستقیمه په نغدو بدله شي، ځکه طلا د صنعت په مختلفو برخو لکه ټلوېزیون او موبایل کې کارول کېږي. د ۲۰۱۸م کال شمېرې ښيي چې هر کال په نړۍ کې ۳۵۰۰ ټنه طلا تولیدیږي، چې د دغې تولید شوې طلا یوه برخه په صنعت کې کارول کېږي او یوه برخه یې د زیوراتو او لوښو په توګه په مختلفو طریقو کارول کېږي. نو د سرو زرو نظام پلي کول په ټوله نړۍ کې د توکو او تولیدي خدمتونو لپاره کافي دی.

په لومړۍ نړیواله جګړه کې د پړسوب د ډېروالي له امله هېوادونو بېرته طلا د پولي واحد په توګه غوره کولو هڅه وکړه؛ خو د ۱۹۲۹م کال مشهور اقتصادي رکود، د پانګوالۍ د ځينو اړخونو پلي کول او د دویمې نړیوالې جګړې ځينې ماموریتونه د دې لامل شول چې هېوادونه له بدل پرته د پیسو چاپول ډېر کړي او همدا لامل شو چې د سرو زرو د اسعارو سیستم د تاریخ په هدیره کې دفن شو.  

په نړۍ کې د ډالر د نغدینې ولکه د «بروټون او وډز» له هوکړه لیک سره پیل شول. په ۱۹۴۴م کال کې په یوه کنفرانس کې، چې ۴۴ هېوادونو پکې ګډون درلود، د پیسو د ارتباط له مخې ټولې پیسې په امریکایي ډالرو پورې وتړل شوې. ځکه هغه مهال له دویمې نړیوالې جګړې وروسته ډالر له طلا سره په مقابل کې و او امریکا د نړۍ د طلا ذخیرو ډېره برخه په واک کې درلودله. په ۱۹۵۰م کال کې واشنګټن د نړۍ د طلا ذخیرو ٪۶۵په خپل واک کې درلودې، خو امریکا مروجه پیسې د طلا له ذخیرو څخه ډېرې او د طلا له پشتوانې پرته چاپ کړې. دغه کار د ویتنام جګړې د لګښتونو او ډالر ته د نړۍ د هېوادونو د اړتیا پر اساس وشو. نو د بروټون او وډز هوکړه لیک ملغی شو او ډالر د ۱۹۷۱م کال په ډسمبر کې د ولسمشر نیکسون د واکمنۍ پر مهال په ازادو نوسانونو کې خوشی شو. د بروټون او وډز هوکړه لیک پر اساس یو انس = (31.1گرامه) طلا د ۳۵ امریکایي ډالرو په مقابل کې ټاکل شوې وه، خو اوسمهال یو انس طلا له ۱۹۴۲ ډالرو سره برابره ده. نو د ۲۰۲۲م کال د مارچ ۴ مې نېټې پایلې ښيي چې ډالر د طلا پر وړاندې  ۵۵.۴۸٪ ارزښت له لاسه ورکړی دی.

امریکا کله چې د «بروټون او وډز» سیستم  چې غوښتل یې ډالر د طلا په مقابل کې چاپ شي، پرېښود  او د نفتو له لارې د بلې حللارې په لټه کې شوه، تر څو د بلاعوض ډالرو د چاپ ستونزه حل کړي. د امریکا حکومت د سعودي له حاکمې کورنۍ سره په ۱۹۷۲ او ۱۹۷۳م کلونو کې هوکړه لیک لاسلیک کړ، چې پر اساس یې باید د نفتو معاملې یوازې په ډالر وشي او په بدل کې یې باید امریکا د ال‌سعود کورنۍ حاکمیت وساتي. د اوپِک سازمان نورو هېوادونو هم د سعودي پر پله پل کېښود او د تېلو په مقابل کې یوازې ډالر چلېدل او په پایله کې هر هېواد یوازې په ډالرو تېل پېرل. دا په نړۍ کې له پشتوانې پرته چاپ شوو ډالرو د منلو او سپما په توګه د امتیاز ساتلو لپاره ستر ګام و؛ په ځانګړي ډول کله چې ډالر په ۱۹۷۱م کال کې په ازادو نوسانونو کې خوشی شو او د نړۍ بازارونو ته ډېر راووت. د ډالر او طلا د اړیکې د لغوه کولو له امله د امریکا فدرال سپما بانک داسې ورقې نړیوال بازار ته وړاندې کړې چې بیه یې تقریباً شپږو سنټونو ته رسېده، چې د نړۍ په ټولو اقتصادونو کې یې ستونزې راپورته کړې. نو ډالرو د نورو هېوادونو د اسعارو پر وړاندې، د ځغلنده پولي سیاستونو په کارولو سره، صعودي حرکت وکړ. د بېلګې په ډول: د ۲۰۰۸م کال په جنورۍ کې د نړیوال اقتصادي بحران په راتګ سره د هغو قیمت لرونکو اوراقو خالصه بیه چې فدرال بانک لاس په لاس کولې، ۸۱۷ میلیارده او ۳۶۷ میلیونه ډالرو ته رسېده او له هغه وخت څخه د ۲۰۲۲م کال تر فبرورۍ پورې ۲ ټریلیونه او ۲۳۲ میلیارده او ۱۰۷ میلیونه ډالرو ته رسېده. په ورته نېټه د فدرال بانک د پلاوي له لوري د وړاندې شوو عمومي شمېرو او ارقامو سره سم ۹۲۲ میلیارده او ۱۸۷ میلیونه ډالر او ۸ تریلیونه او ۹۲۸ میلیارده او ۱۲۹ میلیونه ډالر وو. په بل عبارت امریکا د یادې نېټې پر مهال M0 د نغدو پیسو د وړاندې کولو ۱ تریلیون او ۴۱۴ میلیارده او ۷۴۰ میلیونه ډالر چاپ کړي دي. په داسې حال کې چې که د نغدو پیسو پر وړاندې کولو کې د M1 ،M2   او M3 پور او نور وسایل په پام کې ونیول شي، نو د پیسو د وړاندې کولو اوسط د دې لګسونه برابره کېږي.

د «بروټون او وډز» سیستم او له امریکایي ډالر سره د نړۍ ټولو اسعارو د اړیکو پر اساس، د نړۍ ټول هېوادونه په خپل پولي سیاست کې امریکایي ډالر د سپما پیسو په توګه ذخیره کوي؛ په داسې بڼه چې هېوادونه خپل محلي پولي واحد د خپلو ډالرو کچې ته په کتو سره چاپوي. ځکه دلته په حقیقت کې ډالر د طلا معادل دي. په ۱۹۴۴م کال کې د هوکړه لیک له لاسلیک وروسته کلونو کې، چې کله د امریکا د هغه وخت ولسمشر (ریچارډ نیکسون) له طلا سره د ډالر اړیکه ملغی اعلان کړه، ډالر د نړۍ رسمي اسعار ګرځېدلي دي. حتی چین او روسیه هم، چې له امریکا سره په سخته سیالۍ کې دي، په خپلو صندقونو کې ډېره اندازه امریکایي ډالر ساتي. د نړۍ ۱۴۶ مرکزي بانکونو د سپما په حسابونو کې ۶۴٪ ډالر دي.

همدارنګه اوسمهال د نړۍ ډېری سوداګري په ډالر تر سره کېږي. په ټوله نړۍ کې ۷ ټریلیونه امریکایي ډالر، چې د امریکا له تولیداتو او خدماتو سره اړیکه نه لري، لاس په لاس کېږي. دا چې امریکا د تېلو پېرلو لپاره ډالر شرط اېښې، نو ډالر یې د نړۍ د سوداګرۍ اصلي معیار ګرځولی دی. اوسمهال د نړۍ سوداګري ٪۸۸ په ډالر، ٪۲۲ په یورو او ٪۱۷په جاپاني ین ترسره کېږي.

په دغه پړاو کې د نړۍ هېوادونه له خپلو محلي پیسو څخه ډېر پر امریکایي ډالرو باور لري او خپلې ډېرې سپما پیسې ډالر، یورو او جاپاني ین ساتي، تر څو په نړیواله سوداګرۍ کې توازن وساتي او د خپل جاري حساب د کمزورۍ مخه ونیسي.

په نړۍ کې د اسعارو بې ثباتۍ او د حکومتونو له لوري د نورو هېوادونو د نقدي زېرمو د لوړولو او ټيټولو توان درلودلو په نړیواله کچه تشویشونه راپیداکړي دي. د بېلګې په ډول: د ۲۰۰۸م کال د اقتصادي بحران پر مهال چین د ډېرو ډالرو د سپما له امله په تشویش کې و، ځکه د چین لپاره د ډالر ٪۱۰پړسوب، چې ۱،۴ تریلیونه خارجي پیسې یې درلودې، ۱۰۴ میلیارده ډالره زیان یې وراړاوه؛ «دا هغه څه دي چې د اسلام لوړتیا او د پانګوالۍ سقوط به له ځانه سره لري.» د پیسو نړیوال صندوق په وینا د ۲۰۲۲م کال په جنوري کې د ځينو هېوادونو د اسعارو ذخیرې په لاندې ډول دي:

امریکا: 249،551،000،000 ډالر

انگلستان: 227،551،000،000 ډالر

چین: 3،577،473،000،000 ډالر

له دغو مبالغو څخه تر یو ټریلیون زیات ډالر د امریکا د خزانه‌دارۍ د سندونو په بڼه دي.

جاپان: 1،448،095،000،000 ډالر

هند: 632،079،530،000 ډالر

سعودي عربستان: 446،796،680،000 ډالر

ترکیه: 109،717،000،000 ډالر

که پورته شمېرو ته پام وکړو، نو په واضح ډول ښکاري چې اوسمهال تر ټولو ډېرې خارجي نغدي زېرمې د امریکا د ستر رقیب چین په لاس کې دي او له چین وروسته روسیه په دویم قدم کې ده. دغه شمېرې ښيي چې ځينې هېوادونه سره له دې چې له امریکا سره په رقابت کې دي، خو هڅه کوي چې خپلې ډېرې پولي زېرمې ډالر ذخیره کړي. ځکه هغوی غواړي چې اقتصاد یې ځواکمن پاتې شي او په خپلو مبارزو کې قوي عمل وکړي. له بله اړخه دغه هېوادونه د اقتصادي زیان د مخنیوي لپاره داسې تصامیم نه نیسي چې د ډالر د پړسوب لامل شي.

د پیسو نړیوال صندوق د شمېرو پر اساس اوسمهال له ٪۶۱ ډېرې بهرنۍ بانکي زېرمې په امریکايي ډالرو دي او ډېری پولي زېرمې امریکایي سندونه دي لکه د امریکا د خزانې پیسي یا سندونه. په ورته وخت کې د نړۍ ٪۴۰ پورونه په امریکایي ډالرو دي. په همدې ډول د امریکا د مالي بازارونو د ولکې له امله، د نړۍ د زېرمو حالت تر ډېره د امریکا د اقتصاد په حجم او ځواک پورې تړلی دی. په متحده ایالاتو کې د جاري حساب له کمزورتیا او ټریلیونونو بهرنیو پورونو سره سره، د نړۍ د مالي نظام لپاره د امریکا خزانې تر ټولو امن خزانې بلل کېږي.

سره له دې چې د امریکا ډالر د نړۍ نورو هېوادونو پر اسعارو لوړ او قوي دي، خو بیا هم د امریکا له لوري ایجاد شوي پولي نظام په اړه باور دا دی چې په هغه نړۍ کې چې مجازي اقتصاد پرې بر لاسی شوی، دوام نه کوي. د دې موضوع د پوهانو د نظرونو پر اساس په اوږدمهال کې د دا ډول نظام ساتل ممکن نه دي. نو د بدیل پولي واحد په لټه کې دي، لکه بیټ کوین. هغه هېواد چې نړیوالې پیسې لري، د دې لپاره چې پر خپل دریځ ټینګ او دوامداره پاتې شي، پکار ده چې په ځينو چارو کې پر ځان‌ بیسا وي ا و له دې ډلې یوه چاره هم د هېوادونو په بودیجه کې لوړ کسر او بهرني پورونه دي.   

په پایله کې؛ په داسې حال کې چې امریکایي ډالر پر ټوله نړۍ مسلط دی، خو له دې سره سره یې د دوام په اړه شکونه شته او د بدیل بحث یې روان دی. خو له بده مرغه د پانګوالۍ حرص او اړیکو یې داسې مجازي اقتصاد رامنځته کړی چې د نړۍ پانګه د کم شمېر پانګوالو جیبونو ته لویږي. دا بحث هم له هغو غږونو سره یو ځای کېږي چې طلا د اسعارو د معیار په توګه راپورته کېږي. چین او روسیه سره له دې چې د ډالر له تسلط څخه شکایت کوي، خو په خپلو سوداګریزو تړونونو کې د طلا سیستم او خپلو ملي اسعارو د پلي کولو هڅه نه کوي. ځکه په روسیه، چین او نورو هغو هېوادونو کې، چې له امریکا سره په رقابت کې دي، د امریکا په شان د پانګوالۍ نظام پکې پلی کېږي او په دغو هېوادونو کې داسې بډایان شته چې میلیاردونه ډالر لري.

لیکوال: محمد حنفي یغمور

سرچینه: الوعی مجله

د مطلب ادامه...

اردوغان؛ د امریکا پلوی، د اسلام او مسلمانانو خاین او لومړۍ درجه سېکولر دی!

الله سبحانه وتعالی اسلام پر اسلامي امت د یوه داسې نعمت په توګه لورولی، چې ساری یې نه لیدل کېږي. اسلام هغه نور دی چې جنت ته د تګ لاره روښانه کوي؛ هغه جنت چې پراخوالی یې د ځمکې او اسمانونو په اندازه دی او د متقیانو لپاره جوړ شوی دی. اسلام یوه قوي طریقه، سمه لاره او سالم نظام دی، چې په ښه توګه د ژوند ستونزې حل کوي.

الله سبحانه وتعالی حلال عملونه بیان کړي او د عملي کېدو امر یې کړی دی؛ همداراز حرام یې هم یاد کړي او د پرېښودو غوښتنه یې کړې ده. د اسلام په مبین دین کې حلال او حرام یوازې د کړنو د معیار په توکه ټاکل شوي، ترڅو حلال ترسره او له حرامو څخه ځان وساتل شي؛ نو خبرې او کړنې باید ټولې د همدغه معیار پر بنسټ ترسره شي.

همدارنګه خلکو ته به په خبرو او کړنو کې هم معیار همدغه وي، چې ایا په اسلام کې د حلال او حرام پر اساس حرکت کوي او که د کپېټلېزم د منفعت پالنې په څېر نور معیارونه په پام کې نیسي؟ الله سبحانه وتعالی پر اسلامي امت لازمه کړې، چې د اسلامي شریعت ټولو احکامو ته په خوښۍ او له شرط پرته تسلیم شي. لکه څنګه چې الله سبحانه وتعالی په دې اړه فرمایلي دي:

﴿فَلَا وَرَبِّكَ لَا يُؤْمِنُونَ حَتَّىٰ يُحَكِّمُوكَ فِيمَا شَجَرَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ لَا يَجِدُوا فِي أَنفُسِهِمْ حَرَجًا مِّمَّا قَضَيْتَ وَيُسَلِّمُوا تَسْلِيمًا﴾ [نساء: ٦٥]

ژباړه: ستا په رب قسم چې دوی به تر هغه مومنان نه شي، ترڅو په خپلمنځي شخړو کې تا فیصله کوونکی ونه ټاکي او بيا ستا پر پرېکړه باندې په زړونو کې حرج هم ونه لري او په پوره ډول ورته تسليم شي.

له شریعت څخه پیروي په دې مانا ده، چې ټول شرعي احکام باید ومني، نه دا چې ځینې د خپلو نفساني غوښتنو پر بنسټ ومني او ځینې نور پرېږدي. لکه څنګه چې الله سبحانه وتعالی فرمایلي دي:

﴿أَفَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ الْكِتَابِ وَتَكْفُرُونَ بِبَعْضٍ فَمَا جَزَاءُ مَن يَفْعَلُ ذَٰلِكَ مِنكُمْ إِلَّا خِزْيٌ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَيَوْمَ الْقِيَامَةِ يُرَدُّونَ إِلَىٰ أَشَدِّ الْعَذَابِ وَمَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ [بقره: ٨٥]

ژباړه: ایا د قرآن کریم پر ځینو ایتونو ایمان راوړئ او له ځینو نورو انکار کوئ؟ که څوک داسې کار وکړي، په دنیا کې به ذلیل او په اخرت کې به سخته جزا ورکړل شي او الله سبحانه وتعالی له هغه څه ناخبره نه دی، چې دوی یې ترسره کوي.

الله سبحانه وتعالی د یوه مسلمان لپاره روا نه بولي، چې عملونه یې د هغه له خبرو او شریعت سره په ټکر کې وي؛ مثلاً یو څوک ووایي: د فلسطین ازادول واجب دي، چې دا یوه سمه او شرعي خبره ده، خو د هغه د ازادولو لپاره خپل پوځونه روان نه کړي. الله سبحانه وتعالی فرمایلي دي:

﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفْعَلُونَ(2)كَبُرَ مَقْتًا عِندَ اللَّهِ أَن تَقُولُوا مَا لَا تَفْعَلُونَ[صف: 2-3]

ژباړه: اې هغو کسانو چې ایمان مو راوړی، ولې هغه څه وایئ چې ترسره کوئ یې نه؟ د هغه (الله تعالی) په نزد تر ټولو لوی دښمن هغه دی، چې یو څه ووایي او عمل پرې ونه کړي.

غرب په هر پړاو کې له الله تعالی پرته د پالنې وړ بتان جوړ کړي دي. کله چې امت په فکري انحطاط کې ډوب و او قومپالنې پکې خپلې ریښې غځولې وې، په دغه تاریخي پړاو کې جمال ناصر د یوه داسې بت په توګه را څرګند شو، چې د ملتپالنې د سمبول او له الله تعالی پرته د عربو د معبود بڼه یې غوره کړه. کله چې د اسلامي امت فکري کچې وده وکړه او د امت له بچیانو څخه داسې کسانو سر راپورته کړ، چې د ځان لپاره یې سمه لاره وټاکله او د (خیر امة اخرجت للناس) ته د امت د بیا ګرځېدو طریقه یې غوره کړه؛ ترڅو د الله سبحانه وتعالی لوري ته یې ور نږدې کړي، نو په دې وخت کې امریکا د اردوغان په نامه یو بل بت را مخې ته کړ. امریکا اردوغان د سېکولرېزم په هغو جذابو رنګونو رنګ کړ، چې د اتاترک له سېکولرستي رنګ سره توپیر لري؛ ځکه اتاترک په ښکاره له اسلام سره سخته دښمني درلوده او د ژوند په ټولو برخو او حتا فردي کړنو کې یې د دین مظاهر لغوه کړل. د دین په اړه یې لیدلوری د کمونیستي نظام په څېر و، خو په قوانینو کې یې توپیر درلود. مګر اردوغان بیا په انفرادي کړنو کې له دین سره ستونزه نه لري او خلک د لمانځه، روژې، تعلیم او د قرآن د زده کړې په څېر له دیني کړنو څخه نه منع کوي. همدا لامل دی چې اردوغان په ځینو دیني کړنو کې د یو مسلمان په توګه تر سترګو کېږي؛ له مسلمانانو سره یوځای په جومات کې لمونځ کوي، مېرمن یې حجاب اغوندي او د خپلو پلویانو د احساساتو د پارولو او د خپل ملي محبوبیت د زیاتولو لپاره قرآن کریم پورته کوي او په فلسطین کې د اسرائیلو د دولت د ظلم پر وړاندې خپله غوسه او کرکه څرګندوي. دا ټول د اردوغان په سېکولرستي قاموس کې روا دي، خو که چېرې د اسرائیلو پر وړاندې د کوچني نظامي حرکت او یا کوچني اقتصادي، نظامي او امنیتي تړون د لغوه کېدو خبره یاده شي، داسې مواردو ته بيا هېڅ اجازه نه ورکوي. د اردوغان سېکولرستي فکر د ژوند په نظام، دولت او ټولنه کې ټول دیني مظاهر لغوه کړي او هېڅ شرعي حکم ته اجازه نه ورکوي. په دې دایره کې له سېکولرېزم سره ورته دی او د ژوند په ټولو قوانینو کې یې له دولت څخه دین بیل کړی دی. دا هغه قوانین دي چې دولت یې پر بنسټ حکم کوي او د بشر په لاس جوړ شوي هغه قوانین دي، چې الله سبحانه وتعالی تایید کړي نه دي؛ یعنې هغه کفري قوانین چې له سلام سره هېڅ تړاو نه لري.

په داسې حال کې چې د اردوغان ملاتړي تل مبالغه کوي او نوموړی د خپل دولت او ډلې اسلامي رهبر بولي. په راتلونکو پاراګرافونو کې به دا بیان کړو، چې په ترکیه کې اردوغان لومړۍ درجه سېکولر دی او د سېکولرېزم پر بنسټ حکم کوي او د کفارو تر څنګ له اسلام او مسلمانانو سره په افغانستان، سوریه، لیبیا او نورو اسلامي خاورو کې په جنګ دی.

د اردوغان پیدایښت

رجب طیب اردوغان په ۱۹۵۴م کال د ترکیې د استانبول ښار په قاسم پاشا قبیله کې زیږېدلی دی. په ائمه مدرسه کې له دیني خطيبانو سره تر اشنا کېدو وروسته له نجم الدین اربکان سره یو ځای شو. وړاندې تر دې چې د استانبول ښاروال شي، یو شمېر دندې یې ترسره کړې. کله چې نجم الدین اربکان لومړی وزیر شو، نو هغه وخت یعنې د عثماني خلافت تر نسکورېدو وروسته کمالیان د ترکیې حاکمان وو. ډېر وخت لا نه و تېر شوی، چې د کمالیانو پوځ د نجم الدین اربکان پر وړاندې پاڅون وکړ؛ په حقیقت کې د کمالیانو تر شا د انګلیس ملاتړ و. کله چې له ترګوت اوزال وروسته اردوغان د امریکا په مرسته لومړی وزیر شو، نو په وروستیو کې په دې وتوانېد چې په ترکیه کې ځینې ناارامۍ او چاودنې پلان کړي او دا هغه وخت و چې لا تراوسه پوځ د کمالیانو په لاس کې و. په دې توګه هغوی اړ شول چې د تروریزم د مخنیوي لپاره په مډرنو وسلو د سمبالو امنیتي واحدونو په جوړولو موافقه وکړي، په داسې حال کې چې پرې راضي نه وو. دغه نوي جوړ شوي وسلوال واحدونه به لومړی د اوزال او بیا د اردوغان تر لاس لاندې وي.

دا هغه لومړۍ نقشه وه چې اردوغان پرې تکیه کړې وه. وروسته امریکا دغه ځواک زیات کړ، هر کله به چې په ترکیه کې چاودنې کېدې، د اردوغان تر لاس لاندې ځواکونه به یې پیاوړي کول. د هر کال په تېرېدو سره دغه ځواکونه له پوځ سره متوازي کېدل او له پوځ څخه یې د اردوغان پر ضد د پاڅون قدرت اخیسته، ترڅو د کمالیانو پوځ د نجم الدین اربکان په څېر د پخوانیو چارواکو پر وړاندې له پاڅون کولو عاجز شي. وروسته اردوغان د ترکیې د نظامي عالي شورا د قانون پر بنسټ د کمالي پوځ د افسرانو مشران په کور کېنول او پر ځای یې خپل ملګري وګمارل.

دا ښکاره خبره ده، چې انګلیس او مزدوران یې د امریکا او د هغې د مزدورانو پر وړاندې په ښکاره د درېدو توان نه لري، بلکې یوازې د پردې تر شا کار کوي. د ۲۰۱۶م کال د ناکامې کودتا یو لامل همدا بلل کېږي، چې د کمالي سترو افسرانو دغه کودتا د ترکیې د پوځ د نظامي عالي شورا تر ناستې یوه میاشت وړاندې پلان کړې وه. دوی دغه ناسته د ځان لپاره هغه ستره قانوني ضربه وبلله، چې د امریکا او د هغې د مزدور اردوغان لخوا ورته ورسېده. پر همدې اساس یې پر دغې ناکامې کودتا لاس پورې کړ، جادو بېرته پر جادوګر راوګرځېد او د دې لامل شو چې اردوغان دې په خلاص لاس د کمالیانو په پوځ کې تصفیه او پلټنه پیل کړي.

دروغ، ترکیه، اردوغان او د عدالت او پراختیا ګوند

کله چې امریکا متوجه شوه، چې خلک له کمالیانو، شدید سېکولرېزم او د هغوی له اسلام ستیزۍ څخه کرکه لري او اسلامي بیداري ورځ په ورځ پراخېږي؛ نو د ټولشموله سیاست پر بنسټ یې، چې امریکا یې په اسلامي خاورو کې کاروي، اردوغان ته سپارښتنه وکړه، ترڅو د اسلام جامې پر تن کړي او د خپل واک تر پایه ځينو اسلامي مشاعرو ته پراختیا ورکړي. دغه کار په هغه وخت کې د اردوغان پر محور د خلکو په راټولولو او له کمالیانو او د هغوی له سېکولرېزم څخه د نوموړي په ژغورلو کې بېساری اغېز درلود؛ تر دې چې ځینو ملاتړو یې دی سلطان عبدالحمید باله او ځینو نورو یې تر هغه هم لوړه ستاینه کوله او ویل به یې چې نوموړی د عمر بن خطاب پر لاره ګامونه ږدي.

اردوغان په ۱۹۹۴م کال په هغه برید کې چې د کمالیانو پر سېکولرېزم یې وکړ، وویل: «سېکولرېستي فکر چې د ترکیې د نظام بنسټ پرې ولاړ دی، باید لغوه شي، ځکه د اسلام او سېکولرېزم یو ځای کېدل شوني نه دي.» د هغه په نظر که ترکیه پر اسلامي نظام تکیه وکړي، خپل ټول اوسېدونکي د مسلمانانو په توګه راټولوي او نور به د هېواد په سویل ختیځ کې د کردانو ستونزه حل شي. همدارنګه د کمالیانو پر قانون یې نیوکه وکړه او ويې ویل: «دا د سکربن په لاس لیکل شوی.» خو ډېر وخت لانه و تېر شوی چې د اردوغان سېکولريستي څېره بربنډه شوه او د اسلام هغه جامې یې له بدن څخه لرې کړې، چې په دروغو یې اغوستې وې او ویې ویل: «سېکولرېزم د ډیموکراسۍ ضامن دی.» لکه ډیموکراسي چې هېڅ وضعي تګلاره نه وي او هم یې بنسټ او جزیات له اسلام سره په ټکر کې نه وي. ډیموکراسي انسان ته د قانون جوړولو واک ورکوي او الله سبحانه وتعالی فرمایي:

﴿لَهُ الْخَلْقُ وَالْأَمْرُ ۗ تَبَارَكَ اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ﴾ [اعراف: ٥٤]

ژباړه: خبر اوسئ چې (د نړۍ) پیدایښت او تدبیر د هغه لپاره (د هغه په فرمان) دی. الله تعالی له برکته ډک دی او د ټول عالم پروردګار دی.

یوازې الله سبحانه وتعالی قانون جوړونکی دی، خلک د الله سبحانه وتعالی بندګان دي او لازمه ده چې د هغه د قانون پر بنسټ حرکت وشي.

اردوغان د خپل سېکولرېزم په خپرولو کې پر غلطه لار تکیه کړې. په ناسم تفسیر او په دې وینا سره چې سېکولرېزم له دین سره په ټکر دی، هڅه کوي چې د هغه مخ پټ کړي. د اردوغان د لومړي نظر پر اساس سېکولرېزم له اسلام سره نه یوځای کېږي، مګر د دویم نظر پر اساس یې سېکولرېزم له اسلام سره ټکر نه لري؛ دغه دوه لیدلوري له یو بل سره پخپله په ټکر کې دي. لومړی لیدلوری اردوغان یو خیالي شخصیت ښيي او په دې هڅه کې دی، چې د اسلامي رهبر جامه پر تن کړي. دویم لیدلوری د اردوغان حقیقت ښکاره کوي، چې یو سېکولر شخص دی او غواړي په دروغو، دوکې او فريب سره خپل فکر خپور کړي.

 ډېر وخت نه و تېر شوی چې اردوغان له اسلام څخه انکار وکړ او ویې ویل: «ځینې کسان موږ اسلامي حزب بولي او ځینې مو منځلاری اسلامي حزب یادوي، خو موږ دواړه نه یو؛ بلکې موږ د ډیموکراسۍ ساتونکی حزب يو، نه دیني حزب! پر دې باید ټول پوه شي.» د حیرانتیا خبره ده چې اوس هم د اردوغان ملاتړي ټینګار کوي، چې اردوغان اسلامي رهبر او په ترکیه کې «د عدالت او پراختیا حزب» یو اسلامي حزب دی او دا چې ترکیه پخوا سېکولرېستي وه، خو اوس اردوغان اسلامي کړې ده؛ ډېره د حیرانتیا وړ خبره ده!!

د اردوغان ملاتړي او دروغجن شهادت

د اردوغان ملاتړي د دې لپاره چې اردوغان اسلامي رهبر، ترکیه اسلامي دولت او د عدالت او پراختیا ګوند یو اسلامي ګوند دی، هڅه کوي چې خلک د حقیقي اسلامي نظام (اسلامي خلافت) او حزب التحریر چې د دغه دولت د تاسیس لپاره کار کوي، له پېژندلو څخه راوګرځوي. دا یو دروغجن شهادت دی، چې اسلام حرام کړی او په کلکه یې منع کړی دی. الله سبحانه وتعالی فرمایلي دي: 

﴿وَاجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ﴾ [حج: ٣٠]

ژباړه: له دروغ ویلو ډډه وکړئ!

همدارنګه الله سبحانه وتعالی فرمایلي دي:

﴿مَّا يَلْفِظُ مِن قَوْلٍ إِلَّا لَدَيْهِ رَقِيبٌ عَتِيدٌ﴾ [ق: ١٨]

ژباړه: انسان هېڅ خبره پر خوله نه راوړي، مګر دا چې له هغه سره (د ثبت او ليکلو لپاره) یوه څارونکې او چمتو (پرښته) ورسره وي.

 او فرمایلي یې دي:

 ﴿وَالَّذِينَ لَا يَشْهَدُونَ الزُّورَ وَإِذَا مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا كِرَامًا﴾ [فرقان: ٧٢]

ژباړه: او هغه کسان چې دروغجن شهادت نه ورکوي او کله چې پر بې ارزښته شي ورشي، په عزت ترې تېرېږي.  

لومړۍ درجه سېکولر اردوغان

اردوغان یوازې سېکولر نه دی، بلکې لومړۍ درجه سېکولر دی. په دې برخه کې  به د هغو کسانو لپاره قطعي دلایل راوړو، چې هوښیار دي او خبرې اوري.

۱- پر سېکولرېزم د اردوغان ویاړ او له اسلام څخه منکرېدل: اردوغان پر دې ویاړي چې دی سېکولر او د عدالت او پراختیا ګوند یې په ترکیه د سېکولرېزم ساتونکی دی. نوموړی د خپل ځان، حزب او دولت په اړه چې سېکولر دي، هر وخت ډېرې خبرې کوي. دلته د بېلګې په توګه د ځینو څرګندونو یادونه کوو. اردوغان د ۲۰۰۹ م کال د ډیسمبر میاشتې پر ۱۲مه په «السفیر اللنانیه» مجله کې وایي: «له شک پرته عدالت حزب اسلامي نه دی، خپل بهرنی سیاست د عثمانیانو په څېر نه ټاکي او د غزې په اړه یې احساسات هم د اسلام له زاویې څخه نه دي.» نوموړي په دې خبرې سره له عدالت او پراختیا ګوند څخه اسلام لرې کړ او د سېکولرېزم د ستاینې په اړه یې ویلي چې دی سېکولرېزم د ډیموکراسۍ د ضامن په توګه مني. له شک پرته چې ډیموکراسي کفري تګلاره ده چې منګولې پرې لګول، پلي کول او خلک ورته رابلل حرام دي. هغه څه چې ډیموکراسي پرې ولاړه ده او هغه نظم او قوانین چې ډیموکراسي یې رامنځته کوي، ټول له اسلام سره په ټکر کې دي.

۲- اردوغان په ترکیه کې د سېکولرېزم پر اساس پر مسلمانانو حکم کوي:

د ترکیې دولت د عثماني خلافت له نسکورېدو راهیسې په تېرو سلو کلونو کې د سېکولرېزم پر بنسټ حکومت کوي. د هغه سیکولرېستي قانون له اسلام سره هېڅ اړیکه نه لري. د ټولو بنسټونو چارې یې د وضعي قوانیو پر بنسټ روانې دي، هغه کفري قوانین چې له اسلام څخه نه دي. ترکیه هغه دولت دی چې د سایکس ـ پیکو سازمان لخوا د جوړو شوو استعماري پولو ساتنه کوي. ترکیه اسلامي دولت نه دی، ځکه اسلامي دولت د ټولو مسلمانانو لپاره واحد دولت وي، چې د ولایتونو تر منځ مرز نه لري او یوازې له کفارو سره پولې لري، هغه هم لنډمهاله او غیرثابتې. اسلامي دولت تل د جهاد او پراختیا په حال کې وي. له همدې امله د اسلامي دولت اصلي کار د دعوت او جهاد له لارې نړۍ ته د اسلام د رسالت رسول دی. د اسلامي دولت تر ټولو ستره ځانګړتیا دا ده، چې د مسلمانانو ترمنځ د اسلامي شریعت پر بنسټ حکم کوي او له هغه پرته پر هېڅ وضعي قانون حکم نه کوي. حکومتي نظام یې جمهوري، سېکولرېستي او شاهي نه، بلکې یوازې خلافت دی. عثماني خلافت د ټولو مسلمانانو لپاره و او د اردوغان د سېکولرېستي دولت په څېر نه و، چې یوازې د ترکانو لپاره دی. مصر، شام، حجاز، یمن او داسې نور د عثماني خلافت ولایتونه وو، چې تر منځ یې هېڅ پوله او مرز نه وو. موږ وینو چې اردوغان د ترکیې پر سېکولر کولو ټینګار کوي او له اسلامي کولو څخه یې منکرېږي. دا موضوع له هغه ځایه څرګندېږي، چې د نوي عثماني دولت په نامه د خپل دولت نومول ردوي، ترڅو پر خپل سېکولرتوب ټینګار وکړي او غواړي په زغرده ووایي، چې دولت یې نه د عثماني خلافت په څېر دی او نه هغه ته دوام ورکوي.

۳- له ترکیې بهر د سېکولرېزم لپاره د اردوغان چوپړ:

اردوغان چې پر سېکولرېزم یې ایمان راوړی او په ترکیه کې د هغه پر بنسټ حکم کوي، له ترکیې بهر هم د سېکولرېزم د خپرېدو او ساتنې لپاره هڅې کوي او په دې لاره کې قرباني ورکوي. د عربو د پسرلي له انقلاب وروسته یې هڅه وکړه چې نوي حاکمان په دې قانع کړي، ترڅو د سېکولرېستي ترکیې په څېر حرکت وکړي؛ لکه څنګه یې چې په مصر، تونس او لیبیا کې دغه کار ترسره کړی دی.

له ترکیې څخه بهر د سېکولرېزم د ساتنې بېلګه یې په سوریه کې د امریکا د نقشې پلي کول و، چې د سوریې د انقلاب مسیر یې بدل کړ. دا هغه وخت و چې انقلابیون د سوریې پر ۷۰سلنه خاوره واکمن شوي وو، د خلافت د تاسیس لپاره چمتو کېدل او په سوریه کې حاکم نظام او سیکولریستي سیاست یې له ماتې سره مخ کړی و. همدارنګه ایران، د سوریې نظام او روسیه په دې ونه توانېدل، چې د وحشیانه جګړو، ظلمونو، اور اچونې، پر سوځېدلې ځمکه د ډله‌ییزو فشارونو او اوږدمهاله کلابندۍ په زور د شام د خلکو اراده ماته کړي؛ خو اردوغان د امریکا په اشاره د سوریې د نظام ساتلو او په شام کې له سېکولرېزم څخه د ملاتړ په موخه د چل او دوکې له لارې عملي ډګر ته راووت. اردوغان اعلان وکړ چې د سوریې د سرکښ نظام پر وړاندې د انقلابیونو تر څنګ ولاړ دی؛ خو کله چې یو شمېر انقلابیونو پر هغه باور وکړ، نو هغوی یې د جوړجاړي او تنازل په لوري روان کړل. د خیالي جګړه‌ییزو مرکزونو په رامنځته کېدو سره یې جنګیالي له هغو سیمو څخه راوستل، چې حکومت یې په بېرته نیولو کې پاتې راغلی و. د بېلګې په توګه: د حلب ښار تر شپږو میاشتو زیاته کلابندي ماته شوې وه او انقلابیون پر دې توانېدلي وو، چې په یاد ښار کې پر کلابندۍ سربېره حکومت مات کړي او یو قوي توازن پکې برعکس شوی و. اردوغان په ۲۰۱۶ م کال په «الباب» ښار کې د «درع الفرات» جنګي مرکز د هغوی لپاره رامنځته کړ، ترڅو مجاهدین له حلب څخه د هغه ځای په لوري بوځي. کله چې ښار له دفاعي ځواکونو څخه خالي شو، نو ایران او روسیه د خپلو ناوړه جرمونو په پایله کې په دې وتوانېدل، چې حلب سقوط کړي.

اردوغان په ۲۰۱۸ م کال کې هم ورته عمل ترسره کړ او د «غصن الزیتون» په نوم عملیات یې طرحه کړل، چې وروسته یې ۲۵زره مبارزین د عفرین سیمې ته ولېږل. په پایله کې د «ختیځې غوطې» ښار د حکومت له لوري ونیول شو. اردوغان په ۲۰۱۹ م کال یو ځل بیا د «نبع اسلام» په نوم عملیات طرحه کړل او د سوریې جنګیالي یې له ترکانو سره د جګړې لپاره د سوریې شمال ته ولېږل. په پایله کې هغه سیمې هم د حکومت له لوري ونیول شوې او خپل اصل ته ور وګرځېدې، چې اته کاله له انقلابیونو سره وې او حکومت یې په بیرته نیولو کې پاتې راغلی و. مګر اردغان د چل او فرېب په مرسته انقلاب مات کړ او ډېری هغه سیمې چې له انقلابیونو سره وې، بېرته جنایت کوونکي حکومت ته په لاس ورغلې. په ۲۰۲۰ م کال یې په همغه فریب او چل سره وکولی شوای، چې د سوریې له حکومت سره د ادلب ولایت د «سراقب» ښار یعنې د انقلابیونو د وروستي ځای په بېرته نیولو کې مرسته وکړي. ټولو د بصیرت لرونکو ته باید څرګنده شي، چې اردوغان د شام د خلکو په وژلو کې له طاغوتي نظام سره نه یوازې چې شریک دی؛ بلکې جنایتونه یې تر بشار الاسد هم ډېر دي. همدا اردوغان و چې طاغوت یې له نسکورېدو وژغوره او له سېکولرېزم څخه یې ساتنه وکړه.

۴- د تدریج د دروغو له منځه تلل:

د اردوغان ملاتړو ګومان کاوه چې د اردوغان دولت اسلامي دی او نوموړی په تدریجي ډول د اسلام د پلي کولو هڅه کوي. د دوی په خبره کله چې پوځ په بشپړه توګه د اردوغان لاس ته ولوېږي، نو کمالي سېکولرېزم به لغوه کړي، اسلامي حکومت به اعلان او د اسلام احکام به تطبیق کړي .... مګر د دوی دا هیلې له منځه لاړې او پر ناهیلۍ بدلې شوې؛ ځکه له څو کلونو راهیسې پوځ، قدرت او امنیت په بشپړه توګه د اردوغان په لاس کې دي. د ترکیې خلک اسلامي حکومت او د اسلامي احکامو پلي کولو ته په تمه دي؛ نو اردوغان بیا ولې سېکولرېستي نظام لغوه نه کړ؟ د ژوند په ټولو چارو کې د اسلامي احکامو په تطبیق سره ولې اسلامي دولت نه اعلانوي؟ ولې د خپلو ملاتړو هغه هیله نه پوره کوي، چې د اسلامي حکومت اعلان او د سېکولرېزم لغوه کولو ته په تمه دي؟ هغه څه چې اردوغان د اسلامي احکامو له پلي کولو څخه راګرځوي، دوه څیزونه دي:

لومړی: پر سېکولرېزم د اردوغان بشپړ ایمان او قناعت؛ سېکولرېزم د نوموړي د ژوند د مسیر تګلاره ده، چې په ترکیه کې د هغه د قوانینو پر بنسټ په بشپړ قناعت پر خلکو حکم کوي او کوم شی چې ترسره کوي، پر هغو راضي او ډاډمن دی. په همدې دلیل په واضح او قطعي ډول د خپل حکومت له اسلاميت څخه منکرېږي. ایا دا عاقلانه ده چې د سېکولرېزم پر اساس دې حکومت وکړي، په داسې حال کې چې اسلام د سېکولرېستي عقیدې او د هغه د وضعي قوانینو خلاف دی؟!

دویم: له امریکا څخه د اردوغان پیروي او په ترکیه کې دننه او بهر د امریکا د ټولو نقشو پلي کول؛ په دې برخه کې د سېکولرېزم پلي کول، خپرول، ملاتړ، په دې لاره کې قرباني ورکول، د امریکا د ګټو ساتنه او د خطر پرمهال هغې ته پنا وړل دي. دا ټول هغه څه دي چې اردوغان یې په جزیاتو ترسره کوي.

په حقیقت کې دغه موضوعات د دې ښکارندویي کوي، چې تدریج یو خیالي فکر دی او هېڅکله پر حقیقت نه بدلېږي؛ ځکه واقعیت له دوو حالتونو څخه خالي نه دی: یا به د اسلام حکم پلی کېږي او یا د اسلام خلاف حکم. د بېلګې په توګه، که د سود نسبت ۱۴سلنه وي، خو له څه مودې تېرېدو وروسته ۸سلنه او له یو څه وخت وروسته بیا ۲سلنې ته راټیټ شي؛ دا ټول نسبتونه بیا هم سود دی، هغه که کم وي یا زیات؛ په حقیقت کې کفري حکم دی، چې له اسلام سره ټکر لري او حرام دی. د اسلام پر بنسټ حکم همغه د اسلام پر ټولو احکامو حکم کول دي.

۵- پر ځمکه د سېکولرېزم د ساتنې او د اسلامي حکومت د بېرته راتګ د مخنیوي لپاره د کفارو تر څنګ د اردوغان جنګېدل:

ترکیه د کمالیانو د واکمنۍ پرمهال له شمالي انتلانتیک تړون (ناټو) سره یوځای شوه او تر اوسه د هغه ناوړه تړون چې په افغانستان او نورو سیمو کې یې زرګونه مسلمانان ووژل، غړی هېواد پاتې شوی دی. ترکیې دوه ځلې د ناټو تړون ریاست پر غاړه درلود، چې یو ځل د اردوغان د واکمنۍ پرمهال و. له همدې امله اردوغان د زرګونو مسلمانانو په وژلو کې له ښکېلاکګرو کفارو سره شریک دی. له شرعي اړخه کعبه د مسلمانانو په زړونو کې لوړ ځای لري، خو د الله سبحانه وتعالی په نزد د کعبې ړنګول د یوه مسلمان د وینې تویولو په پرتله اسانه کار دی. پر همدې اساس د هغه کس جزا به څومره وي، چې د زرګونو هغو کسانو په وژلو کې شریک دی، چې یوازینۍ ګناه یې دا وه، چې ویل به یې الله سبحانه وتعالی مو پروردګار، پیغمبر صلی الله عليه وسلم مو رسول او نظام مو اسلام دی؟

ترکیه څو پېړۍ د عثماني خلافت مرکز و، خو اردوغان د امریکا په ولایت او نظامي اډه بدله کړه، چې موډرنې جنګي وسلې لري او یو له هغو څخه اټومي سرګلولې دي. په «انجرلیک» اډه کې د امریکا ۹۰ اټومي سرګلولې شته دي. کفار د مسلمانانو پر ضد په جګړه کې بېلابېل توغندي، الوتکې او وسلې کاروي. څومره الوتکو په افغانستان، عراق او همدارنګه شام کې هغه مسلمانان ووژل، چې د بشار الاسد د طاغوتي نظام پر ضد یې انقلاب وکړ، سېکولرېزم یې نه مانه او د اسلامي خلافت بیا تاسیس ته چمتو کېدل؟! د روسیې څومره جنګي موډرنو الوتکو او توغندیو د ترکیې هوایي حریم نقض کړ، ترڅو په هغې وحشي جګړه کې مسلمان ووژني او د هغوی جوماتونه، مدرسې، د اوسېدو ځایونه او کورونه ونړوي؟! دا پخپله پر هغې پټې کینې دلالت کوي، چې دوی یې د اسلام، خلافت او مسلمانانو پر وړاندې په خپلو زړونو کې لري. اردوغان په شام کې د مسلمانانو د هر څاڅکي وینې په تویولو کې له جنایتکارې روسیې سره شریک دی. الله سبحانه وتعالی فرمایي:

﴿وَمَن يَقْتُلْ مُؤْمِنًا مُّتَعَمِّدًا فَجَزَاؤُهُ جَهَنَّمُ خَالِدًا فِيهَا وَغَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِ وَلَعَنَهُ وَأَعَدَّ لَهُ عَذَابًا عَظِيمًا﴾ [نساء: ٩٣]

ژباړه:او چا چې مومن په قصدي توګه وواژه، جزا یې دوزخ ده؛ چې همېشه به پکې وي او الله تعالی پر هغه غضب راولي او لعنت پرې کوي او د هغه لپاره يې ستر عذاب چمتو کړی دی.

په پورتني ایت شریف کې دغه ناوړه صفتونه لکه، د دوزخ په اور کې اچول، هملته پاتې کېدل او د الله سبحانه وتعالی له قهر او غضب سره مخ کېدل؛ دا ټول د هغه چا لپاره دي چې مومن ووژني، نو د هغه چا به څه حال وي، چې زرګونه مومنان یې وژلي او یا یې په وژلو کې شریک وي!؟ دا په داسې حال کې ده چې اردوغان څو کاله وړاندې له خپلو ځواکونو سره د لیبیا لوري ته مخه کړه او د فلسطین له ۷۰کلن غاصب او د زرګونو فلسطینیانو د وژونکي دولت له څنګ څخه تېر شو، مګر یو سرتېری یې هم هلته ونه لېږه؛ بلکې دا ځواکونه یې د لیبیا په لوري د هغې جګړې لپاره ولېږل، چې د هغې په دواړو خواوو کې مسلمانان وو او د «خلیفه حفتر» او یا بل کس په مرسته یې هڅه کوله، چې د امریکایي نقشې پر اساس د بریتانیا د نفوذ مخه ونیسي. دا هغه بې پایلې جګړه وه، چې له دواړو خواوو څخه پکې د مسلمانانو وینه توی شوه او یوازې د ښکېلاکګرو کفارو د رضایت لامل شوه. اردوغان په دې جګړه کې د مسلمانانو په وژلو کې له کفارو سره شریک و.

د فلسطین له قضیې او خلکو سره د اردوغان خیانت

اردوغان هم د نورو حاکمانو په څېر د فلسطین د خلکو لپاره عملاً هېڅ نه دي کړي، یوازې خبرې کوي او هغه هم د ټاکنیرو مبارزو پر مهال. اردوغان له فلسطین او ملت سره یې خیانت وکړ او له یهودیانو سره د جګړې او د فلسطین د ازادۍ لپاره یې سرتېري ونه لېږل. حتا د هغو ۹ ترکي سرتېرو غچ یې هم وانه خیست، چې په ۲۰۱۰ م کال  «د غزې ازادي» په کښتۍ کې د یهودو له خوا ووژل شول، بلکې یوازې د ټاکنیزو رایو د ترلاسه کولو لپاره یې یو نمایش ترسره کړ. په داسې حال کې چې د هغوی د وینې تویېدو مسوولیت هم د اردوغان پر غاړه دی. د یهودو له بنسټ سره د اردوغان اړیکه دوستانه او صمیمي ده. نوموړی له یهودو سره سوداګریزې، نظامي او امنیتي اړیکې لري او دا درې اړخیزه اړیکې د اردوغان په وخت کې نورې هم پراخه شوې دي. پر مسلمانانو د حاکمو سېکولر دولتونو له ډلې ترکیه هغه لومړنی دولت دی، چې د یهودو دولت یې په ۱۹۴۸م کال په رسمیت وپېژاند او تر ننه دوام لري.

په ترکیه کې د یهودو د دولت د سفارت شتون د اردوغان او د هغه د دوستانو -د یهودو مشرانو- د فلسطین د سپڅلې خاورې د غاصبینو ترمنځ د ځانګړې ملګرۍ یو قطعي دلیل دی. اردوغان په ترکیه کې د مخکنیو حاکمانو په پرتله د یهودو بنسټ ته ښه خدمت کړی دی. کله چې په ۲۰۱۶ م کال د یهودو په بنسټ کې اور ولګېد، نو د اماراتو په ګډون ډېری هېوادونه یې په مړه کولو کې پاتې راغلل او نږې و چې د یهودو دولت د هغو ظلمونو په جزا ورسېږي، چې د فلسطین د خلکو په حق کې یې کړي دي؛ خو د یهودو نږدې ملګري اردوغان د هغوی ژغورلو ته ور ودانګل او په دې بریالی شو، ترڅو د فلسطینیانو وژل، د هغوی د کورونو ورانول او د کروندو له منځه وړل همداسې دوام وکړي.

له همدې امله د ۲۰۱۶ م کال له اور څخه د یهودو تر ژغورلو وروسته اردوغان په فلسطین کې د هغوی په جنایتونو کې شریک بلل کېږي. د حیرانتیا وړ خبره دا ده، چې اردوغان د هغو سیمو د ژغورلو لپاره هېڅ ونه کړل، چې په «حماة» کې د سوریې حکومت او په نورو برخو کې جنایتکارې روسیې په اور وسوځولې؛ بلکې اردوغان وویل: دویمې حماة ته اجازه نه ورکوم. مګر دویمه، درېیمه او حتا څلورمه حماة هم تکرار شوه، خو اردوغان هېڅ ونه کړل. په شام کې د روسیې پر وحشیانه جنایتونو سربېره بیا هم اردوغان د الله سبحانه وتعالی له دښمن او د جنایتکارانو له مشر پوتین سره اړیکې ساتلې دي.

د فحشا د مرکزونو او بربنډو ساحلونو تاسیس

د فحشا مرکزونه چې مسلمانان د فساد په لوري بیایي، په ترکیه کې د اردوغان له حاکمیت وړاندې موجود وو؛ خو د اردوغان د حاکمیت پرمهال نور هم زیات شول. د فحشا د یوه مرکز ښځینه مالکه، چې د اردوغان له ولسمشر کېدو وروسته د هغه پر بریاليتوب خوشاله وه، داسې وویل: اردوغان مې ځکه انتخاب کړی و، چې د هغه د حاکمیت پرمهال مې تجارت ښه پرمختګ کړی دی. ځینې راپورونه ښيي، چې په ترکیه کې د فحشا مرکزونه د عوایدو تر ټولو سترې سرچینې بلل کېږي. نو د حیرانتیا خبره نه ده، چې د ترکیې اقتصاد په وروستیو کلونو کې د پام وړ پرمختګ کړی دی.

اردوغان په ۲۰۰۹ م کال په «ایجه» سیند کې د بربنډو خلکو ساحل د پرانیستې پټۍ په خپل لاس پرې کړه؛ که څه هم د سلطان عبدالحمید او محمد فاتح په خاوره کې د داسې ساحلونو شتون ډېره لرې خبره ده، خو دا معلومات پوره دقیق دي. مګر کله چې له دې اړخه د خلکو غږ پورته شو، نو اردوغان د عفاف ساحل پرانیست.

پایله:

اردوغان؛ د امریکا پیرو، د روسیې او یهودو ملګری، د اسلام او مسلمانانو خاین او لومړۍ درجه سېکولر دی. اردوغان په ترکیه کې لومړی درجه سېکولر دی؛ کړنې یې د اسلام له نظره هغه جنایتونه ګڼل کېږي، چې الله تعالی او د انسان، ژوند او کایناتو رب یې په قهر کړی دی. امت باید وړاندې تر دې چې وخت پرې تېر شي او یا وړاندې تر دې چې بیا پښېماني ګټه نه لري؛ دغه موضوع باید درک کړي او د اردوغان په ګډون باید په ټولو اسلامي خاورو کې د حاکمو نظامونو د سقوط لپاره له حزب التحریر سره کار وکړي. همدارنګه امت باید خپل صفونه منظم کړي، ترڅو د جلیل القدر عالم عطاء ابن خلیل ابو الرشته په مشرۍ له حزب التحریر سره کار وکړي او د نبوت په طریقه دویم راشده خلافت تاسیس کړي؛ ځکه د مسلمانانو د ژغورنې او عزت او بیدارۍ ته د هغوی د رسېدو لاره همدا ده. الله سبحانه وتعالی فرمایلي:

﴿وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضَىٰ لَهُمْ وَلَيُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا يَعْبُدُونَنِي لَا يُشْرِكُونَ بِي شَيْئًا وَمَن كَفَرَ بَعْدَ ذَٰلِكَ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ [نور: ٥٥]

ژباړه: الله له هغو کسانو سره چې ایمان یې راوړی او نېک کارونه کوي، ژمنه کوي، چې هغوی به د ځمکې پر سر حاکمان کړي، لکه څنګه یې چې مخکنیو ته د ځمکې خلافت ورکړ او هغه دین چې د دوی لپاره یې خوښ کړی، هغه به پر خپل ځای پاتې او ریښې به یې وغځېږي. د هغوی وېره به په امنیت او ارامۍ بدله شي، داسې چې هغوی یوازې زما عبادت وکړي او له ماسره څوک شریک ونه نیسي او هغه کسان چې تر دې وروسته کافران شي، هغوی فاسقان دي.

لیکوال: سعید عدنان

سرچینه: الوعي مجله (۴۲۹» ګڼه

د مطلب ادامه...

د شانګهای سازمان غړي؛ تروريستي دولتونه چې په افغانستان کې د تروريزم پر وړاندې د جګړې ادعا لري! Featured

«د سيمه‌ييز تروريزم پر وړاندې د مبارزې بنسټ» په نامه د شانګهای همکاريو سازمان يوې ادارې د اکتوبر په ۱۴مه د جمعې په ورځ په نوي ډهلي کې په همدې موخه ناسته وکړه. د دغې ناستې په پايله کې د دغه سازمان يو شمېر غړو په افغانستان کې له «تروريزم سره د مبارزې» په موخه د مشترکو اقداماتو لپاره د همکارۍ سند لاسليک کړ.

دا په داسې حال کې ده چې له ۲۰۰۱ کال څخه وروسته د تروريزم (د اسلام او مسلمانانو) پر وړاندې د غربي نړۍ جګړه له شرموونکې ماتې سره مخ شوې، خو اوس هر دولت د خپلو ګټو پر اساس تروريزم تعريفوي او پر خپل دښمن باندې د تروريزم يا يې د ملاتړي ټاپه وهي. په اکسفورډ قاموس کې تروريزم داسې تعريف شوی دی: «تروريزم د سياسي موخو لپاره له ځواک څخه ناقانونه استفاده، تاوتريخوالی او وېره خپرول دي، په ځانګړي ډول د غير نظاميانو پر وړاندې». د دغه تعريف پر اساس د شانګهای کنفرانس غړي هېوادونه پخپله تروريستي هېوادونه دي.

د شرقي ترکستان له مسلمانانو سره د چين د تروريستي دولت چلند، چې خاوره يې اشغال شوې او يوازې د دې لپاره ربړول کېږي چې مسلمانان دي. د هندوتوا خوځښت او د مودي هندوپاله دولت چې کشمير يې اشغال کړی او پر هندي مسلمانانو هر ډول ظلم روا ګڼي. د پاکستان دولت چې د بلوڅانو او پښتنو په سیمو کې پر مسلمانانو تېری کوي او د خپلو ګټو لپاره له سترو قدرتونو په ځانګړي ډول امريکا سره د مسلمانانو په وژلو کې همکاري کوي، د امريکايي بې پيلوټه الوتکو لپاره يې خپلې هوايي لارې پرانيستي او له سترو قدرتونو سره په افغانستان کې د استخباراتي بريدونو په ترسره کولو کې مرسته کوي. همدا ډول د ايران دولت چې د سوريې، عراق او يمن مسلمانان يې له خاورو سره خاورې کړل، په افغانستان او عراق کې يې د امريکا او ناټو له ترور او وحشت سره همکاري وکړه او په کور دننه د خپلې بقا لپاره خپل اتباع په مختلفو اساليبو او وسايلو ترور کوي او وحشت پرې کوي. د روسيې دولت هم په سوريه کې سلګونه زره مسلمانان په شهادت ورسول او د چيچنيا او منځنۍ اسيا مسلمانان يې تر اوسه تر ظلم لاندې ساتلي. د منځنۍ اسيا هېوادونه هم ارام نه دي ناست او د مسلمانانو او اسلامي خوځښتونو په شکنجه کولو او له منځه وړلو کې له خپل بادار سره يو موټی دي.

خو د دغو دولتونو تصميمونه، مکرونه او حيلې به هېڅکله ثمر ته ونه رسېږي، ځکه له يوه اړخه د دغه سازمان واقعيت داسې دی چې غړي يې په سياسي لحاظ يو موټی نه دي او يو له بل سره سيالي او رقابت لري. له بله اړخه د تروريستي دولتونو دا ډول همکاري پر دې دلالت کوي چې دوی په سيمه کې د ځواکمن اسلامي دولت له ظهور څخه اندېښمن دي او غواړي په دا ډول تصيمونو سره يې د ظهور مخه ونيسي. خو دوی بايد له تاريخه زده‌کړه وکړي، چې د حق او باطل تر منځ جګړه کې حق تل بريالی کېږي او باطل له منځه ځي.

موږ په دې باور يو چې په نړۍ کې تر بل هر ځای د افغانستان، پاکستان او منځنۍ اسيا په سيمه کې اسلامي بيداري ډېره شوې او د مسلمانانو د وحدت او د نبوت پر منهج د راشده خلافت د بیا تاسيس شونتيا ډېره شوې ده؛ چې د دغو هېوادونو اندېښنه هم له همدې ټکي سرچينه اخلي. دغه دولتونه غواړي چې په خپلو کمزورو اقداماتو سره د دغې سترې څپې مخه ډب کړي، خو د بيدارۍ دغه څپه دومره ستره او ژوره ده چې د دغو قاتلو او وحشي دولتونو د حاکميت فرصت يې حد اقل ته رسولی دی. انشاء الله ډېر ژر به د سيمې مسلمانان د دغو دولتونو له ظلمه خلاص شي او د نبوت پر منهج د راشده خلافت دولت په تاسيس سره به خوښ شي.

﴿لِلَّهِ الْأَمْرُ مِن قَبْلُ وَمِن بَعْدُ وَيَوْمَئِذٍ يَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ * بِنَصْرِ اللَّهِ يَنصُرُ مَن يَشَاءُ وَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ﴾

د تېرو او راتلونکو ټولو چارو واک له الله سره دی. او په هغه ورځ به مومنان د الله په مرسته (د يوې بلې سترې بريا په خاطر) خوشاله شي. الله سبحانه و تعالی له هر چا سره چې خوښه يې شي، مرسته کوي او هغه (پر خپلو دښمنانو) برلاسی او (پر خپلو دوستانو) ډېر مهربان دی.

د حزب‌التحریر - ولایه افغانستان مطبوعاتي دفتر

د مطلب ادامه...

کولرا د سوریې خلک وژني؛ داسې دولت شته چې ملاتړ یې وکړي؟! Featured

د سوریې رژيم د روغتیا وزارت دوشنبې اعلان وکړ چې کولرا وبا په بېلا بېلو سیمو کې د ۲۹ کسانو ژوند اخیستی. د مړو او ټپیانو شمېر د حلب ولایت په شمال کې زیات و؛ هلته د ۲۵ کسانو مړینه تاييد شوې. د سپټمبر په ۱۹مه د سوریې د روغتیا وزارت له لوري د خیریه موسسې او د سوریې په شمال او ختیځ کې د سیمه ییزې روغتیا مدیریت د معلوماتو له مخې، په ټول هېواد کې د زرګونو نورو مشکوکو قضیو راپور ورکړل شوی. د دغو پېښو شمېر په داسې حال کې زیاتېږي چې ملګرو ملتونو په همدې میاشت کې اعلان وکړ چې دا وبا د فرات رود له هغو ککړو اوبو سره تړلې چې د سوریې له شمال څخه د ختیځ پر لور روانې دي او د ځمکو خړوبولو او څښاک لپاره ګټه ترې اخیستل کېږي.

د سوریې د جګړې له امله رامنځته شوی ناورین ډېر لوی دی؛ ځکه چې د روغتیا ساتنې نیږدې نیمایي تاسیسات یې ویجاړ کړي او بېخ‌بنسټونو ته یې سخت زیان رسولی. دا جګړې په ډیری اغیزمنو سیمو کې د اوبو د سرچینو د کمښت لامل شوې دي. دې چارې ډېر خلک له ککړو اوبو څخه ګټې اخیستنې ته اړ کړي چې په پایله کې یې د ساري ناروغیو خپرېدل ګړندي کړي؛ په ځانګړي ډول د حلب، چې د رژیم د مخالفانو تر ټولو لوی مرکز دی، ډېر خلک پر کولرا اخته شوي. پر دې سربېره، دغو جرمونو په ګڼ مېشتو سیمو کې زرګونه ماشومان، ښځې، ځوانان او بوډاګان وژلي؛ زرګونه زده کوونکي یې له زده کړو بې برخې کړي او له ښوونځيو او کورونو یې کډه کولو ته اړ کړي دي. د خوړو نه خوندیتوب په زرګونو ماشومانو کې د لوږې او خوارځواکۍ د خپریدو لامل شوی دی.

په سوریه کې د تش په نامه بشرپالو سازمانونو ادعاوې درواغ دي. د دوی موخه د بشر د درد او کړاو کمول نه، بلکې د ظلم پر وړاندې پر پاڅون کوونکو د جنایتکار رژيم د وحشیانه جګړې د مستقیم مسولیت کمول دي. ښکاره خبره ده چې پانګوال هېوادونه په سوریه کې هم د یمن، میانمار، فلسطین، کشمیر او نورو هېوادونو پشان د مسلمانانو د ژغورلو اراده نه لري؛ ځکه چې د دوی د پانګوالو معیارونو له مخې، دا کار هېڅ ډول سیاسي ګټه نه لري او د ماشومانو او بې دفاع ملکي وګړو د وژلو پای ته رسول دوی ته اقتصادي ګټه نه رسوي.

اې مسلمانانو: لکه څنګه چې پوهیږئ، په سوریه کې زموږ پر خلکو بشري ناورین راغلی؛ ځکه چې اوبه هغو موادو ککړې کړې چې په صنعت او کرنه کې کار ترې اخیستل کېږي؛ لکه درانه فلزات، سرب، سیماب، کیمیاوي مواد، سرې او نور خطرناک مرکبونه. دا اوبه کېدای شي په میکروبونو، باکټریاوو، ویروسونو، پرازیټونو او د چينجیو په څېر نورو ژونديو موجوداتو په واسطه هم ککړې شي. که دا ستونزه حل نه شي، دا ککړتیا د ډیرو نورو ناروغیو لامل کېدای شي چې د انسان روغتیا زیانمنوي. د روغتیا د نړیوال سازمان په وینا، په ټوله نړۍ کې تر یو ملیارد ډېر خلک د څښاک له پاکو اوبو څخه بې برخې دي او هر کال لږ تر لږه څلور میلیونه کسان، چې ډېری یې ماشومان دي، د ککړو اوبو له څښلو څخه راپورته کېدونکو ناروغیو؛ لکه ټایفایډ تبې، کولرا، شيستوزومياز، شدید نس ناستي او نورو، له امله مري.

په شریعت کې د هغو اوبو ککړول منع دي چې په ټولو مسلمانانو پورې اړه لري. دا د دولت مسولیت دی چې د اوبو پر سرچینو او پاکو اوبو باندې څار او پام وکړي او له پاکوالي یې ډاډمن شي. خو هغه عادل او ملاتړی دولت چېرته دی؟!

د دولت په نشتون کې دا د امت وضعیت دی! دا امت به تر هغه په زوال کې وي، تر څو چې پوه نه شي چې ژغورنه یې يې یوازې د دین په درک کولو او په ژوند کې د هغه په پلي کولو کې ده. هغه دولت چې د خپلې عقیدې مطابق احکام او مقررات پلي کړي؛ دا دولت د نبوت پر منهج راشده خلافت دی.

 (وَيَوْمَئِذٍ يَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ * بِنَصْرِ اللَّهِ يَنصُرُ مَن يَشَاءُ وَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ)

ژباړه: «... او په دغه ورځ به مسلمانان د الله تعالی نصرت باندې خوشالي وکړي. الله تعالی له هر هغه چا سره مرسته کوي چې خوښه یې شي. هغه برلاسی او پوره رحم لرونکی دی.» [روم: ۴-۵]

د حزب التحریرـ ښځو برخې مرکزي مطبوعاتي دفتر

 

د مطلب ادامه...

تکبر مې څادر او لويي مې جامه ده

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رضي الله عنه قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ"يَقُولُ اللَّهُ سُبْحَانَهُ الْكِبْرِيَاءُ رِدَائِي وَالْعَظَمَةُ إِزَارِي مَنْ نَازَعَنِي وَاحِدًا مِنْهُمَا أَلْقَيْتُهُ فِي جَهَنَّمَ" (رواه ابن ماجه)

له ابو هریره رضي الله عنه څخه روايت دی، هغه وايي چې رسول الله صلی الله عليه وسلم فرمايلي: « الله سبحانه و تعالی فرمایي چې تکبر زما څادر او لويي مې جامه ده؛ څوک چې له دغو (تکبر او لويي) څخه په يوه کې له ما سره شريک شي، نو دوزخ ته يې غورځوم.»

د سنن ابو داوود په شرحه، عون المعبود (كِتَاب اللِّبَاسِ) کې د دغه حدیث په شرحه کې راغلي: «خطابي ویلي: د دې خبرې معنی دا ده چې تکبر او لويي د الله سبحانه و تعالی لپاره ځانګړي صفتونه دي چې هېڅوک ورسره نه شي پکې شريکېدلی او مخلوق ته نه ښايي چې دغه دوه صفتونه خپل کړي، ځکه د مخلوق صفت تواضع او سر ټیټول دي.»

په دې حدیث کې مخلوق له کبر، غرور او ځان لوړ بللو څخه منع شوی، ځکه تکبر او لويي یوازې په الله سبحانه و تعالی پورې ځانګړي صفتونه دي؛ روا نه ده چې څوک ځان پکې شريک کړي او مخلوق ته نه ښايي چې په دغو صفتونو ځان متصف کړي.

نن ورځ ګورو چې روبیضه حکام تکبر کوي او ځان لوی ښيي؛ له خلکو غواړي چې د دوی تعظيم، ستاينه او چاپلوسي وکړي او دوی ته سر ټيټ کړي، چې دوی په دې کار سره په ربوبيت او ألوهيت کې ځانونه شريکوي. الله تعالی به دوی د دې کار په بدل کې سخت خوار او ذليل کړي او د خلکو تر پښو به يې لاندې کړي. رسول الله صلی الله عليه وسلم فرمايي:

«يحشر المتكبرون يوم القيامة أمثال الذر في صور الرجال، يغشاهم الذل من كل مكان، فيساقون إلى سجن في جهنم يسمى بولس، تعلوهم نار الأنيار، يسقون من عصارة أهل النار طينة الخبال» (رواه الترمذي)

ژباړه: متکبران به د قيامت په ورځ په داسې ډول حشر شي چې څېرې به يې د انسانانو وي، خو په تن به د کوچنيو سرو مېږيانو په څېر وي، له هرې خوا به ذلت رانغښتي وي او په جهنم کې به يو زندان ته ـ چې بولس نومېږي ـ کش کول کېږي، چارچاپېر به يې اور وي او څښاک به يې د دوزخيانو د زخمونو مردارې وينې او زوې وي.

ليکنه: عفراء تراب

ژباړه: مصطفی ځيرک

د مطلب ادامه...
Subscribe to this RSS feed

اسلامي خاورې

اسلامي خاورې

غربي هېوادونه

ټول لینکونه

د پاڼې برخې