«عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَوْمَ فَتْحِ مَكَّةَ: «لاَ هِجْرَةَ بَعْدَ الْفَتْحُ، وَلَكِنْ جِهَادٌ وَنِيَّةٌ، وَإِذَا اسْتُنْفِرْتُمْ فَانْفِرُوا»

(رواه بخاری)

ترجمه: از عبد الله بن عباس رضی‌الله عنهما روایت است که گفت: رسول‌الله صلی‌الله علیه وسلم روز فتح مکه فرمودند: بعد از فتح مکه هجرتی و جود ندارد؛ ولی جهاد در راه الله و اخلاص نيت در اعمال به جای خود باقی است و هرگاه برای جهاد از شما درخواست خروج شد، خارج شويد.

توضیح حدیث

در صدر اسلام هجرت در مدینه بخاطر قلت مسلمین و ضرورت آن‌ها به ایجاد اجتماع فرض بود؛ اما زمانی‌که مکه به نصرت الله سبحانه وتعالی فتح شد، مردم گروه‌گروه در دین اسلام داخل شدند و فرضیت هجرت به مدینه ساقط گردید؛ ولی فرضیت جهاد و اخلاص نیت به آن بر کسانی‌که توان جهاد را داشته باشند، باقیست. حکمت در و جوب هجرت برکسانی‌که اسلام می‌آوردند، این بود که از اذیت و آزار مشرکین مصون بمانند؛ زیرا مشرکین هرکسی را که مسلمان می‌شد، سخت عذاب و شکنجه می‌کردند تا از دینش برگردد؛ حتی قرآن در مورد ایشان فرمود:

﴿إِنَّ الَّذِينَ تَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِكَةُ ظَالِمِي أَنْفُسِهِمْ قَالُوا فِيمَ كُنْتُمْ قَالُوا كُنَّا مُسْتَضْعَفِينَ فِي الْأَرْضِ قَالُوا أَلَمْ تَكُنْ أَرْضُ اللَّهِ وَاسِعَةً فَتُهَاجِرُوا فِيهَا...﴾

[نساء : 97]

ترجمه: به راستی فرشتگان، هنگام قبض روح کسانی‌که(با ترک هجرت) به خويشتن ستم کردند، می‌گويند: در چه وضعی بوديد؟ پاسخ می‌دهند: ما در زمين مستضعف بوديم. می‌گويند: آيا زمين پروردگار وسیع و پهناور نبود که در آن هجرت می‌کرديد؟

لذا این هجرت در حق کسانی‌که در دار کفر مسلمان می‌شوند و قدرت خروج را از آن دارند، حکم‌اش باقیست. نسائی از طریق بهز بن حکیم بن معاویه از پدرش و از جدش به طریق مرفوع روایت نموده که رسول الله صلی‌الله علیه وسلم فرمود:

«لَا يَقْبَلُ اللهُ مِنْ مُشْرِكٍ بَعْدَ مَا يُسْلِمُ عَمَلًا أَوْ يُفَارِقَ الْمُشْرِكِينَ إِلَى الْمُسْلِمِينَ»

ترجمه: الله(سبحانه وتعالی) هیچ عمل مشرکی را بعد از اسلامش قبول نمی‌کند تا آن‌که از مشرکین به سوی مسلمین مفارقت نکند.

ابوداود از سمره به طور مرفوع حدیثی را چنین روایت نموده که رسول‌الله صلی‌الله علیه وسلم فرمود:

«أنا بريءٌ مِن كُلِّ مُسلِمٍ يُقيمُ بَينَ أظهُرِ المُشرِكينَ»

ترجمه: من از هر مسلمانی‌كه بين مشركين اقامت می‌كند، بيزارم!

حافظ ابن حجر، طیبی و دیگران در مورد این سخن: «وَلَكِنْ جِهَادٌ وَنِيَّةٌ» فرموده‌اند: از این سخن مخالفت حکم مابعدش از ماقبلش مفهوم می‌شود و معنی چنین می‌شود: «هجرتی‌كه در آن ترك وطن مقصود بود و از افراد خواسته می‌شد که به مدينه هجرت كنند، تمام شده است؛ اما ترك وطن به سبب جهاد، هم‌چنان به قوت خود باقی است و نيز حكم ترك وطن به نيت خير مانند فرار از ديار كفر يا هجرت در راه كسب علم يا گريز از فتنه‌ها برای حفظ دين، كه همه‌ای اين‌ها را شامل می‌شود، هم‌چنان باقی است و نیت اخلاص نیز باقی است.» پس خير در اينست كه بيرون شدن از هر شهری‌كه به صلاح دينش باشد، برايش بهتر است؛ برابر است كه هجرت ناميده شود يا نشود.

مراد از این سخنان(وإذا استنفرتم فانفروا) اینست که هرگاه حاكم اسلام شما را به جهاد فراخواند، به جهاد برويد. امام نووی فرموده است: «خیری‌که از طریق هجرت میسر بود، با انقطاع هجرت قطع گردیده است، که حصول آن از طریق جهاد و نیت صالحه ممکن است و بس؛ پس زمانی‌که امام یا خلیفۀ مسلمانان امر خروج به جهاد و عمل صالحه را داد؛ پس به اطاعت از آن خارج شوید و برائید.»

دوستان گرامی! هجرت از دار کفر به دار اسلام کما فی‌السابق به حکم خود باقی است؛ چنانچه الله سبحانه وتعالی فرموده است:

﴿إِنَّ الَّذِينَ تَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِكَةُ ظَالِمِي أَنْفُسِهِمْ قَالُوا فِيمَ كُنْتُمْ قَالُوا كُنَّا مُسْتَضْعَفِينَ فِي الْأَرْضِ قَالُوا أَلَمْ تَكُنْ أَرْضُ اللَّهِ وَاسِعَةً فَتُهَاجِرُوا فِيهَا فَأُولَئِكَ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَسَاءَتْ مَصِيرًا﴾

[نساء: 97]

ترجمه: بی‌گمان كسانی‌كه فرشتگان(برای قبض روح) به سراغ‌شان می‌روند و(می‌بينند كه به سبب هجرت نكردن به سرزمين ايمان) بر خود ستم كرده‌اند، بديشان می‌گويند: كجا بوديد(كه چنين بی‌دين و توشه مرده‌ايد؟) گويند: ما بی‏چارگانی در سرزمين(كفر) بوديم. گويند: مگر زمين الله وسيع نبود تا در آن كوچ كنيد؟ جايگاه آنان دوزخ است و چه بد جايگاهی و چه بد سرانجامی!

لذا هجرت از دار کفر به دار اسلام باقیست و هرگز قطع نمی‌شود؛ چنانچه امام احمد در مسندش روایت نموده که نبی کریم صلی‌الله علیه وسلم فرموده‌اند:

«إِنَّ الْهِجْرَةَ لَا تَنْقَطِعُ مَا كَانَ الْجِهَادُ»

(رواه احمد)

ترجمه: تا زمانی‌که جهاد است، هجرت قطع نیست.

اما حکم هجرت به تناسب توانمندی در افراد نسبت به آن متفاوت می‌باشد؛ چنانچه در بعضی حالات فرض و در بعضی حالات مندوب یا مستحب می‌باشد. اما کسانی‌که هرگز به هجرت قادر نباشند، پس الله سبحانه وتعالی آن‌ها را عفو نموده است که این عفو به سبب عجز ایشان از تحمل هجرت می‌باشد یا بخاطر مرضی‌که اقامۀ آن را برایش دشوار ساخته است یا بخاطر ضعیفی و سستی جسمی مانند زنان، کودکان و مشابه این‌ها، چنانچه در اختتام آیه ذکر است. بدین اساس، کسی‌که قادر به هجرت باشد و در منطقه‌ای زندگی کند که دینش را اظهار کرده نتواند و احکامی را که اسلام از وی خواسته است، قائم کرده نتواند، به سبب آنچه در آیت وارد است، هجرت بر وی فرض می‌باشد:

﴿أَلَمْ تَكُنْ أَرْضُ اللَّهِ وَاسِعَةً فَتُهَاجِرُوا فِيهَا﴾

ترجمه: مگر زمين الله وسيع نبود تا در آن كوچ كنيد؟

اما کسی‌که به هجرت هم قادر است و لیکن اظهار دینش را نیز کرده می‌تواند، اقامۀ احکام شرعی، که از وی خواسته شده(با درنظرداشت سلطۀ حکومت اسلامی) نیز می‌تواند؛ پس هجرت به چنین شخصی فرض نبوده؛ بلکه مندوب یا مستحب می‌باشد. اما فرض نبودن آن به سبب اینست که رسول‌الله صلی‌الله علیه وسلم در حق کسانی‌که در مکه باقی ماندند، تقریر نموده و چیزی اظهار نکرد. روایت است که شخصی بنام نعیم حام زمانی‌که قصد هجرت کرد، بنی عدی، که قومش بودند، آمده و به وی گفتند: تو نزد ما بمان؛ در حالی‌که در دینت باشی و ما کسانی را که به تو قصد اذیت کنند، مانع می‌شویم و تو از ما آنچه می‌توانی، حمایت کن. لذا وی در یکی از خانه‌های بنی عدی مقیم شده و یک مدتی از هجرت تخلف کرده و بعداً هجرت نمود، که پیامبر صلی‌الله علیه وسلم فرمودند: «قومت در حق تو خیرخواه بودند، نسبت به قوم من در حق من؛ زیرا قومم مرا اخراج کرده و ارادۀ قتل مرا کردند؛ ولی قوم تو تو را حفظ کرده و مانع ضرر به تو شدند.» این مطلب را ابن حجر در الاصابه ذکر کرده است و نعیم گفت: «ای رسول الله صلی الله علیه وسلم؛ بلکه قومت تو را بسوی طاعت الله سبحانه وتعالی و جهاد با دشمنش اخراج کردند؛ ولی قوم من مانع هجرت و طاعت الله سبحانه وتعالی برای من شدند.»

والسلام علی من اتبع الهدی

(ترجمه)

خبر:

به روز جمعه پنجم اپریل، که به روز کودکان فلسطینی معروف است، انجمن زندانیان فلسطین(PPA) بیانیه‌ای را نشر کرد که در آن آمده است: «از سال ۲۰۱۵م تاکنون ۶هزار کودک فلسطینی توسط نیروهای اسرائیل زندانی شده‌اند و ۹۸ درصد از کودکانی‌که دستگیر شده بودند، در جریان حبس مورد بدرفتاری روحی و یا جسمی قرار گرفتند. این بدرفتاری و شکنجه، لت‌وکوب، ساعت‌ها محرومیت از غذا و آب، محرومیت از خواب، تحقیر، تهدید به تجاوز جنسی و تهدیدهایی را علیه خانواده‌های این کودکان شامل می‌شوند.»

اغلب کودکان در هنگام بازجویی از داشتن حق والدین یا حضور سرپرست و حتی از داشتن حق ملاقات با خانوادۀ‌شان در هنگام حبس محروم بودند. بسیاری از آن‌ها در جریان حمله‌های شبانه به خانه‌های‌شان به صورت وحشیانه دستگیر شدند. تنها در جنوری ۲۰۱۸م، ادارۀ هماهنگ‌سازی امور انسان‌دوستانۀ سازمان ملل، ۳۳۶ تجاوز شبانۀ نیروهایی یهودی را ثبت کرد. برعلاوه، انجمن زندانیان فلسطین بیان کرد که ده‌ها کودک بعد از آن‌که عمداً به گلوله بسته و زخمی شده بودند، دستگیر شدند؛ حال‌آن‌که ده‌ها تن از آنان یک‌بار دیگر، مخصوصاً در جریان اوج تنش‌ها؛ مانند اعتراض الاقصی، باب الرحمه... در مارچ همین سال، دستگیر شدند.

تبصره:

بر اساس گزارش کمیتۀ دولت فلسطین برای امور زندانیان در رام‌الله، هم‌اکنون به تعداد ۲۵۰ کودک فلسطینی در زندان‌های دولت یهود محبوس‌اند. هم‌چنان‌ مبنی بر گزارش دفاع از کودکان بین‌الملل–فلسطین، همه‌ساله دوسیه‌های ۵۰۰ تا ۷۰۰ کودک فلسطینی در محاکم نظامی دولت یهود مورد پیگرد و بررسی قرار می‌گیرند. دستگیری و زندان اغلباً به دلایل جزئی، مانند پرتاب سنگ به سمت اشغال‌گران و غاصبان سرزمین‌های‌شان صورت می‌گیرد؛ طوری‌که نیروهای بزدل یهودی به آن برچسب "جرم امنیتی" زده‌اند و می‌تواند مجازات ۲۰ سال حبس را درپی داشته باشد. در اوایل همین ماه، ویدیوئی از سربازان یهودی نشر شد که یک پسر نه سالۀ فلسطینی را بنام "زین ادریس" در مکتب‌اش در هبرون تهدید و دستگیر می‌کردند و می‌کوشیدند برادر هفت ساله‌اش را نیز به سبب انداختن سنگ به سمت یکی از این تجاوزگران دستگیر کنند.

سازمان‌های حقوق بشر و داکتران اعلام کرده‌اند که دستگیری، زندان و رفتار بی‌رحمانۀ دولت جنایت‌کار یهود در برابر فلسطینیان در توقیفگاه‌ها سبب شده است که این افراد از مشکلات روانی و رفتاری زیاد، مانند کابوس، بی‌خوابی و کاهش دست‌آوردها در مکاتب، رنج ببرند؛ هم‌چنان، عده‌ای از رفتن به مکتب و بازی با دوستان‌شان می‌ترسند. البته تمام این‌ها برعلاوۀ خشونت و کشتار کودکان فلسطینی به دست اشغال‌گران سرزمین‌های‌شان می‌باشد. براساس گزارش وزارت معلومات فلسطین، از ۲۰۱۷م تاکنون حداقل ۸۳ کودک فلسطین توسط دولت یهود شهید شده‌اند.

نه تنها تمام این اعمال مخالف هریک از اصول، قوانین و پیمان‌های بین‌المللی در مورد حقوق کودکان است؛ بلکه مخالف هرگونه ارزش انسانی و اخلاقی در رفتار با کودکان نیز می‌باشد. واقعاً چه کسی از سازمان ملل و دولت‌های عضو‌ش انتظار دارد که موقف معتبری را به خاطر پایان دادن به تهدید مرگ کودکان علیه دولت جنایت‌کار یهود اتخاذ کند؛ درحالی‌که دستان‌اش را به منظور انجام جنایات و کشتار مسلمانان فلسطین برای دهه‌ها، با عفو کامل، باز گذاشته است؟ آن‌ها کاملاً از چنین نیرنگ‌های وحشی‌گرانه آگاهی دارند که نیروهای یهودی برای هراساندن نسل آیندۀ مسلمانان فلسطین به پیش گرفته‌اند تا آنان را از رویارویی با اشغال‌گران سرزمین‌های‌شان بترسانند. برنامۀ آن‌ها این است که تمام کشورهای جهان همان چیزی را قبول کنند که مطابق منافع آن‌ها در منطقه، یعنی حفظ این اشغال بی‌رحم و حذف مخالفان‌اش می‌باشد.

برعلاوه، رژیم‌های جهان اسلام در ماه‌های اخیر، با اعلام رضایت آشکار به منظور ممانعت از رسیدن آسیب به این دولت و راحت‌تر کردن کارش، خیانت‌شان را در برابر امت مسلمه و دین اسلام افزایش داده‌اند و نقش‌شان را هم‌چون خط مقدم محافظان و نیروهای مدافع این اشغال ایفاء کرده‌اند. در فبروری همین سال، وزیران خارجۀ سعودی، امارات متحدۀ عربی و دیگر کشورهای خلیج به کنفرانسی در "وارسا" فرستاده شدند تا به صورت آشکار آغوش محبت‌آمیز خود را به نتنیاهو تقدیم کنند. هم‌چنان، عمان در اکتوبر گذشته از قاتل مسلمانان در خاک‌اش میزبانی کرد. انور گرگاش وزیر امور خارجۀ امارات متحدۀ عربی، اعلام کرد که کشورهای عرب باید دروازه‌های‌شان را بر روی اسرائیل(دولت یهود) بیش‌تر باز کنند و کشورهای عرب در گذشته "تصمیم بسیار اشتباهی" را گرفتند که با این دولت روابط رسمی نداشتند. هم‌چنان یوسف بن علوی بن عبدالله وزیر امور خارجۀ عمان، در اوایل این ماه اعلام کرد: «به باور من، ما اعراب باید این موضوع را دقیقاً مدنظر بگیریم و برای برداشتن نگرانی‌هایی‌که اسرائیل به عنوان پیش‌شرط برای مذاکرۀ واقعی با ما دارد، اقدام کنیم... ما از آنان می‌خواهیم، با تمام وجود احساس کنند که هیچ تهدیدی برای آیندۀشان وجود ندارد.»

آیا در این‌ شکی است که احیای رهبری حقیقی و مخلص اسلامی، خلافت به طریقۀ رسول الله صلی الله علیه وسلم، که خالصانه بر پایۀ منافع اسلام و مؤمنان بنا شده‌است، می‌تواند به کابوس‌هایی‌که مبنای زنده‌گی روزانۀ کودکان فلسطینی و خانواده‌های‌شان قرار گرفته، نقطۀ پایان بگذارد؟ تنها خلافت است که برای آزادی حتی یک نقطۀ این سرزمین مقدس از چنگال این اشغال‌گران بی‌رحم و بازگرداندن امنیت و عزت به مؤمنان در زیر سایۀ قانون اسلام، ارتش عظیم‌اش را به حرکت می‌اندازد؛ درست همان‌طوری‌که در تاریخ خلافت شاهد آن بودیم. مطمئناً ما به عنوان امت مسلمه نباید تمام راه‌حل‌های غلطی را که برای این مصیبت بر ما تحمیل می‌شوند، بپذیریم؛ راه‌حل‌هایی‌که تنها به رنج برادران و خواهران ما می‌افزاید و در عوض باید تمام توجه و انرژی‌مان را برای برپایی مجدد شکوه و عظمت امت متمرکز کنیم.

﴿وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُم فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ وَلَيُمَكِّنَنَّ لَلَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضَى لَهُمْ وَلَيُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا يَعْبُدُونَنِي لَا يُشْرِكُونَ بِي شَيْئًا وَمَن كَفَرَ بَعْدَ ذَلِكَ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ﴾
[نور: ۵۵]

ترجمه: الله(سبحانه وتعالی) به کسانی از شما که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده‌اند، وعده می‌دهد که قطعاً آنان را حکمران روی زمین خواهد کرد؛ همان‌گونه‌که به پیشینیان آن‌ها خلافت روی زمین را بخشید و دین و آیینی را که برای آنان پسندیده، پابرجا و ریشه‌دار خواهد ساخت و ترس‌شان را به امنیت و آرامش مبدل می‌کند؛ آن‌چنان‌که تنها مرا می‌پرستند و چیزی را شریک من قرار نخواهند داد و کسانی‌که پس از آن کافر شوند، آن‌ها فاسقان‌اند.

نویسنده: دکتور نسرین نواز

رئیس بخش زنان دفتر مطبوعاتی مرکزی حزب‌التحریر