(ترجمه)

با آن­که جنبش "میانه‌روی سیاسی" در طرابلس در اواسط ماه جاری ادعا می­کند که برای اجرای نقشۀ یک راه‌حل سیاسی در لیبیا، باعجله به دنبال راه‌اندازی کنفرانسی بزرگ ملی می­باشد؛ همزمان با آن حفتر گردان­های مسلح خویش را روانۀ سمت غربی لیبیا(طرابلس، پایتخت) نموده است و صحرای جنوبی مسیر دستیابی وی به طرابلس می­باشد. حفتر شهرستان غریان را که تقریباً در 100کیلومتری پایتخت واقع می­‌باشد، پس از عقب‌نیشینی قطعۀ نظامیی­که در آنجا مستقر بود، به عنوان پایگاه مرکزی خویش انتخاب نموده است. همان طور می­بایست وقایع زیر را در کنار هم قرارداد:

- حفتر در یک پیام صوتی آغاز آنچه که آن را "فرآیند آزادسازی طرابلس" می­نامد، اعلام کرد.

- سراج، رئیس مجلس ریاست جمهوری، نیروی هوایی را دستور داد که به استفاده از زور جلو هرکسی­که پایتخت را تهدید می‌کند، بگیرند.

- سراج رئیس ارکان و تمام قطعات نظامی را دستور داد که برای پاسخ دادنی‌که برای جلوگیر از هرکسی­که غیرنظامیان را به تهدید مواجه می­کند، آمادگی های خود را بلند ببرند.

- وزارت داخلۀ لیبیا حالت اضطراری اعلام نموده و برای رسیدگی به هرگونه نقض امنیتی در پایتخت خواستار آمادگی تمام واحدهای امنیتی شد.

- فرماندهی مرکزی قطعۀ نظامی "مصراته" گردان­های زیرپوشیش خود را  دستور داد که روانۀ طرابلس شوند.

- شهرستان مصراته که دارای بزرگ‌ترین نیروی نظامی در غرب لیبیا می­باشد­، نفیرعام اعلام شده است.

- نیروهای حامی طرابلس، یکی از تجمعات حفتر در80 کیلومتری جنوب طرابلس را مورد حمله قرار دادند.

این موارد از برجسته‌ترین رویدادهای یک روز از هفته‌های گذشته بود، روز بعد آن:

- نیروهای وابسته به دولت بر یکی از گردان­های نظامی منطقۀ 27حفتر در غرب طرابلس مسلط شده و تمام افراد آن را اسیر و مورد لت‌وکوب شدید قرار دادند.

- نیروی هوایی تحت کنترول دولت، یکی از تجمعات حفتر را در منطقۀ "الهیرة" در جنوب طرابلس مورد بمباردمان قراردادند.

- فرودگاه طرابلس پس از این‌که به وسیلۀ یکی از گروه‌های وابسته به حفتر اشغال شده بود، بازپس گرفته شد.

این چکیده‌ای از حوادث نظامی بود که در خلال دو روز در لیبیا به وقوع پیوسته بود. اما همزمان با آن، تحرکات کشورهای خارجی نیز چنین بود:

وزیر امور خارجۀ امریکا به صدور یک بیانیه‌ای پرداخته و گفت: «ما اوضاع لیبیا را از نزدیک پی‌گیری نموده و از اجرای روند سازمان ملل متحد درین خصوص حمایت خواهیم کرد.»

- انگلیس خواستار نشست اضطراری شورای امنیت سازمان ملل دربارۀ اوضاع کنونی لیبیا شد.

- دبیرکل سازمان ملل در طرابلس گفت: «راه‌حل اوضاع لیبیا باید سیاسی بوده و از طریق مذاکرات به آن پرداخته شود.»

- دبیرکل سازمان ملل هم‌چنان گفت: «در این شرایط هیچ کنفرانس ملی برای گفت‌وگو وجود نخواهد داشت.»

در تلاش برای درک اسباب و دلایل آنچه اتفاق خواهد افتاد، همه چشم‌ها به انتظار این اند که "کنفرانس ملی، گفت‌وگوهای  فراگیر لیبیا" در شهرستان غوامس واقع در محل اتصال مرز لیبیا، تونس و الجزایر برگزار شود؛ در نزدیکی حضور قوی ارتش الجزایر؛ ارتش دولتی­که به هرگونه تسلط حفتر براوضاع لیبیا مخالف می­کند.

قرار معلوم، سراج به دعوت رسمی­ای برای نشت باحفتر در ماه گذشته به ابوظبی سفر کرد؛ اگرچه هیچ وضاحتی در خصوص این نشست ارائه داده نشده؛ اما مطالبی در مورد "تفاهم بین‌الجانبین" بر تقسیم قدرت در طرابلس انتشار یافته است. چیزی‌که ظاهراً بدور از بقیه احزاب اتفاق افتاده و موجب برانگیخته شدن موجی از خشم دیگران بر رویکردهای متفاوت آنان شده است. به تعبیر برخی، این تقسیم بین حفتر و سراج بر اساس قاعدۀ "برای یک مرد سهم دو زن" صورت گرفته است.

انتظار می­رفت که غسان سلامه بتواند از طریق کنفرانس فراگیر ملی در "غوامس" در این ماه تفاهم مذکور را به تصویب برساند؛ اما همان طوری‌که معلوم است، امریکا و متحدان منطقوی وی از این توافق راضی نمی­باشند.

این حمله از جانب حفتر گران تمام شده و الجزایر را از انجام هرگونه اقدامی در مرزهایش ناتوان ساخته است؛ زیرا الجزایر درگیر اوضاع داخلی خود می­باشد و یا این‌که به دلیل اطمینان خاطردادن­های مشکوک فرانسه برای الجزایری­ها مبنی بر این‌که که این اوضاع لیبیا برای آن‌ها خطرناک نیست، الجزایر دست به هیج اقدامی نزده است و یا به دلیل تمایل فرستادۀ سازمان ملل برای فرصت دادن به امریکا و مزدور آن حفتر، برای تهدید بیشتر علیه طرابلس و در نتیجه نفوذی را که اروپا در لیبیا از برگزاری "کنفرانس ملی" پیدا خواهد کرد، نیز به وسیلۀ سلاح حفتر به تهدید مواجه کنند و در نتیجه نتائج طوری شود که امریکا می‌خواهد.

امریکا سیاست دورنگ‌اش را به کارگرفته و به دروغ ادعا می­کند که از راه‌حل سیاسی حمایت می­کند؛ بلکه امریکا می­­خواهد دروازه‌های طرابلس، پایتخت، را بر روی مزدورش، حفتر، باز کند. بنابر این، وزیر داخلۀ دولت سراج، که از قدرت بالایی برخوردار است، فرستادۀ سازمان ملل را متهم به توافق با حفتر می­کند و به صراحت دولت‌های عربی را نیز به حمایت از حفتر متهم کرده و چنین تصریح می­دارد: «ما دیگر به جامعۀ بین‌المللی اعتماد نداریم و به خودمان اعتماد خواهیم کرد.»

این یک دلیل روشنی براین­ است که جنگ در لیبیا در بین امریکا و اروپا می­باشد؛ اما فقط هزینه‌اش را باید ما متحمل شویم. این به صراحت در بیانه­هایی‌که سراج ارائه داشته و از دستوراتی­که برای جلوگیر از عملیات حفتر بر قطعات نظامی خویش داده است، کاملاً واضح می­باشد؛ چیزی‌که نتیجه‌اش جز خسارات جبران ناپذیری؛ از قبیل قتل­­­، اسارت و لت‌وکوب ملیشه­های حفتر چیزی دیگری نیست. 

ممکن است که این درگیری­ها دروازۀ یک جنگ سخت و ویرانگری را بازکند، که این خود یکی از مقاصد شوم امریکا می‌باشد؛ زیرا امریکا می­خواهد سرزمین‌های اسلامی را به ویرانه­ تبدیل کند. این حقیقت نیازی به زحمت فکر کردن ندارد؛ زیرا چیز عیان می‌باشد؛ چیزی‌که ما به چشم سر در سرزمین­های عربی مشاهده نمودیم؛ مخصوصاً در سرزمین­هایی‌که میزبان انقلابات بودند.

بنابر این، اخراج فرستادۀ سازمان ملل از سرزمین مان، اجازه ندادن به وی برای دخالت در امور داخلی ما، عدم استجابت به دیکته‌های سفرای قدرت­های بزرگ و عملی بدور از همۀ آن‌ها، تنها راه آزادی از یوغ بردگی کفار در سرزمین­های مان  و تنها راه التزام به حاکیت الله سبحانه وتعالی می­باشد:

﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَوَلَّوْا قَوْمًا غَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ قَدْ يَئِسُوا مِنَ الْآخِرَةِ كَمَا يَئِسَ الْكُفَّارُ مِنْ أَصْحَابِ الْقُبُورِ﴾

[متحنه: ۱۳]

ترجمه: ای مؤمنان! باقومی‌که الله(سبحانه وتعالی) بر آنان خشم گرفته، دوستی نکنید. آنان به یقین از آخرت مأیوس‌اند؛ همان‌گونه که کافران از مدفون در قبرها مأیوس‌اند.

اینست همان راه پیروزی و نصرت مؤمنان بر الله سبحانه وتعالی کار دشواری نیست.

نوسنده: استاد احمد المهذب

برای دفتر مطبوعاتی مرکزی حزب التحریر

(ترجمه)

پرسش

السلام علیکم و رحمةالله و برکاته!

شیخ معزز، منت گذاشته و پرسشِ شخصی‌ام را که در مورد خرید و فروش است، پاسخ دهید! من یک کارگاه دارم که 400 متر مربع مساحت داشته و در آن یک دستگاه نجاری نیز دارم؛ شخصی نزدم آمد تا آن دستگاه را از من بخرد و من هم آن را برایش فروختم؛ بعد از آن کارگاه را از من به اجاره خواست تا دستگاهی را که از من خریده بود، در آن‌جا بگذارد و از آن استفاده نماید؛ من بر این امر نیز موافقت کردم؛ باوجود این‌که دستگاه چیزی منقول است، با آن‌هم در آن‌جا باقی گذاشته شد و نقل داده نشد؛ درحالی‌که کلیدهای کارگاه نزد مستأجر(مالک دستگاه) است و او مالک کامل منفعت کارگاه نیز می‌باشد؛ در صورتی‌که چیزی از کارگاه را تلف ننموده و ضرری بر آن وارد نکند، آیا معاملۀ ما با این وصف که دستگاه انتقال داده نشده، همه شروط مشروعه را در بر دارد و یا خیر؟ و یا این معاملۀ ما به‌خاطر انتقال نیافتن دستگاه و باقی ماندن‌اش در کارگاه، که آن‌را خریدار دستگاه به اجاره گرفته، باطل است؟ الله سبحانه وتعالی شما را برکت داده تا توسط شما فتح نصیب ما بفرماید. اگرممکن باشد، امیدوارم پرسش‌ام را زودتر پاسخ دهید؛ چون بسیار عاجل ضرورت دارم. والسلام علیکم و رحمةالله و برکاته!

پاسخ

وعلیکم السلام و رحمةالله و برکاته!

قبض کردن و در تصرف درآوردنِ مبیعه فقط در اشیایی شرط صحت بیع است که از جملۀ موزونات، مکیلات و معدودات باشند؛ مثل: رخت، برنج، تربوز و کیله. پس این‌چنین اشیایی‌که پیمانه، متر و اندازه، عدد و شمار و یا به‌وزن و ترازو فروخته می‌شوند؛ در همۀ این اشیاء واجب است که حین خرید و فروش، مشتری آن‌را از جایش انتقال دهد؛ هم‌چنان فروشنده برای این‌که این اشیاء را فروخته بتواند، باید آن‌را قبض نموده و در دوکان خود بیاورد؛ بنابر این، برای تاجر جایز نیست تا جنسی را به‌فروش برساند که مالک آن نبوده و در ملکیت‌اش نباشد؛ چنان‌چه پیامبر صلی‌الله علیه وسلم فرموده است:

«مَنْ ابْتَاعَ طَعَامًا فَلَا يَبِعْهُ حَتَّى يَسْتَوْفِيَهُ»

(رواه بخاری)

ترجمه: کسی‌که غله‌ای را خرید، برایش جایز نیست آن را بفروشد تا آن‌که آن‌را کاملاً قبض کند.

مسلم از ابن عمر روایت کرده است که گفت: «ما از تجار و واردکنندگان، غله را به‌طور تخمینی می‌خریدیم و پیامبر صلی‌الله علیه وسلم ما را از فروش آن قبل از انتقال دادن از جایش منع فرمود» و هم‌چنان مسلم روایت کرده که رسول الله صلی‌الله علیه وسلم فرمود:

«مَنْ ابْتَاعَ طَعَامًا فَلَا يَبِعْهُ حَتَّى يَكْتَالَهُ»

(رواه مسلم)

ترجمه: هرکسی غله‌ای را خرید، قبل از پیمانه کردن آن‌را نفروشد.

 و از حکیم ابن حزام روایت است که گفت:

«قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنِّي أَشْتَرِي بُيُوعًا فَمَا يَحِلُّ لِي مِنْهَا وَمَا يُحَرَّمُ عَلَيَّ قَالَ فَإِذَا اشْتَرَيْتَ بَيْعًا فَلَا تَبِعْهُ حَتَّى تَقْبِضَهُ»

(رواه احمد)

ترجمه: من به رسول الله صلی‌الله علیه وسلم گفتم: «یا رسول الله! من چیزهایی را خریداری می‌کنم؛ پس چه‌چیز برایم حلال و چه‌چیز حرام است؟» رسول الله صلی‌الله علیه وسلم فرمود: «چیزی را که خریدی آن‌را نفروش تا آن‌که آن‌را قبض نموده و در اختیار می‌آوری.»

 از زید بن ثابت روایت است که رسول الله صلی‌الله علیه وسلم از فروختن جنس، پیش از قبض کردن و به‌تصرف درآوردن آن منع فرمود. این را ابوداود روایت نموده است. احمد در مسند خود از ابن عمر روایت کرده که رسول الله صلی‌الله علیه وسلم فرمود:

«مَنْ اشْتَرَى طَعَامًا بِكَيْلٍ أَوْ وَزْنٍ فَلَا يَبِيعُهُ حَتَّى يَقْبِضَهُ»

(رواه احمد)

ترجمه: هر کس غله و خوراکه‌ای را با پیمانه و وزن خرید، آن‌را نفروشد تا آن‌که آن‌را قبض کند.

احادیث ذکرشده به‌طور واضح بالای دو چیز صراحت دارد: یکی بالای پیمانه و وزن و دیگر به‌طور عام بالای غله که پیمانه، وزن و یاهم شمار می‌شوند؛ چون غله گاه‌گاهی به‌شمار فروخته می‌شود؛ مثل: برخی از میوه‌ها. بنابر‌ این، شرط قبض کردن متعلق به‌تمام چیزهایی است که توسط آن‌چه که غله با آن اندازه‌گیری می‌شود، اندازه‌گیری شود؛ مثل: پیمانه، وزن و شمردن.

اما اشیایی‌که پیمانه، وزن و شمار نمی‌شوند، در خرید و فروش آن‌ها قبض کردن شرط نیست و این قاعده بالای خانه، زمین، حیوان، و امثالهم نیز منطبق می‌شود؛ چون خانه و زمین نقل داده نمی‌شود. اما حیوان به‌خاطر وارد شدن حدیثی‌که بخاری از ابن عمر روایت می‌کند، در این جمع آمده است و آن این‌که عمر بالای بکر یک رأس اسپ داشت، به‌شرح زیر:

«فَقَالَ لَهُ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسـلم بِعْنِيهِ فَقَالَ عُمَرُ هُوَ لَكَ فَاشْتَرَاهُ ثُمَّ قَالَ هُوَ لَكَ يَا عَبْدَ اللَّهِ فَاصْنَعْ بِهِ مَا شِئْتَ»

ترجمه: پیامبر صلی‌الله علیه وسلم به او گفت: آن‌را به‌من بفروش! عمر گفت: آن از تو شد، رسول الله صلی‌الله علیه وسلم آن‌را خرید؛ سپس فرمود: آن از تو است ای عبد الله، هر تصرفی‌که می‌خواهی در آن بکن!

در این حدیث واضح می‌گردد که پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم اسپ را از عمر خرید و قبل از قبض کردن آن‌را به عبدالله ابن عمر فروخت. هم‌چنان مسلم در صحیح خود از عامر روایت می‌کند که گفت: جابر ابن عبدالله به‌من قصه کرد که من شتری داشتم که بر آن سفر می‌کردم و زیاد ناتوان شده بود؛ پس تصمیم گرفتم که آن‌را مهمل رها کنم، ناگهان پیامبر صلی‌الله علیه وسلم پیدا شد و برایم دعا کرد و آن‌را با چیزی زد؛ پس چنان رفتاری کرد که قبلاً مثل‌اش را نکرده بود. گفت: این را برایم در بدل یک اوقیه (40 درهم) بفروش، گفتم: نه! گفت: بفروش؛ پس آن‌را در بدل یک اوقیه فروختم و شرط گذاشتم که مرا تا خانه‌ام برساند؛ چون به‌خانه رسیدم شتر را برایش بردم و او پول‌اش را به من داد و برگشتم؛ سپس در عقب‌ام کسی را فرستاد و گفت: چه فکر می‌کنی تو را برگشتاندم تا شترت را بگیرم؟ بگیر، شتر و پول هردو از تو باشد.

در این حدیث واضح می‌شود که پیامبر صلی‌الله علیه وسلم شتر جابر را خرید و آن‌را قبض نکرد و جابر بر آن شتر تا خانه‌اش رفت و بعد از آن، آن‌را به‌جابر بخشید. بنابر این، فروش حیوان و امثالش از چیزهایی است که عادتاً به وزن، پیمانه و شمارش فروخته نمی‌شوند؛ پس قبض کردن مبیعه در تکمیل بیع آن شرط نیست.

آن‌چه در نزد من راجح است، این است: دستگاه نجاریی‌که شما از آن پرسیده‌اید؛ مثل حیوان است و بر آن صحت بیع بدون قبض و نقل از جایش تطبیق می‌شود. به‌عبارت دیگر، انعقاد بیع دستگاه درست است، برابر است که آن‌را خریدار به‌خانۀ خود انتقال داده و یا جایش را اجاره گرفته و آن‌را در همان‌جا بگذارد.

الله سبحانه وتعالی شما را در خرید و فروش دستگاه برکت دهد! این را راجح‌تر می‌بینم و الله سبحانه وتعالی عالم‌تر و حاکم‌تر است.

برادرتان عطاء ابن خلیل ابوالرشته

22 جمادی الاول 1439هـ.ق

18 فبروری 2018م